Çinli muhalif ülkesini terk etti

Çin hükümeti, Arap dünyasındaki isyanları endişe ile izliyor. Pekin 2010 sonbaharından bu yana muhalif insan hakları savunucuları üzerindeki baskıyı gizliden gizliye artırmış durumda. Tutuklanan muhaliflerin sayısı artarken, çok sayıda Çinli aktivist üzerindeki polis gözetimi de sıkılaştırıldı. Güvenlik güçlerinin baskısı altındaki rejim karşıtı yazar Yu Yie de çareyi yurtdışına kaçmakta buldu.

Çinli yazar Yu Yie geçtiğimiz günlerde aniden eşi ve oğluyla birlikte ABD'nin başkenti Washington'a gitti. Bağımsız Çin PEN Merkezi'nin başkanı Tienchi Martin - Liao, Yu'nun uzun zamandır Çin'den ayrılmayı düşündüğünü söylüyor. Martin - Liao, Yu ile sürekli bağlantıda olduğunu belirterek sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bana güvenliğinin garanti altında olmaması nedeniyle Çin'de artık daha fazla kalamayacağını söylemişti. Kendisinden geçtiğimiz günlerde Virginia'da olduğuna dair bir elektronik posta aldım. Şu anda arkadaşlarında ikamet ediyor. Bana daha sonra ilerde ne yapacağını ve yaşadığı olayların hepsini anlatacak."

Kafasına çuval geçirilmiş

Martin - Liao, Yu'nun ilkbahar aylarında başından geçen bir olay üzerine Çin'i terk etme kararı aldığını söylüyor. Yu Yie'nin kafasına çuval geçirilerek Çinli güvenlik güçleri tarafından kaçırıldığını anlatan Martin - Liao, Yu'nun daha sonra bilinmeyen bir yere götürüldüğünü belirtiyor. PEN Merkezi Başkanı, muhalif yazarın orada feci şekilde dövüldüğünü, çıplak kalacak şekilde giysilerinin çıkarıldığını ve bu şekilde fotoğrafının çekildiğini dile getiriyor. Martin - Liao'nun anlattıklarına göre, Yu muhalif yazılarını yazmaya devam etmesi durumunda bu dünyadan yok edileceği şeklinde tehdit edilmiş. Maruz kaldığı tehditlere rağmen Yu, Çin'den ayrılmaya karar verinceye kadar farklı düşünenlerin durumunun iyileşeceğini ummuş.

Martin-Liao, "Onun bu adımı atması, Çin'deki aydınlar için, yazarlar için durumun hiç de iyiye gitmediğini gösteriyor. Ortam aksine çok daha kötüleşti" diyor.

Hong Kong medyasına ve internetteki bloguna düzenli olarak eleştirel yazılar yazan hükümet karşıtı Yu Yie uzun zamandır Çinli makamların sıkı kontrolü altındaydı. 38 yaşındaki yazar, tutuklu bulunan Nobel Barış ödülü sahibi Çinli muhalif Liu Şiaobo'nun da yakın arkadaşı ve aynı zamanda "2008 Şartı" olarak anılan manifestonun altına imza atan aydınlardan biri. Bu manifestoda Çin'de daha fazla özgürlük ve demokratik reformlar çağrısında bulunuluyordu.

Bir tabuyu yıktı

Ancak Yu Yie daha çok ülkesinde "Ven Ciabao - Çin'in Büyük Oyuncusu" adlı kitabıyla tanınıyor. Yu bu kitabında Çin Başbakanı'na doğrudan kişisel eleştiriler yönelterek Çin'de bir tabuyu yıkmıştı. Hong Kong'da yayımlanan, Çin Halk Cumhuriyeti'nde ise yasaklı olan kitap, Deutsche Welle'nin "Çin'in Yasak Kütüphanesi" adlı projesi çerçevesinde sesli kitap olarak da hazırlanmış ve ücretsiz olarak internet üzerinde meraklılarına sunulmuştu. Yu Yie DW'ye verdiği demeçte şunları söylemişti:

"Ben bir muhalif olarak ya da tam tersi eleştirilenler olarak da Ven Ciabao, dolayısıyla Çin hükümeti, hepimiz hâlâ öğrenme sürecinin içerisindeyiz. Bu benim için eleştirilerimi daha nesnel ve mantıklı bir şekilde geliştirmeyi öğrenmek anlamına geliyor. Hükümet için de bu, eleştirileri nasıl karşılayacağını öğrenmesi anlamına geliyor."

Eleştirinin bedeli ağır

Ancak bu noktada Çinli insan hakları savunucu Hu Cia'nın kaderi, Çin hükümetinin eleştirileri anlayışla karşılamasının ne denli zor olduğunu gösteriyor. Hu, Twitter hesabında, resmi makamların tutuklu insan hakları avukatı Gao Zhisheng'i yakınlarının ziyaretini kabul etmediğinden şikayet etmiş ve internet üzerinden hükümetten Gao'nun ailesine izin vermesini istemişti. Ancak bu olay Hu'ya pahalıya patladı. Polis tarafından evi basılan Hui Cia uzun bir sorgudan geçirildi, ayrıca kendisinin ve eşinin bilgisayarlarına da el kondu. Ve Hu 3,5 yıllık tutukluğunun ardından daha geçen yıl serbest bırakıldı.

© Deutsche Welle Türkçe

Christoph Ricking, Çeviri: Hülya Köylü

Editör: Ahmet Günaltay