Çekilme Türk ekonomisini etkiler mi?

ABD’nin 8 yıl aradan sonra Irak’ta bulunan askerî birliklerini geri çekmesi belki en çok Türkiye’yi ilgilendiriyor. Zira Irak pazarı Türkiye ekonomisi için büyük önem taşıyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre Kasım 2011 itibariyle Türkiye’nin Irak’a yaptığı ihracat 7,3 milyar dolar seviyesine yükseldi. Bu rakam tek başına Türkiye ihracatının yüzde 6’sını oluşturuyor. Dış ticaretin yanında Türk taahhüt firmalarının da bölgede milyon dolarlara varan şantiyeleri bulunuyor.

Türkiye ekonomisi için hayatî olan bu iş ilişkilerinin yeni dönemde nasıl şekilleneceği önemli bir soru işareti oluşturuyor. İngiliz Financial Times gazetesine göre gelecekte Irak ekonomisinde etkin olacak ülkeler arasında Türkiye öne çıkıyor. Gazete bu tespitini Türkiyeli bir konsorsiyumun Bağdat'ın Sadr City bölgesindeki 11 milyar doları aşan projeleriyle örneklendiriyor. Türkiye-Irak arasındaki ilişkileri yakından takip eden isimler ise Türkiye’nin bölgedeki ekonomik varlığını koruyacağını ancak istikrarsızlığın bu duruma belli etkilerde bulunacağı yorumunu yapıyor.

'12 milyar dolarlık katma değer'

Türk-Irak İş Konseyi Başkanı Ercüment Aksoy, Deutsche Welle Türkçe'ye yaptığı açıklamalarda Türk iş dünyası için iyimser bir tablo çiziyor: "Yeni dönemde özellikle Sünni-Şii çatışması sorun olarak görülüyor. Ama ben bu durumun sorun oluşturmayacağını düşünmek arzusundayım. Irak ile ilgili şu rakamlara dikkat çekmek isterim. Geçen sene Irak’a 6 milyar dolar ihracat yaptık. Bu sene yılı 7,5-8 milyar dolarla kapatacağız gibi. Buna 2,5 milyar dolarlık taahhüt ve 1,5-2 milyar dolarlık petrol işini de eklediğimizde ortaya 11-12 milyar dolarlık bir büyüklük çıkıyor. Türkiye 2011’de rekor kırarak yılı 134 milyar dolar ihracat ile kapatırken Irak’a yaptığı ticaret önemli bir hacim kaplıyor. Bunun yanında Irak’a sadece tekstil ve otomotiv değil çok çeşitli ürün yelpazesinde ihracat yapmamız da Irak’ın önemine işaret ediyor. Yeni dönemde bu ilişkinin devam edeceğini düşünüyorum. Ama artış gösterir mi onu konjonktür gösterecek."

'Güney Irak’ta şantiyeler kurulacak'

Türk-Irak İş Konseyi Başkanı Ercüment Aksoy, yeni dönemde de Türk iş dünyası için Irak’ta birçok iş fırsatı olduğu haberini veriyor. Aksoy, “Merkezi hükümet dünya enerji devleri ile güney bölgesi için anlaşmalar yaptı. Dolayısıyla önümüzdeki dönemde güneyde bu anlaşmalar kapsamında şantiyeler kurulacak. Bu, dünyanın en güçlü taahhüt sektörüne sahip ülkelerinden birisi olan Türkiye için önemli bir fırsat. Bu konuda Türkiye’nin Çin ve Güney Kore gibi güçlü rakipleri bulunuyor. Ama illa ki Türk müteahhitlerine de önemli işler gelecektir. Irak 2012 bütçesinin 100 milyar dolar olduğunu açıkladı. Bundan önemli bir pay alabiliriz. Zira bizim diğer ülkelere göre Irak’ta önemli avantajlarımız bulunuyor. Bunların başında dinî bağlar geliyor. Ben yeni dönem için iyimserim. 28 senedir Irak ile çok yakın ilişkilerim var. Tek bir olumsuz söz ve tavırla karşılaşmadım” açıklamalarını yapıyor.

'İstikrarsızlık ekonomiyi etkiler'

Global Politik Trendler Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Mensur Akgün ise Türk iş dünyası için Ercüment Aksoy kadar iyimser değil.

Akgün konuyla ilgili şöyle konuşuyor: "ABD’nin Irak’tan çekilmesinin Türk iş dünyasına negatif etkileri olacak. Ülkede yaşanan istikrarsızlık ortamı Türkiye’yi zora sokacaktır. Suriye’de yaşananlar dolayısıyla sıkıntı yaşayan Türkiye bu durumda ciddi etkiler yaşayacaktır. Siyasi olarak Türkiye’nin bir çıkış yolu bulması gerekiyor. Irak’ta baş göstermeye başlayan çatışma ortamı sadece Türk iş insanlarını değil herkesi etkileyecektir."

'Irak’ın bölünmesi kaçınılmaz'

Kadir Has Üniversitesi Öğretim Üyesi Yard. Doç. Dr. Ahmet Han Türk iş insanlarının Irak’taki tutumları ile ilgili iyimser açıklamalar yaparken, Irak’ın geleceği ile ilgili pek de iyimser konuşmuyor. Han, "Yeni dönemde Türk iş dünyası özellikle Kuzey Irak’ta aktif olacaktır. Güneyde İran etkisi yoğun. Dolayısıyla o bölgede, Kuzey Irak’ta yapılan işlerin çapında olmasa da Türk iş dünyası etkin olacaktır. Burada merkezi hükümetle Türkiye’nin ilişkileri de dikkate alınmalı. Zira, Irak Başbakanı Nuri El Maliki’nin Washington’dan ‘Türkiye’nin içişlerimize karışması bizi rahatsız eder’ açıklaması yapması kanımca gayet sembolik bir ifadedir. Bununla birlikte Irak bölünmeye doğru yol alıyor. Birinci ve İkinci Dünya Savaşlarından sonra belirlenen sınırlar tartışılmaya açılacak. Önümüzdeki 25 sene içerisinde bu bölünme gerçekleşecek. O zaman ekonomik durum önemli değişimler geçirecek” ifadelerini kullanıyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Haber: Selçuk Oktay / İstanbul

Editör: Ercan Coşkun