Asya ABD’ye diş biliyor

ABD’ye karşı Pekin-Moskova ekseninde gelişen ittifak güçleniyor. Perşebe günü Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesine paralel olarak düzenlenen Barış Misyonu 2007 askeri tatbikatı, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde geçen hafta başladı.

Terörizm, bölücülük ve aşırı uç akımları hedef alan tatbikat, Rusya'nın Kazakistan sınırına yakın Çelyabinsk bölgesinde sona erdi. Tatbikatın son halkasını oluşturan Çelyabinsk operasyonunu Şanghay İşbirliği Örgütü’ne katılan liderler de takip etti.

Ortak askeri oyunda, ilk aşamada teröristleri temsil eden bin kişi bir yerleşim birimini ele geçirdi. Bunun üzerine Şanghay Örgütü’nün ortak askeri gücü işgali sona erdirmek üzere harekete geçti.

Bölge, önce Rus ve Çin savaş uçakları tarafından bombalandı. Ardından aralarında Kazak, Kırgız, Tacik ve Özbek askerlerin de bulunduğu kara birlikleri ilerleyişe geçti, bölgenin temsili teröristlerden temizlenmesi sağlandı.

Masraflar Rusya’dan

Barış Misyonu 2007’nin yaklaşık 60 milyon euroluk maliyetinin büyük kısmı Rusya tarafından karşılandı. Tatbikatta görev alan 6 bini aşkın askerin yarısından fazlası da Rusya ve Çin tarafından sağlandı. Barış Misyonu 2007 kapsamında terörle mücadele operasyonlarının yanı sıra düşman ordusunun destek birliklerine darbe, kuşatma, havadan asker indirme ve keşif gibi çeşitli askeri senaryolar canlandırıldı.

Tatbikatı değerlendiren Rus medyası, manevra senaryosu ile Özbekistan’da 2005 yılında meydana gelen olaylar arasında paralellikler kurdu.

Mayıs ayında Andican kendine başlayan ayaklanmaya İslam Kerimov başkanlığındaki yönetim sert şekilde müdahale etmişti. Ayaklanmanın kanlı şekilde bastırılması sırasında yüzlerce kişinin hayatını kaybetmesi, Batı’nın sert tepkisine yol açmıştı.

Ancak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, o dönemde Özbek yönetimine sahip çıkmış, Washington yönetiminin bölge ülkelerine demokrasi getirme girişimi için “porselen dükkanına giren fil” benzetmesi yapmıştı.

Rusya’nın önde gelen gazetelerinden Kommersant, Çin’in de Fergana Vadisi’ni geniş bir coğrafi alanı istikrarsızlığa sürükleyebilecek gelişmelerin kaynağı olarak değerlendirdiğine dikkat çekti.

Gövde gösterisi

Pekin, kuzey doğusundaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki ayrılıkçı Müslüman örgütlerinin faaliyetlerinden rahatsızlık duyduğunu her fırsatta tekrarlıyor.

Askeri tatbikata paralel olarak Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesine katılan liderlere Rusya’nın savunma sanayisinde geliştirdiği en son ürün ve modeller sergilendi.

Dünyanın en çok silah satan ülkeleri arasında uzun yıllardır ilk sıralarda yer alan Rusya, taarruz ve savunma amaçlı helikopterleri, tankları ve füze rampalarıyla dikkat çekti. Ağır silahların yanı sıra Rus teknisyenlerce geliştirilen yeni tip makineli tüfekler de Asyalı liderlerin ilgisini topladı.

Tatbikata eleştiri

Merkezi Amerika Birleşik Devletleri’nin New York kentinde bulunan İnsan Hakları İzleme Örgütü, Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesi ve bu zirveyle bağlantılı askeri tatbikatta öne çıkan görüşleri eleştirdi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü’nden yapılan yazılı açıklamada, barışçı muhalefet hareketlerinin sindirilmesi için ‘aşırı uçlar’ gibi bazı tanımlamalarda abartmalara gidildiği” belirtildi.

Rusya’daki Tatar azınlığın sözcülerinden Fevziye Bayramova da askeri harekatı eleştirdi. Bayramova, tatbikatın bölge halklarının gözünü korkutmayı amaçladığını söyledi.

Siyasi gözlemciler, Barış Misyonu 2007 tatbikatının, 1990’ların ortalarında bölge ülkelerinin sınırlarındaki askeri güçleri karşılıklı olarak azaltmak amacıyla kurulan Şanghay İşbirliği Örgütü’nün askeri ve ekonomik bir güce dönüşme sürecinde olduğunun göstergesi olarak değerlendirdiler.