Orta Asya ülkelerinden ortak tatbikat

Orta Asya’nın güçlü ülkelerini bir araya getiren Şangay İşbirliği Örgütü, ilk kez büyük bir askeri tatbikat düzenliyor. Dün başlayan ve yaklaşık bir hafta sürecek tatbikata, Rusya, Çin, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan orduları katılırken, bu adımın Batı’ya yönelik bir mesaj taşıyıp taşımadığı, Moskova ve Pekin arasında giderek güçlenen işbirliğinin yeni bir savunma ittifakına dönüşüp dönüşemeyeceği merak konusu.

Londra merkezli Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nün Orta Asya ve güvenlik uzmanlarından Oksana Antonenko ise “Barış Misyonu 2007” başlıklı tatbikatın amacını şöyle anlattı: “Şangay İşbirliği Örgütü, 1990’larda başlayan ve Şangay Beşleri olarak adlandırılan süreç sonunda kuruldu. 2001 yılına gelindiğinde bu örgüt, güvenlik önceliklerini yeniden tanımladı. Ve burada terör, aşırılıklar ve ayırılıkçı hareketler, mücadele edilecek temel tehditler olarak belirlendi. Gelecek günlerde yapılacak tatbikatlar da, özellikle üye ülkeleri olası bir terör tehdidine karşı hazırlıklı hale getirmeyi amaçlıyor.”Barış Misyonu 2007 “Barış Misyonu 2007“ “Barış Misyonu 2007“

ŞİÖ’nün en kapsamlı tatbikatı

Rusya ve Çin başta olmak üzere, bölge ülkelerinden 6 bin 500 asker, 500 muharip araç ve 80 uçağın katıldığı tatbikat, Şangay İşbirliği Örgütü’nün tarihindeki en kapsamlı operasyon. Tatbikatın, Rusya’nın Volga-Ural askeri bölgesinde ve Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde yapılıyor olması dikkat çekiyor.

17 Ağustos tarihinde altı üye ülkenin devlet başkanlarının katılacağı törenle son bulacak “Barış Misyonu 2007” tatbikatı, bazı uzmanlar tarafından Amerika ve Batı’ya bir mesaj olarak yorumlanıyor. Orta Asya ve güvenlik uzmanı Oksana Antonenko da bu konuda şunları söyledi: “Bu tatbikatların aslında Şangay İşbirliği Örgütü’nün içinden geçmekte olduğu dönüşümü yansıttığını düşünüyorum. Bu örgüt, bölgesel güvenlik konularıyla ilgilenen temel aktör olmayı hedefliyor. Bu nedenle tatbikatlar, üye ülkelerin Batı’ya bir mesaj verme kaygısından çok, bölge ülkeleri arasında güçlü bir güvenlik işbirliğini yaşama geçirmeyi amaçlıyor.”

Batı yakından izliyor

Şangay İşbirliği Örgütü üyeleri arasında güvenlik alanında artan işbirliğinin, Çin ve Rusya merkezli yeni bir savunma ittifakına dönüşüp dönüşemeyeceği merak konusu. Pekin’in gizli silahlanma programı, Moskova ile yakın savunma diyaloğu, Batı tarafından yakından izleniyor.

Bu konuda Amerika Birleşik Devletleri’nin büyük kaygı taşıdığını söyleyen Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü uzmanlarından Antonenko’nun değerlendirmesi de şöyle: “Son yıllarda Orta Asya’daki bir çok ülke, Amerika’nın bölgeye ilişkin politikalarından endişe etmeye başladılar. Renkli devrimlerin bu bölgelere de ihraç edileceğinden korkuyorlar. Orta Asya’da yeniden Rusya’nın etkisinin arttığı bir dönem görüyoruz. Şangay İşbirliği Örgütü, bölgenin ana aktörü olarak ortaya çıkmaya, Batı’nın bölgedeki etkisinin önüne geçmeye başladı. Bu tabii ki Batı’da, özellikle Amerika’da büyük sıkıntı yaratıyor. Avrupalıların ise Şangay İşbirliği Örgütü konusunda daha az kaygılı olduğunu söyleyebilirim. Avrupalılar, bunun uzun vadede Orta Asya ülkelerinin NATO’su gibi bir savunma ittifakına dönüşebileceğine inanmıyorlar.”