افغانستان: ملګري ملتونه د يوه «چټک بحران» څخه خبرداری ورکوي
۱۴۰۰ آذر ۳, چهارشنبه
د ملګرو ملتونو د ماشومانو د مرستې ادارې يونيسف خبرداری ورکړی دی چې مخ پر زياتيدونکي لوږه او د مرستندويه توکو د نه رسېدو له کبله په افغانستان کې «د يوه چټک مخ پر پراخيدونکي» بحران سبب ګرځيدلی شي.
له دويچه ويله سره په مرکه کې د افغانستان له پاره د يونيسف د اړيکو مشرې سمنتا مورت وويل: «د هيواد کابو نيمايي نفوس يعني شا او خوا ۲۳ میليونه وګړي مرستو ته اړتيا لري، نو په دې ترتيب يې شمير ډېر لوړ دی او دا د ټولو له پاره يو په چټکۍ سره پر مخ روان بحران دی.»
د يونيسف په ګډون، ټولې مرستندويه ټولنې د ژمي په درشل کې د مرستې د رسولو په برخه کې د وخت له کمښت سره مخ او تر سخت فشار لاندې دي.
هغې وويل: «يونيسف د چارتر الوتکو له لارې مرستې رسوي او همد راز د پاکستان سره د سرحد له لارې. په دې توګه موږ مرستې رسوو خو ورځ تر بلې هوا يخيږي.»
نوموړې ټينګار وکړ: «پر غرونو لا دمخه واوره پرته ده، لیرو پرتو سيمي سره تماس پرې دی او په حقيقت کې دا له وخت سره مبارزه ده چې تر هغه دمخه چې د دې مرستو رسولو امکان له منځه ولاړ شي، دا ټاکل شويو ځایونو ته ورسول شي.»
«بشري بحران»
تېره اونۍ د افغانستان له پاره د ملګرو ملتونو ځانګړي استازي خبرداری ورکړ چې دغه هېواد «د يوه بشري بحران په درشل کې دی.» هغه زياته کړې وه چې د هيواد ۲۲ سلنه نفوس د قطحۍ له ګواښ سره مخ دی او د نورو ۳۶ سلنه وګړو خوراک تامين نه دی. د خوراکي توکو بيې لوړې شوي دي او زياتره یې د اخيستو توان نه لري.
مورت دې ته په اشارې سره چې والدين مجبوريږي خپل ماشومان ښوونځيو ته د ليږدولو پر ځای کار ته واستوي، وويل: «موږ دلته د بې وزلې بې ساري کچه وينو چې دا په دې معنا ده چې مېندې او پلرونه د ډېرو سختو پريکړو نيولو ته مجبوريږي.»
هغې زياته کړه: «کورنۍ مجبوريږي چې د جهيز په بدل کې خپل کم سنه ماشومان واده کړي. موږ همدا راز مشاهده کړې چې له وسله والو ډلو سره د يوځای شويو ماشومانو شمير هم لوړ شوی دی، نو په تېره بيا ماشومان د يوه ډېر حساس حالت سره مخ دي.»
کارپوهان: افغانستان ته د مرستو رسولو له پاره دي له طالبانو سره ګډ کار وشي
د نړيوال سره صليب کميټې مشر پيتر ماورر تېره اونۍ ويلي ول چې مرستندويه ټولنې هڅه کوي د روغتيا د سيکتور کارکوونکو ته د هغوی معاشونه په لاس کې ورکړي ځکه چې د بانکي حسابونو له لارې دا کار ممکن نه دی.
د اټکلونو پر اساس له هغه وخت راهيسي چې طالبان بيا واک ته رسېدلي دي، د افغانستان اقتصاد ۴۰ سلنه شاتګ کړی دی. ملګرو ملتونو خبرداری ورکړی دی چې د هيواد مخ پر ځوړ اقتصادي حالت د افراطيت خطر زياتو شوی.
«د بشري مرستو تاريخي غوښتنه»
د ملګرو ملتونو د خوراک او کرهڼې سازمان استازي ريچارد ترنچارد خبرداری ورکړی دی چې د افغانستان وضعيت «مايوسه کوونکی» دی. نوموړي له دويچه ويله سره په خبرو کې وويل: «څه چې موږ ډېر انديښمنوي هغه دادي چې وضعيت لا پسې خرابيږي.» نوموړي زياته کړه چې د لیرې پرتو سيمو څخه نيولې د افغانستان د هرو لسو څخه یې په نهو ښارونو کې د لوږې ستونزه شتون لري.
امریکا له افغانستان سره اضافي بشري مرستې کوي
نوموړي وويل: «زما په آند به په راتلونکي کال کې نړيواله ټولنه پر بشري اساس له څلورو ميلياردو ډالرو زياتې مرسته له پاره غږ وکړي چې دا به د بشري مرستو يوه تاريخي غوښتنه وي چې د يوه هيواد له پاره دې کله شوي وي.»
ب. ص/ ن. ز (Brunnersum, Sou-Jie Melissa)