1. Przejdź do treści
  2. Przejdź do głównego menu
  3. Przejdź do dalszych stron DW

Rząd technokratów ma zakończyć chaos na Słowacji

Sonia Otajeviczová
17 maja 2023

Prezydentka Słowacji Zuzana Czaputova powołała tymczasowy gabinet technokratów z nadzieją, że zakończy w ten sposób polityczne zamieszanie w kraju i przyniesie spokój w okresie kryzysu gospodarczego.

https://p.dw.com/p/4RVlL
Zuzana Čaputova powołała tymczasowy gabinet technokratów
Zuzana Čaputova powołała tymczasowy gabinet technokratówZdjęcie: Radovan Stoklasa/REUTERS

Z trzema rządami w ciągu trzech lat Słowacja doświadczyła wielu politycznych zawirowań. Prezydentka Zuzana Czaputova powołała w poniedziałek tymczasowy rząd technokratów, by zakończyć te turbulencje i uspokoić rząd, który, jak ma nadzieję, będzie rządził krajem do czasu wyborów parlamentarnych we wrześniu.

Trzy lata przewrotów politycznych w Słowacji rozpoczęły się w 2020 r., kiedy Igor Matovic, lider partii OLaNO (Zwyczajni Ludzie i Niezależne Osobowości), niespodziewanie objął funkcję premiera, obiecując walkę z korupcją i wprowadzenie reform. Zaledwie rok później został zmuszony do dymisji w wyniku wielu kontrowersji.

Ludovit Odor i Eduard Heger (po prawej)
Ludovit Odor i Eduard Heger (po prawej)Zdjęcie: VLADIMIR SIMICEK/AFP

Jego następcą został inny członek OLaNO i były minister finansów Eduard Heger, który utrzymał stanowisko tylko pół roku dłużej, zanim ustąpił w grudniu 2022 r. w wyniku wotum nieufności złożonego przez jego rząd. Heger został wówczas mianowany tymczasowym premierem.

Jednak konserwatywno-populistyczny mniejszościowy rząd Hegera nie był w stanie przeforsować w parlamencie ważnej reformy legislacyjnej wymaganej do uwolnienia 1,7 mld euro z unijnego Instrumentu Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF). W rezultacie Słowacji groziła utrata finansowania. Kropla, która przelała czarę, pojawiła się w zeszłym tygodniu, kiedy kilku ministrów złożyło rezygnację. Doprowadziło do upadku rządu tymczasowego Hegera i zmusiło do działania prezydentkę. Czaputova powołała następnie technokratyczny rząd pod przewodnictwem 46-letniego Ludovita Odora.

Ludovit Odor: kim jest premier Słowacji?

Chociaż w rzeczywistości nie jest politykiem, Ludovit Odor jest dobrze znany w Słowacji z czasów, gdy był wiceprezesem Narodowego Banku Słowacji. Odor, szanowany, niezależny politycznie ekonomista, studiował matematykę i zarządzanie na Uniwersytecie Komeńskiego w Bratysławie i pracował jako analityk w kilku bankach i agencjach ratingowych.

Był profesorem wizytującym na Uniwersytecie Środkowoeuropejskim, jest autorem kilku książek o ekonomii i inwestycjach. Był także członkiem słowackiej Rady ds. Odpowiedzialności Budżetowej.

Nowy gabinet to nowy start dla Słowacji

Odor wywodzi się z węgierskiej mniejszości w Słowacji. Węgierscy Słowacy często piastowali ważne stanowiska, ale nigdy wcześniej urzędu premiera.

Pozostałymi członkami nowego gabinetu są: główny ekonomista banku centralnego Michal Horvath, który został mianowany ministrem finansów, Miroslav Wlachovsky, który pracował jako dyplomata w Waszyngtonie i Londynie, a teraz będzie ministrem spraw zagranicznych, oraz inny zawodowy dyplomata z doświadczeniem w Waszyngtonie oraz Brukseli Martin Sklenar, który obejmie stanowisko ministra obrony.

Prezydentka chce dla kraju spokoju

Przemawiając w poniedziałek (15.05) podczas ceremonii zaprzysiężenia nowego gabinetu, prezydentka Czaputova dała jasno do zrozumienia, że oczekuje od nowego rządu przywrócenia spokoju: „Oczekuję pragmatyzmu i stosowania go we wszystkich aspektach rządów: od unijnego planu naprawy wymiaru sprawiedliwości, edukacji do finansów państwa” – powiedziała.

Wyjaśniając swoją decyzję o powołaniu rządu technokratów, powiedziała: „Będzie to dowodem, że służbę publiczną można wykonywać profesjonalnie, a różnice można wykorzystać do szukania najlepszych rozwiązań, a nie – do destrukcji”.

Zuzana Čaputova
Zuzana ČaputovaZdjęcie: Radovan Stoklasa/REUTERS

Nowy premier obiecał z kolei stanąć na wysokości zadania i zapewnić spokojne, kompetentne przywództwo. „Nie zdziałamy cudów, ale może Pani oczekiwać, że zapewnimy prawidłowe funkcjonowanie państwa” – powiedział Odor, którego gabinet będzie sprawował urząd tylko przez około cztery miesiące.

Odor powiedział dalej, że zamierza kontynuować konstruktywne reformy zapoczątkowane przez poprzednie rządy i jest przekonany, że technokratyczny rząd „może w pełni skoncentrować się na tym, czego potrzebuje Słowacja”.

Ludovit Odor
Ludovit OdorZdjęcie: RADOVAN STOKLASA/REUTERS

„Oprócz rozwiązywania bieżących problemów, będziemy się skupiać na przyszłości, konkurencyjności i sukcesie Słowacji. Chcemy zapewnić ciągłość zarówno na początku, jak i na końcu naszej kadencji. Wierzę, że tylko wspólnie damy radę stawić czoła wyzwaniom, które stoją przed Słowacją” – dodał nowy premier Słowacji.

Przed nami wyzwania

Jak każdy nowy rząd w Słowacji, parlament musi udzielić gabinetowi Odora wotum zaufania w ciągu 30 dni.

Ludovit Odor i jego rząd technokratów
Ludovit Odor i jego rząd technokratówZdjęcie: Jaroslav Novak/TASR/AP/picture alliance

Po raz pierwszy Słowacja będzie kierowana przez rząd złożony wyłącznie z technokratów, którzy nie są aktywnymi politykami. Rząd obejmuje urząd w czasie wielkiego kryzysu politycznego i wysokiej inflacji, która wynosi obecnie 15 proc.

Oprócz wielu problemów gospodarczych, którymi musi zająć się nowy rząd, już teraz jest jasne, że nadchodzące miesiące nie będą dla Odora i jego gabinetu łatwe: tylko jedna partia, centrolewicowa Wolność i Solidarność, zadeklarowała swoje poparcie dla rządu. Inne partie, w tym te, które były częścią niedawnych koalicji rządowych, otwarcie wyrażały sceptycyzm wobec wyboru prezydentki.

Prawdopodobne jest zatem, że nowy gabinet nie uzyska poparcia parlamentu, co ograniczy jego uprawnienia i zdolność stanowienia prawa.

Węgry. Najwyższa w UE inflacja