Jak handel internetowy zmienia nasze miasta
22 stycznia 2024
Przed ostatnimi świętami Bożego Narodzenia kurierzy dostarczający paczki znów byli w natarciu. Puste i pełne pudła piętrzą się na korytarzach, pod skrzynkami na listy i pod drzwiami. Wściekły dozorca narzeka na przepełnione kosze na papier.
Zamawianie przez internet stało się bardzo proste: Jedno kliknięcie i buty, kable do ładowania, artykuły spożywcze lub prezent urodzinowy są dostarczane do domu. Obroty w handlu internetowym rosną z każdym rokiem. Według wstępnych danych w 2023 r. na całym świecie wygenerował on prawie sześć bilionów dolarów. Dla porównania: w 2017 r. było to jeszcze 2,3 bln USD. Prognoza jest krótka: wzrost – zwłaszcza na rynku azjatyckim.
Rynek dla innowacyjnych koncepcji
Tak to wygląda z perspektywy globalnej. Ale jakie konsekwencje ma boom w handlu elektronicznym dla miejsc, w których żyjemy? Zakupy z miękkiej kanapy są szybkie i wygodne dla klientów. Ma to jednak daleko idące konsekwencje dla urbanistów, dostawców, firm logistycznych i firm zajmujących się utylizacją odpadów.
Jedną z powszechnych obaw jest to, że jeśli pieniądze będą wydawane online zamiast w tradycyjnych sklepach, centra miast opustoszeją. A odwiedzający je klienci nagle staną przed pustymi, smutnymi i szarymi witrynami sklepowymi.
Ale czy naprawdę musi tak być? – To rynek, na którym wiele się dzieje, na którym wypróbowuje się różne rzeczy i wdraża innowacyjne koncepcje, dlatego prowadzenie badań nad tą dziedziną jest tak ciekawe – mówi Heleen Buldeo Rai z Uniwersytetu Brukselskiego. Bada ona wpływ handlu elektronicznego na zrównoważony rozwój i logistykę w miastach.
Opakowania zwrotne także w handlu online
Zamówić, rozpakować, wyrzucić kartony – tak zazwyczaj postępują kupujący online, co niestety prowadzi do przepełnienia pojemników do segregacji papierowych odpadów. Według obliczeń niemieckiej Federalnej Agencji Środowiska zużycie opakowań papierowych podczas zakupów, które nie były dokonywane bezpośrednio w sklepach, wzrosło o 607 procent w latach 1996-2017.
W 2021 r. każdy obywatel UE zebrał opakowania o wadze 246 kilogramów. Według badania Eurostatu około 40 procent z nich to karton i papier. Prawie wszystko jest poddawane recyklingowi.
Spojrzenie na liczby i prognozy pokazuje, że skala zakupów online raczej wzrośnie niż się zmniejszy. – Korzystanie z opakowań wielokrotnego użytku powinno być dziś tak naturalne, jak segregacja odpadów – mówi Carina Koop, ekspertka w dziedzinie gospodarki o obiegu zamkniętym, która w instytucie w Wuppertalu bada metody zapobiegania powstawaniu odpadów.
Niemiecka firma kurierska DHL Express opracowuje obecnie własne rozwiązania w zakresie opakowań wielokrotnego użytku, przeznaczone do handlu elektronicznego. Wciąż odbywa się to tylko w sektorze B2B, czyli między firmami. Jeśli jednak faza testowa zakończy się sukcesem, a popyt na takie rozwiązania wzrośnie, asortyment zostanie rozszerzony, wyjaśnia Jessica Balleer, rzecznik ds. zrównoważonego rozwoju w Grupie DHL.
Wirtualne rozwiązania problemu ze zwrotami
Ekspertka Carina Koop wskazuje na jeszcze jedno wyzwanie, związane z odsyłaniem produktów, zakupionych w sieci. – Zwroty są ogromnym problemem w handlu elektronicznym, więc absolutnie potrzebujemy rozsądnych rozwiązań, zachęt i zmiany świadomości wśród klientów – podkreśla. W Niemczech jedna na siedem paczek jest odsyłana.
Najnowsza innowacja z rynku azjatyckiego może w tym pomóc. Polega ona na tym, że spersonalizowane wirtualne modelki mogą przymierzać koszulki, buty lub inne produkty. Heleen Buldeo Rai uważa, że głównym powodem zwrotów jest to, iż ludzie często zamawiają dwa lub trzy rozmiary jednocześnie z czystej niepewności. Według ekspertki do 50 proc. zwrotów można by uniknąć dzięki spersonalizowanym wirtualnym modelom. Problem ten można rozwiązać też w sposób bardziej oszczędny i mniej oparty na technologii: za pomocą usługi click and collect lub poprzez showrooming .W tym pierwszym przypadku produkt jest kupowany online, ale odbierany ze sklepu, podczas gdy showrooming oznacza, że ubranie można przymierzyć w sklepie, a następnie kupić online.
Miastowi chętnie kupują w sieci
Niektóre z wyzwań, związanych z rozwojem handlu internetowego, mają charakter systemowy. – Miasta stanowią interesujący paradoks, ponieważ sprzedaż detaliczna online w centrach miast nie przynosi takich korzyści dla środowiska, jakie mogłaby przynieść – mówi Heleen Buldeo Rai. Mieszkańcy centrów miast szczególnie lubią robić zakupy w sieci.
Jednak handel internetowy może przynieść korzyści środowisku tylko wtedy, gdy konsumenci zostawią swoje samochody w domu. Wydawać by się mogło, że miasta, w których dostępne jest wszystko, a odległości są niewielkie, są do tego idealnie przystosowane. Tymczasem na przykład w Berlinie wiele sieci supermarketów, sklepów odzieżowych i obuwniczych, elektrycznych i z artykułami dla majsterkowiczów, a nawet sklepy dziewiarskie, rzemieślnicze, z tkaninami lub karmą dla zwierząt domowych dostarczają także do domu na zamówienie. Pojazdy dostawcze dużych dostawców usług kurierskich i sprzedawców internetowych, wraz z tramwajami, taksówkami lub autobusami, powodują większy ruch i zwiększają emisję CO2, chyba że samochody są elektryczne.
A ponieważ wszystkie paczki muszą być przechowywane i tymczasowo magazynowane, handel internetowy zajmuje również dodatkową infrastrukturę logistyczną i przestrzeń w miastach.
Zeroemisyjne dostawy
Nowym polem doświadczalnym w branży e-commerce są miejskie mikrohuby. Mogą to być stałe lub mobilne miejsca, położone w obszarach mieszkalnych i w centrach miast, które są wykorzystywane do krótkoterminowego przechowywania paczek. Zamówione produkty nie są tam dostarczane przez inne samochody, ale przez rowery cargo lub pieszo. Według rzecznika firmy Amazon prowadzi ona takie centra w Londynie, Monachium i Paryżu. Celem jest zmniejszenie zatorów komunikacyjnych i poprawa jakości powietrza poprzez wykorzystanie pojazdów, które są odpowiednie dla centrów miast i nie emitują CO2.
Istnieje również wiele start-upów, które opracowują rozwiązania w zakresie szybkich, nieskomplikowanych i bezemisyjnych dostaw, na przykład z wykorzystaniem dronów i robotów lub podziemnych systemów rurowych.
Handel online zapewne zmieni oblicze naszych miast w dłuższej perspektywie, pod względem mobilności, dostępności sklepów stacjonarnych i podziału przestrzeni miejskiej. Politycy mogą wiele z tego kontrolować i kształtować. Tak właśnie jest w Holandii. Strefy zeroemisyjne dla ruchu dostawczego mają zostać wprowadzone w 30 tamtejszych miastach od 2025 roku. Celem jest zachęcenie dużych firm do przekształcenia swoich flot i skupienia się na recyklingu opakowań.
Artykuł został opublikowany w oryginale na stronie Redakcji Niemieckiej DW.