Boże Narodzenie. Restrykcje i paszporty możliwości

Czechy: Koniec stanu wyjątkowego

Od marca ubiegłego roku koronawirus dopadł niemal co czwartego z mieszkańców Czech, prawie 2,5 miliona osób. Ponad 35 tys. z nich zabił.

Najkrótszy dzień kończącego się roku, przedświąteczny poniedziałek 21 grudnia, przyniósł Czechom jednak dobrą wiadomość: 8586 stwierdzonych tego dnia zakażeń to najniższa liczba w dzień roboczy od 4 listopada. Dzienne liczby zakażeń maleją już od trzech tygodni, a teraz spadają też inne pandemiczne wskaźniki, także liczby hospitalizowanych i zmarłych z powodu COVID-19.

Nowy premier Petr Fiala zadeklarował po pierwszym posiedzeniu swego gabinetu 17 grudnia, że nie poprosi parlamentu o przedłużenie stanu wyjątkowego wprowadzonego pod koniec listopada przez ekipę Andreja Babisza. Skończy się w pierwszy dzień Bożego Narodzenia. Przestanie obowiązywać zakaz picia alkoholu na zewnątrz, a gastronomia będzie mogła działać także w nocy. Sylwestra będzie więc można spędzić w lokalu. Ale od 29 grudnia do 2 stycznia maksymalna liczba ludzi bez miejsca do siedzenia podczas zarówno publicznych, jak i prywatnych imprez zostanie zniżona do 50. Przy jednym stole będą mogły siedzieć najwyżej cztery osoby, a nie sześć, jak obecnie. Ograniczenie nie dotyczy ludzi żyjących pod jednym dachem.

Mimo zakończenia stanu wyjątkowego obostrzenia nie znikną, bo do ich utrzymania wystarczy uchwalona w lutym ustawa pandemiczna – zapewnił już wcześniej szef rządu. Jednocześnie zaapelował do społeczeństwa o zachowanie adekwatne do sytuacji.

Tymczasem czescy naukowcy w liście otwartym do premiera wezwali go do przedłużenia stanu wyjątkowego i związanych z nim obostrzeń, aby uniknąć „trzeciego niedocenienia sytuacji pandemicznej”. Przypomnieli, że skutkiem ubiegłorocznego przedświątecznego poluzowania był „dramatyczny wzrost liczby chorych i zmarłych”.

Tymczasem omikron jest w Czechach już od końca listopada, kiedy to został stwierdzony u kobiety z Liberca, wojewódzkiego miasta u zbiegu granic Czech, Polski i Niemiec, która wróciła z Afryki. Drugim zakażonym był jej partner. Kolejne przypadki odnotowano na Morawach – jest ich już kilkadziesiąt. Minister zdrowia Vlastimil Válek oczekuje, że omikron będzie dominującym wariantem w Czechach już w połowie stycznia.

Słowacja w stanie wyjątkowym

Na zakończenie obowiązujących obostrzeń nie mogą liczyć natomiast mieszkańcy Słowacji. Tam stan wyjątkowy obowiązywać ma 90 dni, a wprowadzony został 25 listopada, czyli jeśli nic się nie zmieni potrwa jeszcze niemal do końca lutego. Dodatkowo od 17 grudnia do odwołania obowiązuje nocny zakaz wychodzenia od godziny 20:00 do 5:00 rano. Skończyć ma się najpóźniej 9 stycznia. Gastronomia pozostanie zamknięta do 3 stycznia.

Znoszenia obostrzeń nie przyspieszą zapewne wyniki badań opublikowanych na trzy dni przed Wigilią, według których co trzeci z tych, którzy przeszli covid bezobjawowo, nie ma przeciwciał. Pozbawionych jest ich milion z nieco ponad pięciu milionów mieszkańców kraju, czyli prawie co piąty. I to mimo dwóch wielkich fal pandemii, podczas których Słowacja biła światowe rekordy zakażeń i zgonów w przeliczeniu na liczbę mieszkańców.

Daniel Kerekes z gazety „Denník N” zestawił tegoroczną liczbę zgonów na Słowacji z tymi z ostatnich stu lat. Otóż do końca listopada tego roku, zmarło 64 039 osób – o jedną piątą więcej niż w całym 2019 roku, ostatnim przed pandemią. W ostatnim tygodniu listopada liczba zgonów była o 80 procent wyższa niż średnia z pięciu lat przed pandemią. Nie ma wątpliwości, że gdy będą już dane za grudzień, rok 2021 będzie najgorszy. Gorszy niż wojenny rok 1945, kiedy przez Słowację przechodził front i odnotowano 67 452 zgonów.

Veronika Folentová z tego samego „Denníka N” spędziła 11 godzin na dyżurze w jednej z klinik w Bratysławie. Krótko po jej przyjeździe karetka przywiozła pewną panią z 58-procentową saturacją. Niebezpiecznie jest już, gdy nasycenie krwi tlenem spada pod 90 procent.

Swój dramatyczny reportaż, który ukazał się dzień przed Wigilią, zatytułowała: „Tak wygląda wysiłek, by ratować życie. To nie jest tekst bożonarodzeniowy, bo służba zdrowia nie będzie mieć Bożego Narodzenia”. Żaden z pacjentów, z którymi rozmawiała, nie był zaszczepiony. Gdy kończyła pisać, zadzwoniła do ordynatora i spytała o kobietę, którą przywieziono do kliniki. Zmarła po trzech dniach. Do końca nie zgadzała się na podłączenie respiratora.

Litwa: paszport możliwości

W tym roku na Litwie nie obowiązują specjalne restrykcje na okres Bożego Narodzenia i Nowego Roku. W przeciwieństwie do zeszłego roku, nie ma ograniczeń dotyczących wychodzenia z domu ani spotykania się w gronie tylko jednego gospodarstwa domowego. Nie oznacza to jednak, że obostrzeń w ogóle nie ma.

Od 13 września obowiązuje tzw. paszport możliwości, czyli certyfikat dla osób zaszczepionych, ozdrowieńców lub posiadających negatywny wynik testu na COVID-19 (wyłącznie metodą PCR). Osoby nieposiadające tego paszportu, nie mogą skorzystać ze sklepów innych niż pierwszej potrzeby, odwiedzać klubów sportowych i uczestniczyć w wydarzeniach kulturalnych ani odwiedzać lokali gastronomicznych.

Dodatkowo, od 4 października Polska znajduje się na liście krajów podwyższonego ryzyka. Aby wjechać do Litwy z Polski, należy wypełnić litewską ankietę dla podróżujących oraz być zaszczepionym, ozdrowieńcem lub posiadać negatywny wynik testu na koronawirusa (PCR lub antygenowego). Mimo negatywnego testu osoby, które nie są zaszczepione, muszą poddać się 10-dniowej kwarantannie. Test nie obowiązuje dzieci do 12. roku, a dzieci w wieku 12-16 lat są zwolnione z obowiązkowej izolacji, jeśli posiadają negatywny wynik testu na COVID-19.

Łotwa: restrykcje na święta

Bardziej restrykcyjnie święta spędzą Łotysze. Od 15 października do 11 stycznia 2022 roku na Łotwie obowiązuje stan wyjątkowy. Prywatne spotkania, wydarzenia a także procesje i zgromadzenia ograniczone są do 10 osób wewnątrz lub do 20 osób na zewnątrz. Jednak ze zwiększonego limitu na zewnątrz raczej nie skorzystają rodziny obchodzące święta Bożego Narodzenia, ponieważ temperatury spadają poniżej zera.

W czasie stanu wyjątkowego msze mogą odbywać się od godz. 6:00 do 23:00 i są dostępne tylko dla osób zaszczepionych i ozdrowieńców. Pozostałe osoby mogą wejść do kościołów jedynie na kwadrans w czasie, kiedy nie odbywają się msze. Na okres świąt Bożego Narodzenia jednak przewidziano pewne wyjątki: w dniach 19-24 grudnia i 7 stycznia kościoły mogą być otwarte bez ograniczeń czasowych, a 25 i 26 grudnia nie później niż do północy.

Na Łotwie obowiązują restrykcyjne zasady odnośnie usług i życia publicznego. Handel, oprócz produktów pierwszej potrzeby, dostępny jest tylko dla osób zaszczepionych lub ozdrowieńców. Również tylko dla nich dostępne są wydarzenia kulturalne, bary i restauracje – choć i tu jest wiele ograniczeń (np. przy jednym stoliku może się siedzieć maksymalnie czterech dorosłych).

Wjazd do Łotwy możliwy jest dla zaszczepionych, ozdrowieńców lub osób z negatywnym wynikiem testu, które i tak muszą poddać się samoizolacji. Wcześniej należy wypełnić ankietę.

Estonia: wyjątek w Sylwestra

W Estonii, obowiązujące od 1 listopada ograniczenie działalności barów i restauracji do godziny 23:00 zostało zniesione na Sylwestra. Nie oznacza to jednak, że Estończycy będą mogli bawić się bez ograniczeń, bo do miejsc rozrywki, kultury czy obiektów sportowych mogą wejść tylko osoby zaszczepione lub ozdrowieńcy.

Mniej restrykcyjnie Estonia podchodzi do handlu – jest on dostępny dla wszystkich, chyba, że centrum handlowe posiada również części usługowe, wtedy należy pokazać certyfikat szczepienia lub wyzdrowienia.

Do Estonii mogą wjechać osoby zaszczepione i ozdrowieńcy. Osoby niezaszczepione muszą poddać się 10-dniowej izolacji. Przed wjazdem należy wypełnić elektroniczny kwestionariusz.