1. Прескокни до содржината
  2. Прескокни до главната навигација
  3. Кон други страници на DW

ЕК загрижена за независноста на македонското судство

ДТЗ /МИА
24 јули 2024

Во Извештајот за владеењето на правото се укажува дека постои голем ризик од корупција во многу области, дека сè уште нема регистрирани лобисти и дека има празнини во финансирањето на партиите

https://p.dw.com/p/4ifv6
ЕУ македонско знаме
ЕК загрижена за независноста на судството во Северна МакедонијаФотографија: DW/M. Maksimovic

Европската комисија во Извештајот за владеење на правото во ЕУ за 2024 година, во кој годинава првпат се вклучени и државите опфатени со процесот на проширување, изразува загриженост за независноста на судството во Северна Македонија, но и за големиот ризик од корупција кој останува распостранет во многу области. 

„Нивото на утврдена независност на судството е многу ниско. Загриженоста останува и во однос на функционирањето и независноста на Судскиот совет, иако се преземени чекори во овој поглед. Одлуките за именување јавни обвинители и судии беа критикувани од граѓанското општество дека не се сеопфатно мотивирани или засновани на објективни критериуми“, се наведува во извештајот. 

Во него се вели дека Северна Македонија спроведе неколку бранови на реформи во правосудството и усвои нова стратегија за правосудството со цел да се подобри независноста, ефикасноста и професионалноста на правосудниот систем, но сепак независноста на судството и институционалниот капацитет за негова заштита од несоодветно влијание претставуваат сериозна загриженост.  Според ЕК, преземени се мерки за подобрување на транспарентноста, особено под покровителство на претседателите на Врховниот суд и на Судскиот совет и се воспоставени етички кодекси и за обвинителите и за судиите.  

Судски совет
Нивото на утврдена независност на судството е многу ниско. Загриженоста останува и во однос на функционирањето и независноста на Судскиот советФотографија: Petr Stojanovski/DW

Ограничени финансиски средства

„Ограничените финансиски средства доделени на судството може да влијаат на нивната финансиска автономија, а дефицитот на човечки ресурси може да влијае на квалитетот и ефикасноста на правдата. Се развиваат дигитални алатки за управување со случаи. Ефикасноста на судството е намалена за првостепените граѓански, трговски и кривични предмети, додека таа остана стабилна за второстепените предмети“, се додава во текстот. 

Како што јави дописникот на МИА од Брисел, во извештајот се посочува дека е воспоставена сеопфатна национална антикорупциска стратегија, но дека има застој во нејзината имплементација.  

„Големиот ризик од корупција останува распространет во многу области. Неодамнешните измени на Кривичниот законик ја ослабеа правната рамка, негативно влијаејќи на справувањето со корупцијата, особено во случаите на корупција на високо ниво. Ограничувањата на ресурсите и недостигот на соработка меѓу националните власти го попречуваат ефикасното справување со корупцијата и го попречуваат воспоставувањето на стабилна евиденција за случаи на корупција на високо ниво“, смета ЕК. Во извештајот се нотира дека Државната комисија за спречување на корупцијата продолжи со напорите за исполнување на својот мандат и покрај ограничените ресурси.  

корупција
Големиот ризик од корупција останува распространет во многу области.Фотографија: Colourbox

Нема регистрирани лобисти и има празнини во финансирањето на партиите

Извештајот наведува и дека иако постои законска рамка и регистри за лобирање, засегасè уште нема регистрирано лобисти, како и дека има „неколку празнини“ во однос на финансирањето на политичките партии и дека е ажуриран Законот за заштита на укажувачите. 

„Агенцијата за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги ги исполнува своите задачи, но останува дополнително да се зајакне нејзината финансиска и институционална независност. Советот за етика во медиумите и понатаму е под притисок. Остануваат предизвиците во однос на транспарентноста на сопственоста на медиумите и загриженоста во врска со одредени елементи на повторното воведување на рекламирањето финансирано од државата“, се вели во извештајот. 

Еврокомисијата посочува дека јавниот радиодифузен сервис се соочува со предизвици, како и дека покрај тоа што Агенцијата за заштита на слободен пристап до информации од јавен карактер обезбедува пристап до нив иако има ограничени ресурси, сепак останува загриженоста за одбивањата и одложувањата на таквите пристапи до информации.  

„Законските мерки ги зајакнаа законските гаранции за заштита на новинарите, но сепак забележани се закани и акти на насилство врз новинарите“, се додава во извештајот. 

Според ЕК, политичката поларизација во македонското Собрание предизвика доцнење во носењето закони, што доведе до „прекумерна, а понекогаш и несоодветна употреба на забрзани законодавни процедури“.