سفر مرکل به ترکیه با کبوتر صلح

آنگلا مرکل روز دوشنبه (۲۹ مارس / ۹ فروردین) در آنکارا طی برگزاری مراسمی رسمی مورد استقبال رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه قرار گرفت. وی قرار است با عبدالله گل، رئیس جمهوری نیز دیدار و گفت‌وگو داشته باشد.

در پی تنش‌هایی که اخیرا میان دو کشور ایجاد شده بود، صدراعظم آلمان به هنگام ورود خود کبوتر صلحی را به عنوان هدیه‌ای نمادین به نخست وزیر ترکیه داد. این کبوتر صلح توسط یک دختر دانش‌آموز ۹ ساله‌‌ی آلمانی از جنس گل رس ساخته شده بود. در نامه این دختر ۹ ساله آمده است که دریافت‌کننده‌ی این تندیس کبوتر آن را در «مسیر صلح» به دیگران انتقال بدهد.

یکی از مناقشه‌های همیشگی در دیپلماسی آلمان این است که بالاخره ترکیه عضو کامل اتحادیه اروپا خواهد شد یا خیر؟ این موضوع از جمله مسائل احزابی است که در دولت‌های ائتلافی آلمان حضور داشته و یا دارند.

در قرارداد ائتلاف میان سه حزب ائتلافی دولت آلمان، یعنی احزاب دمکرات مسیحی، سوسیال مسیحی و دمکرات‌های آزاد آمده است که آلمان علاقمندی زیادی به پیوند ترکیه به اتحادیه اروپا دارد. ولی مذاکرات ورود ترکیه به اتحادیه اروپا روندی است بدون پایان که از سال ۲۰۰۵ آغاز شده است.

مخالفان و موافقان عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا

آنگلا مرکل به عنوان صدراعظم آلمان و رئیس دولت این کشور، طبیعی است که باید به قرارداد ائتلاف دولت خود پایبند بماند. دو حزب دمکرات مسیحی و سوسیال مسیحی مخالف عضویت کامل ترکیه در اتحادیه اروپا حتا در درازمدت هستند. این دو حزب برای ترکیه به عنوان کشوری ۷۰ میلیونی که میان دو قاره اروپا و آسیا واقع است، خواستار شراکتی با امتیازهای ویژه هستند.

پیشنهاد آلترناتیو دو حزب دمکرات مسیحی و سوسیال مسیحی آلمان برای شراکت با ترکیه از این قرار است: ایجاد یک منطقه تجارت آزاد، حمایت مالی اتحادیه اروپا برای پروژه‌های کمکی، همکاری نزدیک‌تر در زمینه محیط زیست، بویژه در زمینه مبارزه با جنایت‌های سازمان‌یافته و تروریسم.

نخست وزیر ترکیه، رجب طیب اردوغان تاکنون حاضر به مذاکره بر سر این پیشنهاد آلترناتیو آلمان نشده است. وی معتقد است که کشورش مورد تبعیض ‌قرار گرفته است.

یکی از عواملی که مانع از عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا می‌شود، امتناع ترکیه از به رسمیت شناختن قبرس است که یک عضو رسمی اتحادیه اروپاست.

موافقان عضویت کامل ترکیه در اتحادیه اروپا دو حزب سوسیال دمکرات و سبزها در آلمان هستند. از نظر آنها ورود ترکیه به جرگه‌ی کشورهای اروپایی، به عنوان کشوری که اکثر جمعیت آن مسلمان است، تأثیری مثبت بر جهان اسلام خواهد گذارد.

ولی مخالفان عضویت ترکیه بر روی تفاوت‌های فرهنگی تأکید دارند و مخالف‌اند که قلمرو اتحادیه اروپا تا این اندازه به سمت شرق گسترش یابد.

معضل همپیوندی ناقص اتباع ترکیه در جامعه آلمان

پیش از سفر مرکل به ترکیه یک بار دیگر مسئله همپیوندی ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار شهروندان ترک‌ ساکن آلمان با جامعه این کشور مطرح شد. این روند با موفقیت صورت نگرفته است. آنگلا مرکل بار دیگر تقاضای اردوغان را رد کرد که خواستار تأسیس دبیرستان‌هایی به زبان ترکی در آلمان شده بود.

به گزارش خبرگزاری آلمان، در پی مخالفت آنگلا مرکل، نخست وزیر ترکیه نیز در سفری که به لیبی داشت، طی سخنانی گفته بود: «این نفرت علیه ترکیه را نمی‌فهمم. من این را از صدراعظم آلمان انتظار نداشتم.»

به گفته‌ی یک کارشناس دولت آلمان در امور همپیوندی اتباع خارجی، طرف ترکیه‌ای دچار یک سوءتفاهم شده است. ماریا بومر از حزب دمکرات مسیحی گفت که «همپیوندی به معنای هم‌سانی نیست». وی افزود: «همپیوندی یعنی به رسمیت شناختن جامعه‌ی آلمان» و نه آلمانی‌شدن.

وی افزود که زبان ترکی هم‌اکنون در مدارس آلمان تدریس می‌شود، ولی این امر باید در چارچوب نظام آموزشی آلمان و با مدیریت آلمانی صورت پذیرد. از سوی دیگر زبان آلمانی باید در مدارس آلمانی همواره زبان اصلی باشد و این پیش‌شرط موفقیت دانش‌آموزان در یافتن شغل و آموزش‌های عالی در آینده‌ی آنها است.

از نظر این کارشناس دولت، اتباع خارجی باید بدانند که به کجا تعلق دارند و قصد دارند آینده‌ی خود را در کدام کشور شکل دهند. در نتیجه به رسمیت شناختن دو تابعیت، چنانکه نخست وزیر ترکیه خواستار آن است، کمکی به این امر نخواهد کرد.

DK/BM