دولت ترکیه به کردها نزدیک می‌شود

رجب طیب اردوغان رهبر حزب اسلام‌گرای "عدالت و توسعه" و نخست وزیر ترکیه در چند ماه گذشته گام‌هایی کوتاه اما جسورانه به سوی کردهای کشور برداشته است. بسیاری از کردها اقدامات دولت در زمینه فرهنگ و آموزش را سطحی و ریاکارانه می‌دانند، که تنها به سودای راه یافتن به اتحادیه اروپا صورت گرفته است. اما در کشوری که دهها سال حتی موجودیت کردها انکار شده است، نمی‌توان از اهمیت همین اقدامات غافل ماند.

نخستین نشانه‌های سیاست آشتی‌جویانه در قبال کردها در عرصۀ فرهنگی دیده شده است. دولت از سال ۱۹۴۰ به هزاران شهر و روستای کردی نام ترکی داده بود، که اینک بار دیگر آنها را با نام اصلی‌شان به رسمیت می‌شناسد. در مدارس و زندان‌ها و تجمعات سیاسی می توان کردی صحبت کرد. پیشنهاد شده است که دانشگاه‌ها رشته‌ی آموزش زبان و ادبیات کردی دایر کنند.

نخست وزیر ترکیه در این عرصه با احتیاط سخن می‌گوید. او می‌داند که برای شکستن تابوی نزدیکی به کردها نیروهای هرچه بیشتری باید وارد میدان شوند. وزارت کشور ترکیه از چند هفته پیش رایزنی با گروه‌ها و محافل سیاسی را شروع کرده و توجه همه طرف‌ها را به اهمیت حل این مشکل جلب می‌کند.

ارتش ترکیه که با پیروی از اندیشه‌های کمال آتاتورک و بر پایه‌ی پان‌ترکیسم شکل گرفته نیز در ماه‌های اخیر رفتار خود را تغییر داده است. ژنرال‌های ملی‌گرا نیز دریافته‌اند که حل مشکل کردها تنها با داغ و درفش امکان پذیر نیست.

دولت اردوغان هر روز گوشه‌ای از سیاست تازه خود در قبال کردها را عیان می‌کند و نشان می‌دهد که به راستی قصد دارد حق کردها را به عنوان یک اقلیت قومی به رسمیت بشناسد. دولت حتی به اعضا و کادرهای حزب کارگران کردستان (پ کا کا)، که دارای مواضع افراطی چپ است، قول داده که اگر از خشونت دوری کنند، از تعقیب قضایی در امان خواهند ماند. رسانه‌ها از طرح تازه‌ای گزارش داده‌اند که عبدالله اوچلان رهبر این جریان به مقامات ترکیه تحویل داده است. گفته می‌شود که آقای اوچلان در نامه‌ی خود پیشنهادهایی برای حل مسالمت‌آمیز مناقشۀ کردها ارائه داده است. مقامات تا کنون متن نامه اوچلان را فاش نکرده‌اند.

مقاومت ملی گرایان افراطی

با وجود این مقاومت در محافل ملی‌گرای افراطی همچنان شدید است. آنها در این زمینه حاضر به هیچ سازشی نیستند و به تمام پیشنهادهای دولت پاسخ منفی داده‌اند. آنها دولت را به عقب‌نشینی در برابر فشارهای آمریکا و اتحادیه اروپا متهم می‌کنند. به نظر آنها غرب قصد دارد با حمایت از کردهای ترکیه، "وحدت و هویت ملی" کشور را به خطر اندازد.

از زمان آغاز مبارزه چریک‌های کرد در سال ۱۹۸۴ تا کنون حدود ۴۰ هزار نفر در ترکیه جان خود را از دست داده‌اند.

AA/FW