Μπαγκλαντές: Ο Γιουνούς επικεφαλής προσωρινής κυβέρνησης

Μετά την παραίτηση της αυταρχικής πρωθυπουργού Σεΐχ Χασίνα, ο νομπελίστας Μοχάμεντ Γιουνούς θα ηγηθεί μιας προσωρινής κυβέρνησης στο Μπαγκλαντές. Ο εφευρέτης της ιδέας της «μικροπίστωσης» θα παραμείνει στη θέση του μέχρι τις νέες εκλογές, επιβεβαίωσε το γραφείο του προέδρου Μοχάμεντ Σαχαμπουντίν, σύμφωνα με διάφορα πρακτορεία.

Εκπρόσωπος του Γιουνούς είπε στο ραδιόφωνο του BBC ότι ο 84χρονος ήταν έτοιμος να αναλάβει τα επίσημα καθήκοντα του προσωρινά. Η απόφαση για τον Γιουνούς πάρθηκε σε συνάντηση μεταξύ του προέδρου και εκπροσώπων του κινήματος διαμαρτυρίας και του στρατού.

Οι νεολαίοι που συμμετείχαν στις μαζικές διαδηλώσεις ήταν που... έβαλαν στο παιχνίδι τον νομπελίστα Μοχάμεντ Γιουνούς ως επικεφαλής της προσωρινής κυβέρνησης. «Εμπιστευόμαστε τον Δρ Γιουνούς», έγραψε στο Facebook ο Ασίφ Μαχμούντ, ηγέτης των διαδηλωτών φοιτητών. Ο πρόεδρος Σαχαμπουντίν διαβεβαίωσε ότι η προσωρινή κυβέρνηση θα πρέπει να σχηματιστεί «το συντομότερο δυνατόν», δήλωσε ένας άλλος εκπρόσωπος των φοιτητών, ο Ναχίντ Ισλάμ, μετά τη συνάντηση με τον πρόεδρο.

Ποιος είναι ο Μοχάμεντ Γιουνούς;

Ο Μοχάμεντ Γιουνούς είναι κοινωνικός επιχειρηματίας, τραπεζίτης, οικονομολόγος και εξέχων εκπρόσωπος της κοινωνίας των πολιτών.

Γεννήθηκε το 1940 στο Τσιταγκόνγκ, μια πόλη στο νοτιοανατολικό Μπαγκλαντές. Αργότερα έλαβε το διδακτορικό του στα οικονομικά από το ιδιωτικό Πανεπιστήμιο Vanderbilt, στην πολιτεία του Τενεσί των ΗΠΑ. Έναν χρόνο μετά την ανεξαρτησία του Μπαγκλαντές επέστρεψε στη γενέτειρά του το 1972 και έγινε διευθυντής αγροτικών οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Τσιταγκόνγκ.

Αφού είδε τις καταστροφικές συνέπειες του λιμού του 1974 στην επαρχία του Μπαγκλαντές, κατά τον οποίον πέθαναν χιλιάδες άνθρωποι, άρχισε να δίνει μικρά ποσά δανείων στους φτωχούς. Το 1983 ίδρυσε την Grameen Bank.

Το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα έκανε αργότερα πρωτοποριακή δουλειά στη χορήγηση μικροδανείων με τα οποία οι φτωχοί άνθρωποι, ιδιαίτερα οι γυναίκες, μπορούσαν να οικοδομήσουν μια ανεξαρτητη οικονομική ύπαρξη. Άλλες χώρες υιοθέτησαν την ιδέα του στον αγώνα κατά της φτώχειας.

Ο Γιουνούς και η Grameen Bank τιμήθηκαν με το Νόμπελ Ειρήνης το 2006. Από τότε, ο Γιουνούς  είναι γνωστός διεθνώς ως ο «τραπεζίτης των φτωχότερων των φτωχών». Το 2009 τιμήθηκε με το Προεδρικό Μετάλιο της Ελευθερίας των ΗΠΑ, την υψηλότερη πολιτική διάκριση των ΗΠΑ.

«Η φτώχεια ήταν παντού γύρω μου. Δεν μπορούσα να απομακρυνθώ από αυτήν», είπε ο Γιουνούς το 2006, όταν έλαβε το βραβείο Νόμπελ. «Δυσκολεύτηκα να διδάξω κομψές, κλασσικές οικονομικές θεωρίες στο πανεπιστήμιο. Ήθελα να κάνω κάτι για να βοηθήσω τους ανθρώπους γύρω μου».

Πολιτική δράση

Στις αρχές του 2007, ο Γιουνούς ανακοίνωσε την ίδρυση ενός πολιτικού κόμματος που ονομάζεται "Nagarik Shakti", που σημαίνει «Λαϊκή Εξουσία». Είπε ότι δεν υπήρχε περίπτωση να μείνει μακριά από την πολιτική. Ωστόσο, λίγες εβδομάδες μετά από αυτή την ανακοίνωση, εγκατέλειψε αυτή την ιδέα.

Η Σεΐχ Χασίνα, που εξελέγη πρωθυπουργός του Μπαγκλαντές το 2009, έγινε ορκισμένη αντίπαλος του Γιουνούς. Η κυβέρνησή της ξεκίνησε μια σειρά ερευνών για αυτόν και τις εταιρείες του. Η Χασίνα αποκάλεσε τον Γιουνούς «αιματοβαμμένο» και τον κατηγόρησε ότι χρησιμοποιεί βία και άλλα μέσα για να εισπράξει χρέη από φτωχές αγροτικές γυναίκες. Μετά από έναν ρυθμιστικό έλεγχο της Grameen Bank το 2011, ο Γιουνούς απολύθηκε από διευθύνων σύμβουλος για φερόμενη παραβίαση των κανόνων συνταξιοδότησης της κυβέρνησης..

Ο Γιουνούς θύμα συκοφαντικής εκστρατείας;

Το 2013 ο Γιουνούς έπρεπε να απολογηθεί στο δικαστήριο. Η κατηγορία: Έλαβε χρήματα χωρίς κυβερνητική έγκριση. Αυτό αφορούσε, μεταξύ άλλων, το χρηματικό βραβείο από το βραβείο Νομπέλ και τα δικαιώματα για ένα από τα βιβλία του.

Στις αρχές του 2024 καταδικάστηκε σε έξι μήνες φυλάκιση για παράβαση της εργατικής νομοθεσίας. Τον Ιούνιο, κατατέθηκε άλλο κατηγορητήριο εναντίον του και άλλων 13 εργαζομένων στην εταιρεία τηλεπικοινωνιών του Grameen Telecom για διαφθορά. Σύμφωνα με την εισαγγελία, φέρονται να υπεξαίρεσαν το ποσό των δύο εκατομμυρίων ευρώ. Ο Γιουνούς δήλωσε αθώος και αυτή τη στιγμή είναι ελεύθερος με εγγύηση.

Για τους υποστηρικτές του Γιουνούς οι κατηγορίες έχουν πολιτικά κίνητρα. Ο Γιουνούς βρέθηκε στο στόχαστρο του δικαστικού σώματος λόγω των προηγούμενων πολιτικών του φιλοδοξιών και της παγερής σχέσης του με την πρωθυπουργό Σεΐχ Χασίνα.

«Ο Γιουνούς έχει υποστεί εκστρατεία συκοφαντικής δυσφήμισης και απόπειρα δολοφονίας χαρακτήρα από τα υψηλότερα πολιτικά κλιμάκια της κυβέρνησης και το κυβερνών κόμμα τα τελευταία δώδεκα χρόνια. Και διατηρούν ασφυκτικό έλεγχο στο δικαστικό σώμα», δήλωσε ο Ασίφ Ναζρούλ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Ντάκα, στις αρχές του έτους σε συνέντευξή του στη DW.

Επιμέλεια: Κώστας Αργυρός