Ucuz doların arka yüzü
27 Şubat 2008
Amerikan doları güven erozyonuna uğruyor. Bunun en iyi göstergesi de euro – dolar paritesi. 1 euro’ya 95 Amerikan centi alınabildiği günler çoktan geçmişte kaldı. Günümüzde bir euro ile birbuçuk dolarlık mal ve hizmet satın alınabiliyor. ABD’de tatil yapmak isteyen Avrupalı turiste gün doğdu. Avru şirketlerine de. Çünkü Avrupa ülkeleri hammadde, yarı mamül ve enerji ithalatını dolarla ödüyor. Hammadde ve enerji fiyatları bu kadar yükselmemiş olsaydı, Avrupa parite sarsıntısından çok daha kârlı çıkardı.
Ekonomik büyümeye fren tehdidi
Değerli euro’nun ekonomik büyümeyi frenleyebileceği şeklindeki uyarıları da yabana atmamak gerekir. Ucuz doların arka yüzü, dolar bölgesine satılan malların pahalanması anlamına geliyor.
Ancak bu tehlike özellikle Almanya açısından söz konusu değil. Euro ülkeleri dış ticaretlerinin üçte ikisini dolardan etkilenmeksizin kendi aralarında yapıyor. Euro bölgesinden ihraç edilen malların sadece beşte biri ABD’ye gidiyor. ABD’nin Almanya'nın ihracatındaki payı ise sadece yüzde 8. ABD ile iş yapan şirketler vadeli döviz işlemleriyle doların aşınmasına karşı kendilerini sağlama alırken birçok şirkette, pazarın bulunduğu yerde yani dolar bölgesinde üretim tesisleri kuruyor. Doların değer kaybetmesi onları etkilemiyor, aksine dolar bölgesine yatırım yapan ihracatçı şirketler de tıpki Amerikan şirketleri gibi düşük dolar kurunun sağladığı fiyat avantajından yararlanabiliyor.
Amerikalı sattığından çok tüketiyor
Amerikan mallarının dünyada fazla alıcısı yok. Ama hergün Amerikan limanlarında boşaltılan binlerce konteyner Amerikan tüketim malları piyasasını istila ediyor. Bu gemilerin çoğu ülkesine boş dönüyor. Amerika üretip sattığından çok daha fazlasını alıp tüketiyor. Amerikalı veresiye, devleti veresiye, ekonomisi veresiye geçiniyor.
Borçla geçinen krediye muhtaçtır. Borç, genellikle faiziyle birlikte ödeneceğine güven duyulduğu için verilir. Doların değer kaybetmesine işte aslında güven erozyonu yol açıyor. ABD’nin bütçe ve ödemeler dengesi açıkları azalmadıkça güven erozyonu sürecektir. Lakin ABD veresiye yaşamaktan vazgeçeceğe benzemiyor. Kötü alışkanlıklardan vazgeçmek kolay değildir. Sigara tiryakisinin yapamadığını Amerikalı neden yapsın?