"THK uçakları kullanılsaydı, yangın büyümezdi"

Manavgat, Marmaris, Bodrum başta olmak üzere son üç gündür Türkiye genelinde yaşanan orman yangınlarına müdahalede iktidarla ana muhalefet partisi CHP arasında Türk Hava Kurumu (THK) uçaklarının neden kullanılmadığına ilişkin polemik büyürken, bu polemiğe THK’da uzun yıllar görev yapmış yöneticiler de dahil oldu.

CHP'de Doğa Haklarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Ali Öztunç, "Her yıl yaz aylarında aynı filmi izliyoruz. Hükümet orman yangınlarını durdurmak için gerekli çalışmaları yapamıyor" çıkışında bulundu ve yangınlara müdahalede neden THK uçaklarının kullanılmadığı sorusunu gündeme taşıdı.

DW Türkçe'ye konuşan Ali Öztunç, THK'nın son iki yıldır kayyumla yönetildiğini hatırlatırken "THK’nın uçakları hangarda çürütülüyor ama bakın yangınlara milyonlarca dolar harcanan kiralık uçaklarla müdahale edilmeye çalışılıyor" dedi.

THK’nın yangın uçağı ihalelerine girmesinin "bilinçli" olarak engellendiğini savunan Öztunç, "Çünkü AKP'nin birilerine para kazandırma peşinde olduğunu biliyoruz. Ülke yansın ama birileri zengin olsun. Hükümetin olayı budur" diye konuştu.

Tarım ve Orman Bakanı Ekrem Pakdemirli de yangınlara 3 uçak, 9 insansız hava aracı, insansız helikopter, 1 su tankı, 38 helikopter, 680 arazöz ve 55 iş makinesiyle müdahale ettiklerini açıkladı. Bakanlığın müdahalede kullandığı 3 yangın söndürme uçağı, Rusya’dan 153 gün için 203 milyon liraya kiralanan uçaklar.

Bakan Pakdemirli, THK uçaklarının neden kullanılmadığına ilişkin kendisine yöneltilen soruları "THK ile problemimiz yok, olmaz da" derken, THK uçaklarının yangına müdahalede kapasitesinin yetersiz olduğunu dile getirdi.

Peki gerçekten THK uçakları yangına müdahalede gerçekten kapasitesiz mi?

THK eski Merkez Denetleme Kurulu Başkanı Bayram Duman DW Türkçe'nin bu sorusunu yanıtlarken "Manavgat yangınında THK uçakları kullanılsaydı, yangın bu kadar büyümezdi" çıkışında bulunuyor. Yangın çıktığında sadece tek uçakla müdahale edildiğini söyleyen Duman, Manavgat yangını ve uçaklarla ilgili şöyle konuşuyor:

"Manavgat’ta ikinci uçak sonra geldi. Ama iki gün boyunca 6 uçak sortiler yapsaydı, o yangın büyümezdi. THK'daki kayyum heyeti geçen sene istenildiği anda uçakların hazır olacağını söylemişti. Şimdi niye hazır değil? Kaldı ki bu uçaklar İtalya, İspanya, Fransa, Yunanistan’da kullanılan uçakların aynısı. Aynı yaşta onlarla. Yani uçakların eskimesi diye bir şey söz konusu değildir. Bunlar amfibik uçaklardır. Baraja, göle dalıp, suyu alıp, 2-3 dakikada suyu doldurup, havalanıp tekrar yangına müdahale eden uçaklardır. Bu çok vahim. Deniyor ki; 4 milyon dolara hazır olur. 4 milyon dolar tutmaz da, hadi diyelim öyle. 4 milyon dolar bu ormanlarımız için değmez mi? Çünkü 1,3 milyon liraya 3 uçak kiralıyorsun, bizim 6 uçağımızın hazırlanması 4 milyon dolar diyorsun. Rakamlara bakar mısınız?"

"THK uçakları eski değil, Türkiye coğrafyasına daha uygun"

Duman, THK’nın son iki yıldır yangın söndürme ihalelerinden 'dışlandığı', THK uçaklarının 'hangarda yattığı' iddialarını doğruluyor. İhaleye girilmesi için uçakların 5 ton kapasiteli olması şartının getirildiğini, oysa THK uçaklarının 4 ton 900 litre kapasiteli olduğunu söyleyen Duman, bu durumun sorgulanması gerektiğinde ısrar ediyor.

Duman; "THK olarak 2018’e kadar biz yangın söndürme ihalelerini bu uçaklarla alıyorduk. Ancak 2019 yılında bir şekilde ihale THK’ya verilmedi. Sonra THK kullanılarak başka bir firma adı altında THK’nın imkanlarıyla yeni uçaklar alındı. Bunlar Rus uçakları. Yani Türkiye'deki düz zeminde yangın söndürebilen uçaklar. Oysa bizim uçaklarımız Türkiye coğrafyasına uygun, manevra kabiliyeti yüksek uçaklardı. Bizim kafamız karışıyor, aklımız duruyor. Neden, niçin" diyor.

Duman; THK'nın daha çok Orman Genel Müdürlüğü'yle muhatap olduğunu bu yüzden müdürlük ile THK'daki kayyum yönetiminin açıklama yapması gerektiğinde ısrarlı. THK, Ekim 2019’dan beri kayyumla yönetiliyor.

"THK uçakları hemen devreye alınsın"

CHP Genel Başkan Yardımcısı Ali Öztunç da, THK uçaklarının aynılarının Avrupa’da da kullanıldığını söylüyor. Öztunç, "Hükümet, birilerini zengin etme hevesinden kurtulsun ve THK 'ya ait uçakları yeniden devreye alsın. Avrupa’nın kullandığı uçakları biz niye kullanmıyoruz. Bunun mantıklı başka açıklaması yok" diyor.

Tarım ve Orman Bakanı Ekrem Pakdemirli’nin bu çağrıya "Halen antikacı dükkanı gibi -1960’lardan kalma uçakları kullanalım- tarzında açıklamalar yapılıyor. Bu, bizleri üzmekten başka bir şey değil. Biz, daha çok su atan son teknoloji uçakları kullandık son iki senede" yanıtını vermesi, THK uçakları üzerinden polemiğin daha da büyüyeceğini gösteriyor.

Hilal Köylü / Ankara

© Deutsche Welle Türkçe