Neue Verhandlungen über Irans Atomprogramm - Interview mit Volker Perthes

DW: Görüşmeler şimdiye kadar netice vermedi. İran yönetimi hep nükleer programının müzakere edilemeyeceğini söyledi. Peki neden yine görüşme yapılıyor?

Perthes: Tabii ki pazarlık olacak. Yoksa İstanbul’a gidilmezdi. Nükleer politikayla ilgisi olan İranlı yetkililer ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa ve Almanya ile görüşüleceğini biliyorlar. Ve aynı zamanda, kendi çıkarlarına uygun bir çözüm de arzuluyorlar.

DW: Avrupa Birliği dış ilişkiler daimi temsilcisi bayan Ashton bu görüşmelerde İran’ın nükleer silah edinme niyetinde olduğuna dair endişelerin dağıtılmasına yarayacak pratik yöntem ve inandırıcı imkanların araştırılacağını söylemişti. Bu ne anlama geliyor?

Perthes: Zenginleştirilmiş İran uranyumunun Tahran’daki araştırma reaktörünün yakıt çubuklarıyla takas edilmesi yeniden kararlaştırılabilir. Bir buçuk yıl önce Cenevre’de böyle bir uzlaşmaya yaklaşılmış ama devlet başkanı Ahmedinejad’ın, Batı ile hiçbir anlaşmaya varılmasını istemeyen İran içindeki karşıtları uzlaşmayı engellemişti. Şartlar şimdi biraz daha elverişli. Teknik bakımdan da gerekli olan karşılıklı güven oluşturma mekanizması devreye sokulabilir. Bu tutarsa, yaptırım ihtimalinin ya da Afganistan ihtilafı gibi ortak konuların görüşülebileceği bir yol haritası çizilebilir.

DW: Son zamanlarda İran’ın iç politikasında ne gibi değişiklikler oldu?

Perthes: İran devlet başkanını, İran’ın çıkarlarını ihmal edip Batı ile uzlaşma aramakla itham edenlerin ağırlığı azaldı. Bunda, İran’ın siyasi tecrit edilmişlikten kurtulmak için kaldırılmasını istediği yaptırımların da rolü oldu.

DW: Lakin ABD’de İran yaptırımlarının sertleştirilmesini isteyenler var. İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu da, yaptırımların inandırıcı olabilmesi için İran’ın askeri kuvvet kullanmakla tehdit edilmesi gerektiğini söylüyor.

Perthes: İran ile müzakerelere katılan devletler arasında İsrail bulunmuyor. Bu iyi de. İran ile İsrail arasındaki gerginliğin oldukça arttığı doğrudur. ABD ile Avrupa ülkeleri Ortadoğu’daki gerginliği gidermek ve İran ile İsrail arasında çatışma çıkmasını önlemek amacıyla İran’ın nükleer programını konu alan müzakerelerin sürdürülmesini istiyor.

DW: ABD ne gibi bir strateji izliyor?

Perthes: Amerikan yönetimi, İran’ın İstanbul buluşmasına katılmasının yaptırımlar sayesinde sağlandığı kanaatinde. Yaptırımların İran’ı Batı ile uzlaşmaya zorlayabileceği düşüncesi de oldukça yaygın. Ama Batı İran ile nükleer politika dışındaki anlaşmazlık konularını da kapsayacak tarzda anlaşmaya varmayı da arzuluyor. Bu hemen olmaz. Ama İstanbul’daki resmi görüşmelerin gölgesinde kısa süre içinde İran ile ABD’nin ikili müzakerelere başlamaları da son derece yararlı olacaktır.”

© Deutsche Welle Türkçe

Daniel Scheschkewitz / Çeviren: Ahmet Günaltay

Editör: Beklan Kulaksızoğlu