Suriye'de muhalefet parçalı

Suriye'de askerî açıdan kimin hangi cephede yer aldığı belli. Esad muhalifleri Esad yandaşlarına, devrimci güçlerse ordu ve rejimin güvenlik birimlerine karşı mücadele ediyor. Ancak ideolojik açıdan bakıldığında muhalif güçler arasındaki derin görüş ayrılığı göze çarpıyor. Farklı siyasi ve dinî ideolojileri benimseyen bu grupları şu anda aynı çatı altında buluşturan tek nokta hepsinin Esad karşıtı olması.

Alman Bilim ve Politika Vakfı’ndan İslam Bilimleri Uzmanı Guido Steinberg, Suriye'deki çatışmaların giderek dinî bir karaktere büründüğünün altını çiziyor: “Suriye’de şu anda çatışmaların giderek İslamcı bir yapıya kaydığını tespit etmek mümkün; bu muhaliflerin ait olduğu gruplardan da anlaşılıyor. Bu nedenle kiminle karşı karşıya olduğunuzu anlamak çok zor. Dinî motivasyon büyük. Burada Sünnilik bir rol oynuyor. Ancak örneğin diğer bir grupta Selefilik baskın, bazılarında bu, cihad taraftarlığına kadar varıyor.”

Iraklı El Kaide milislerine vurgu

Geçen aylarda isyancı gruplara destek vermek üzere Suriye’ye yabancı ülkelerden çok sayıda kişinin geldiği tahmin ediliyor. Örneğin El Kuds El Arabi gazetesinde Libyalı iki isyancının anlattıklarına yer verilmiş. Libyalılar, Suriye’de iki önemli İslamî akımın, Şiilik ile Sünniliğin buluştuğu görüşünde. Dolayısıyla Esad sonrası dönemde Şiiler ile Sünniler arasında bir iktidar mücadelesinin beklentisi içindeler. Bu mücadeleden de Şiilerin galip çıkacağını düşünüyorlar.

İslam Bilimleri Uzmanı Guido Steinberg, Suriye’deki muhalifler arasında radikal İslamcı örgütlenmelerin varlığına şu sözlerle dikkat çekiyor: “Sayılar göz önünde bulundurulduğunda 2003’ten sonra Irak’a giden Suriyelilerin, orada Suudilerden sonra ikinci büyük yabancı grubu oluşturduğu söylenebilir. Bu, Suriye’de cihad yanlısı bir örgütlenmenin varlığını ortaya koyuyor. Ancak tam da bu nedenle kaç kişi olduklarını söylemek güç. Lübnan, Ürdün gibi ülkelerden de destek alıyorlar. Öte yandan Irak’taki El Kaide’nin de desteği söz konusu, ancak onların gönderdiği milislerin sayısı çok çok az.”

"Sayıları az"

Fransız İslam bilimci Thomas Pierret de Suriye’deki isyancı gruplar arasında "din" faktörünün ön plana geçtiğini, siyasi unsurların ikinci planda kaldığını savunuyor. Ancak uzman Suriye’de cihad taraftarlarının sayısının tehlike teşkil edecek ölçüde olmadığı görüşünde. Pierret, “Bu kişilerin cihad gibi gizli bir amaç peşinde olduklarını sanmıyorum. Tabii ki böyleleri de vardır, ancak bunun çok büyük ve önemli bir grup teşkil ettiğini düşünmüyorum" şeklinde konuşuyor.

Uzman Gudio Steinberg, çatışmalardaki dindar temellenmenin, Özgür Suriye Ordusu'nun da işini zorlaştırdığını belirtiyor. Uzman, Batılı ülkelerin bu nedenle destek vermekte çekimser kalabileceğinin altını çiziyor. Ancak Steinberg, Özgür Suriye Ordusu’nun şu anda her tür desteğe ihtiyacı olduğunu şu sözlerle vurguluyor: “Özgür Suriye Ordusu, Suriye Ulusal Konseyi'ni cihad yanlılarına mesafe koymaya çağırdı. Ancak sorun şu ki bu gruplar Suriye’de mevcut ve bizim tahmin ettiğimizden de daha güçlüler. Aslında bir ordu niteliğinde olmayan, yalnızca farklı isyancılardan oluşan Özgür Suriye Ordusu mücadelesini başarıya ulaştırmak için radikal İslamcıların da desteğine muhtaç durumda.”

İktidar mücadelesi başladı

Suriye’de muhalefetin öncelikli olarak Esad rejiminin devrilmesine yoğunlaşması, pek çok farklı grubu görüşlerini açıkça ortaya koymaktan alıkoydu. Ancak en geç Esad’ın devrilmesinden sonra bu gruplar arasında iktidar mücadelesinin başlayacağı tahmin ediliyor. Esad sonrası hükümet için şimdiden hesaplar yapılmaya başladı. Hatta muhalif güçler birbirlerini Esad rejiminin yapısını muhafaza etmeyi istemekle suçluyor. Ülkenin geleceğine ilişkin iyimser yorumlarda bulunmak güçleşirken, bunun bedelini Suriye halkının ödemesinden endişe ediliyor.

Öte yandan Suriye Başbakanı Riyad Hicab'ın muhalefet saflarına geçtiği ileri sürüldü. Sözkonusu iddia Londra merkezli Suriye İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün Başkanı Rami Abdülrahman tarafından dile getirilirken, Suriye Devlet Televizyonu Hicab'ın görevden alındığını duyurdu.

© Deutsche Welle Türkçe

Kersten Knipp / Çeviren: Başak Özay

Editör: Ercan Coşkun