Sokak köpeklerine "ötanazi" yolunu açan yasa yürürlüğe girdi
2 Ağustos 2024
Sokak hayvanlarına ilişkin düzenlemeyi içeren Hayvanları Koruma Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmi Gazete'de yayımlandı. İlgili kanun teklifi geçtiğimiz günlerde Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu'nda AKP ve MHP'li milletvekillerinin oylarıyla kabul edilerek yasalamıştı.
Yasa, sokak köpeklerinin öldürülmesine imkân tanıdığı için hayvan hakları savunucuları ve muhalefet tarafından eleştiriliyor.
Yasada, sokak köpeklerine "ötanazi" uygulanmasının yolunu açan Veterinerlik Hizmetleri Bitki Sağlığı Gıda ve Yem Kanunu'na atıfta bulunuluyor. Bu atıfla kanuna dolaylı olarak eklenen hükümlerde şöyle deniyor:
"Hayvanlara ötanazi yapmak yasaktır. Ancak, hayvanlara acı ve ıstırap çektiren veya iyileşme durumu bulunmayan hastalık durumlarında, akut bulaşıcı bir hayvan hastalığının önlenmesi ya da eradikasyonu amacıyla veya insan sağlığı için risk oluşturan durumlarda, davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen durumlarda, veteriner hekim tarafından ötanazi yapılmasına karar verilebilecek. Ötanazi işlemi veteriner hekim tarafından veya veteriner hekim gözetiminde yapılacak."
Düzenleme ayrıca belediyelere sahipsiz hayvanları barınaklarda toplama yükümlülüğü getirdi. Böylece bugüne kadar geçerli olan "yakala-kısırlaştır-sal" metodu terk edilmiş oldu. Ancak hayvan hakları savunucuları, Türkiye'deki barınak sayısının yetersizliği ve buna bağlı kötü koşullara dikkat çekerek uygulamanın pratikte hayvanların uyutulmasıyla sonuçlanacak bir süreç olduğunu söylüyor.
İktidarın açıkladığı rakamlara göre, 4 milyon sokak köpeğinin bulunduğu Türkiye'de toplam 105 bin hayvan kapasiteli 322 adet barınak var.
Belediyelere 2028'in sonuna kadar süre
Yeni yasaya göre; büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu 25 bini aşan belediyeler, sahipsiz veya güçten düşmüş ya da tehlike arz eden hayvanların korunması ve sahiplendirilinceye kadar bakımının yapılması ile rehabilitasyonunun sağlanması amacıyla hayvan bakımevleri kuracak. Belirtilen hayvanlar, ilgili belediyeler tarafından hayvan bakımevine götürülecek. Hayvan bakımevi kurma zorunluluğu olmayan belediyeler ile il özel idareleri, sorumluluk alanındaki bu hayvanları en yakın hayvan bakımevine götürecek.
Belirtilen kaynağı ayırmayan belediye başkanı ve meclis üyeleri ile ayrılan kaynağı hayvan bakımevi kurmak, sahipsiz hayvanları toplamak, rehabilite etmek veya sahiplendirilinceye kadar bakmak için harcamayan veya bu kaynağı başka amaçlar için sarf eden belediye başkanı ve belediye yetkililerine altı aydan iki yıla kadar hapis cezası verilecek.
Söz konusu belediyeler 31 Aralık 2028'e kadar belirtilen hayvan bakımevlerini kurmakla ve mevcut bakımevlerinin koşullarını iyileştirmekle yükümlü olacak.
Belediyeler, bu tarihe dek hayvan bakımevleri kurmak, rehabilitasyon işlemlerini gerçekleştirmek ve sahipsiz hayvanlara sahiplendirilinceye kadar bakmak için kesinleşmiş en son bütçe gelirlerinin binde 5'i oranında kaynak ayıracak. Bu oran, büyükşehir belediyelerinde binde 3 olarak uygulanacak. Söz konusu oranların üzerinde yapılan harcamaların yüzde 40'ı, Hazine ve Maliye Bakanlığınca belediyeye aktarılacak.
Kedi ve köpek sahipleriyse hayvanlarını en geç 31 Aralık 2025'e kadar dijital kimliklendirme yöntemleriyle kayıt altına aldırmak zorunda olacak.
DW/CÖ,BÖ