Para kaybedip hissedar oldular

Sonbahar gelse de güneş hâlâ parlıyor, sıcaklık 30 derece. Palmiyelerle çevrilmiş sahil kıyısındaki yürüyüş yolunda gözün alabildiğine restoranlar ve lüks oteller sıralanıyor. Limasol, Akrotiri koyunda bir liman metropolü. Bölgede turizm ve ticaret hızla gelişiyor. Limasol aynı zamanda Kıbrıs'ın finans merkezi konumunda. Pek çok offshore firmasının bölgede ofisi var.

Limasol'da yaşayan Rus malî danışman Michael Sobolev, Kıbrıs'ın yabancılar için önemine değiniyor: "Kıbrıs ve özellikle Kıbrıs'ın hukuk sistemi yabancı yatırımcılara karşı dostane bir tutum sergiliyor. Güney ya da Batı Avrupa, Afrika ya da Asya olsun tüm dünyadan yatırımcılar, buraya paralarını yatırıyor. Rusya da... Rus firmalar Kıbrıs'ı bilhassa diğer pazarlara sıçrama tahtası olarak görüyor."

Ancak bu finans cenneti son dönemde ciddi manada sarsıntıya uğradı. Rus yatırımcılar, kısa bir süre içinde tüm güvencelerini kaybetti. Kıbrıs, 25 Temmuz 2012'de malî destek talebinde bulundu. Aynı zamanda ülkenin iki büyük bankası büyük oranda sermaye kaybına uğradı.

Yardım yaklaşık bir yıl sonra geldi. Bu küçük ada ülkesine 10 milyar euro yardım taahhüdünde bulunuldu. Malî yardımda bulunanlar, yani Uluslararası Para Fonu, Avrupa Birliği ve Avrupa Merkez Bankası reformların yanı sıra Kıbrıs'ta işten çıkarmaların yapılması, harcamaların azaltılması ve alışılmadık diğer bazı önlemler alınmasını istedi.

Bunlar arasında alacaklıların Bank of Cyprus’un kurtarılmasına katkı sunması ve ülkenin ikinci büyük bankası Laiki Bank’ın tasfiyesi de yer alıyor. İki banka da 2011 yılında Avrupa Bankacılık Denetleme Kurumu’nun stres testini başarıyla geçen bankalar arasında yer alıyordu. Sonuç olarak, tasarruf sahipleri ve alacaklılar, varlıklarının bir bölümünü kaybettiler. Bu alışılmadık önlemler özellikle Rus yatırımcıları vurdu.

Gözden kaçan ayrıntı

Deutsche Bank'ın Moskova şubesinden Yaroslav Lissovolik, "Rusya, Kıbrıs'a kredi vererek yardımcı olmuştu. Birçok kişinin gözünde Rusya, Kıbrıs ekonomisinin istikrarlı hale gelmesine katkıda bulundu. Troyka'nın adımı Rus firmalarının çıkarlarına zarar verdi ve olumsuz tepkiye yol açtı" diyor.

Ancak büyük oranda kayıp yaşayanlar sonunda en fazla kazananlar arasında yer alabilir. Çünkü kurtarma planını hazırlayanlar önemli bir ayrıntıyı gözden kaçırmış ya da görmek istememiş gibi görünüyor. Kıbrıs Üniversitesi'nden iktisatçı Sofronis Klerides, "Bank of Cyprus'un kurtarılmasına karar verildiğinde, tasarruf mevduatlarını kaybeden insanların bunun karşılığında hisse alacağı çok açıkça belirtilmişti. Bu batık bankaların yatırımcılar tarafından kurtarıldığı durumlarda olağandır. Zaten bu karar da enteresandı. Çünkü gerçek nedeni bankaların kurtarılması için çekilecek paranın vergi mükelleflerine değil büyük Rus tasarruf sahiplerine ait olmasıydı. Ancak sonuçta, bu Rus oligarklar şimdi bankaların hissedarı oldu. Ne büyük ironi... Kefalet yönteminin destekçileri bunu en başından itibaren düşündüler mi merak ediyorum. Bu aslında sonu kestirilebilecek bir şeydi" ifadelerini kullanıyor.

Bank of Cyprus'taki büyük yatırımcıların mevduatlarının yüzde 50'si hisse senedine dönüştürüldü. Kıbrıs basınına göre, Bank of Cyprus'un hisselerinin yüzde 50 ya da 60'ı Rusların elinde. Bankanın yeni seçilen yönetim kurulunun 16 üyesinden 6'sı da Rus.

New York Times gazetesine bir demeç veren Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiadis'in Troyka ile ilgili şu sözleri dikkat çekici: “Rusları dışarı atmak istediler ancak sonunda en büyük bankamızı Ruslara teslim ettiler.”

© Deutsche Welle Türkçe

Rayna Breuer / Başak Sezen

Editör: Ercan Coşkun