Orhan Pamuk Berlin’de

“Burada bulunmanın benim için ne büyük mutluluk olduğunu kısaca anlatacağım. 1960’larda liseyi Robert Koleji’nde okudum. Ve edebiyat dersinde bize mutlaka her yıl Brecht’den bir şeyler okuturlardı. Ve Berliner Ensemble’dan bahsederlerdi. Benim için burası çok uzaklarda sanat şatosu gibi, uzaklarda, erişilmez bir şeydi. Şimdi buradayım ve bundan da çok mutluyum!” sözleriyle çıktı Orhan Pamuk, Berlin’in en önemli tiyatrolarından olan Berliner Ensemble’ın salonunu dolduran çoğu Alman, yaklaşık bin edebiyatseverin karşına.

Yoğun güvenlik önlemleri altında gerçekleşen etkinliği, Hür Üniversitesi Edebiyat Bölümünden, Prof. Gert Mattenklott sundu. Etkinlikte Nobel ödüllü yazarın geçen yıl Almanca’ya çevrilen İstanbul-Hatıralar ve Şehir kitabından pasajlar okundu.

"Osmanlı'nın yıkılması halkı fakir bıraktı"

Orhan Pamuk, yarı otobiyografik olan kitabında, İstanbul’un kendisine verdiği duyguyu anlattığını, bu duygunun da hüzün olduğunu vurguladı. Hüzün deyince, bir kaybın söz konusu olduğunu hatırlatan Orhan Pamuk’a göre İstanbul’un kaybı da Osmanlı İmparatorluğu. Pamuk bunu şöyle açıkladı: “Osmanlı İmparatorluğu ile melankoli arasında bir ilişki kuruyorum, çünkü bu yıkım en sonunda insanların yaşama koşullarını değiştiren, ekonomik bir yıkımdı. Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılmasından evvel bütün Balkanlar’ın ve bizim bugün Ortadoğu dediğimiz yerlerin zenginliğini alıyor ve onlarla besleniyordu. Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılması şehri bu zenginlikten mahrum etti, halkı da fakir bıraktı.”

Prof. Mattenklott, Orhan Pamuk’la yaptığı söyleşide, siyasi sorular sormadı, Türkiye’deki son gelişmeler gündeme gelmedi, sadece edebiyat konuşuldu. Pamuk, İstanbul’un ardından, anılar ve araştırmalardan oluşan üç kitap daha yazmaya hazırlandığını anlattı. Yazar, bu kitaplarda, edebiyat, siyaset ve var olmanın anlamını ele alacağını söyledi. “Türk yazma stili var mıdır?” sorusuna Pamuk, şöyle yanıt verdi: “Bir Türk yazma tarzı var, bir İran yazma tarzı var. Bu biraz ‘Bir Fransız karakteri var, bir Alman karakteri var, bir Türk karakteri var, onlar da böyle yaparlar’ demek gibi, bizi yanlış bir düşünceye sürükler. Bu tür genellemeler yapılabilir, ancak bu tür genellemeler sizi ikinci dakikada yanlış bir yere getirir. Metinler ya da insanlar üzerine konuşmayı tercih ederim.”

Almanlar yakından tanıyor

Konuşması sık sık alkışlarla kesilen Orhan Pamuk, okuma gecisinin sonunda kitaplarını imzaladı. Nobel Edebiyat Ödülü’nü almasının yanı sıra 2005'te Alman Yayıncılar Birliği’nin Barış Ödülü’nü de layık görülen Pamuk’u yakından tanıyan ve Pamuk’tan etkilenen Alman okurları da okuma geçesinden memnun ayrıldı.

Orhan Pamuk bugün Berlin Hür Üniversite tarafından verilen fahri doktora ünvanını düzenlenecek bir törenle alacak.