Nelson Mandela: Özgürlük mücadelesine adanmış bir hayat

Güney Afrikalıların çoğu onu böyle gülümserken hatırılıyor. Xhosa kabilesindeki adıyla ona "Madiba" diyorlar. Dünya çapında hoşgörü ve özgürlük adına yeni Güney Afrika’yı temsil ediyor. Güney Afrika’nın özgürlük savaşçısı 18 Temmuz’da 100 yaşında olacaktı.

Nelson Rolihlahla Madela, 18 Temmuz 1918’da Güney Afrika ili Doğu Kap'ta doğdu. Hukuk eğitimi aldı. Henüz yüksek öğrenimi sırasında siyaseten aktifti ve Apartheid rejimine karşı mücadele verdi. 1952’den itibaren ülkenin siyahlar tarafından yönetilen ilk hukuk bürosunda avukat olarak çalıştı, büro sekiz yıl sonra yakıldı.

Güney Afrika’nın ırk ayrımcılığına dayanan rejimi Apartheid, Nelson Mandela’nın çocukluk ve gençlik yıllarını etkiledi. Babası ona Türkçe ‘Dalları kıran’ anlamına gelen Xhosa dilinde 'Rolihlahla' adını verdi. İsmi yaygın deyişle ‘Kışkırtıcı’ anlamında da kullanılıyordu.

Nelson Mandela genç yaşlarında boksa meraklıydı. Bu spora olan sevgisini “ringde rütbe, yaş, ten rengi ve zenginlik önem taşımıyor” sözleriyle anlatıyordu. Hapishane günlerinde bile kendisini fiziksel olarak formda tuttu: Ağırlık çalışması ve şınavla egzersiz yapmak günlük rutinin bir parçasıydı.

1964: Polis, Nelson Mandela’nın da aralarında bulunduğu Apartheid rejimi karşıtı aktivistlerin yargılandığı mahkeme salonu önünde insanları geri çekilmeye zorluyor. Rivonia Davası’nda Nelson Mandela siyasi faaliyetleri nedeniyle ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.

Beş metrekarede yaşamak: Mandela bu küçük hapishane hücresinde, 27 yıllık hapis cezasının 18 yılını geçirdi. Mahkum numarası 46664’tü. Serbest kaldıktan sonra “Orada sadece bir sayı olarak biliniyordum” demişti.

Nelson Mandela hapisteyken, diğerleri Apartheid rejimine karşı mücadeleyi sürdürdü. Özellikle de o zamanki karısı Winnie Mandela (ortada). Beyaz azınlık hükümetine karşı önde gelen bir aktivist olarak sivrildi.

Dünya da Güney Afrika’nın kaderine ortak oldu. Temmuz 1988’de Londra’daki Wembley Stadyumu’nda Nelson Mandela için bir yardım konseri düzenlendi. Uluslararası tanınmış müzisyenler Mandela’nın 70. doğum gününü kutladı, Apartheid rejimine karşı çıktı. 60 ülkede yayınlanan 10 saatlik konseri stadyumda 70 bin ve ekranları başındaki yüzbinlerce kişi izledi.

Mandela, 27 yıl hapis yattıktan sonra 11 Şubat 1990’da serbest bırakıldı. O ve o zamanki eşi Winnie, beyaz ırkçılık rejimine karşı siyah kurtuluş mücadelesinin gurur göstergesi olarak yumruklarını havaya kaldırdı.

Afrika Ulusal Kongresi’nin (ANC) başına dönen Mandela, Mayıs 1990’da o zamanki Güney Afrika Devlet Başkanı Frederik Willem de Klerk ile ilk görüşmesini yaptı. Irkçılıktan arınmış bir Güney Afrika’nın yolunu birlikte açtılar. Her ikisi de 1993’te Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü.

Oliver Tambo (solda) ve Walter Sisulu (sağda) Mandela’nın en yakın yol arkadaşları oldu. 1944’te ANC’nin gençlik kolunu kurdular ve Apartheid rejimine karşı kitlesel gösteriler düzenlediler. Sisulu, Mandela ile birlikte ömür boyu hapis cezasına mahkum edilmiş Tambo 30 yıl sürgünde kalmıştı. 1990’da ise üçü de ANC’de lider pozisyonundaydı.

10 Mayıs 1994’te Güney Afrika tarih yazdı: İlk özgür demokratik seçimlerden sonra Mandela ülkenin ilk siyah başkanı olarak yemin etti. 1999’a kadar görevde kaldı. Daha sonra başkanlık koltuğunu siyasi bakımdan elinde büyüyen Thabo Mbeki’ye devretti.

Mandela, ırk ayrımcılığı sırasında işlenen suçların soruşturulması için 1996’da “Hakikat ve Uzlaşma Komisyonu” kurulmasını istedi. Başkanı ise o zamanki Güney Afrika Başpiskoposu ve daha sonra Nobel Barış Ödülü alacak olan Desmond Tutu oldu. Komisyonun çalışmaları eleştilerden de nasibini aldı: Birçok mağdur, eylemlerini açıkça kabul eden suçluların cezasız kalmasını kabul etmiyor.

15 Mayıs 2004: Güney Afrika 2010 Dünya Kupası organizasyonunu aldı. Mandela gururla kupayı havaya kaldırdı. Tüm ülkeyi sevinç dalgası kaplarken Mandela’da bu büyük spor etkinliğini Güney Afrika’ya getirmenin mutluluğunu yaşıyordu. Bu, Afrika topraklarındaki ilk Dünya Kupası’ydı.

2008 yılında yabancı düşmanlığı ve şiddet, büyük Güney Afrika şehirlerinin birçok gecekondu bölgesinde yayıldı. Kanlı sürek avı sırasında çok sayıda göçmen öldürüldü. Birçokları şu soruyu sordu: Herkesin barış içinde yaşadığı Mandela’nın kurduğu gökkuşağı ülkesi başarısız mı oldu?

Mandela, hayatının son yıllarını halktan çok aile yakınlarının arasında geçirdi. 2011 yılındaki bu fotoğrafta 93. doğum gününü torunları ve torunlarının çocuklarıyla kutlarken görülüyor. Mandela 5 Aralık 2013’te, 95 yaşında öldü.