NATO'da Afganistan huzursuzluğu

ABD'nin geçen hafta, aralarında Almanya ve Fransa'nın da bulunduğu bazı NATO müttefikerinden, Afganistan'da sıcak çatışmaya girebilecek takviye birlik talep etmesi, Washington'un 'imdat çığlığı" olarak değerlendirilmişti. Ünlü Amerikan haber dergisi Time "ABD, Afganistan'da başarısızlığa mı uğruyor?" sorusuyla, Bush yönetiminin, izlediği stratejiyle ilgili tartışmaları daha da alevlendirdi. Diğer yandan, NATO müttefiklerinin, Washington'un çağrısına sıcak bakmaması, NATO'nun varlık nedeni ve gerekliliği ile ilgili tartışmaları da beraberinde getirdi.

'Afganistan'ın geleceği karanlık'

"Sorunlar gerçekçi bir şekilde ele alınmadığı ve mutlaka bazı önlemlere başvurulmadığı sürece Afganistan'ın geleceği karanlıktır. Bu ise gerek bölgesel gereksel küresel anlamda vahim sonuçlara neden olacaktır." Amerikan araştırma enstitüsü Atlantic Council tarafından yayınlanan son değerlendirmede dile getirilen bu endişeler, Washington yönetimi tarafından da paylaşılıyor.

Afganistan'daki Uluslararası Güvenliğe Destek Gücü ISAF bünyesindeki Amerikan güçlerinin eski komutanılarından General James Jones ise daha da ileri giderek, "NATO müttefikleri arasıdaki ittifak çatırdıyor" görüşünü ileri sürüyor.

25 milyar dolar ve yüzlerce asker kaybı

Mevcut tabloya bakıldığında da Amerikan hükümetinin Afganistan konusunda tam anlamıyla köşeye sıkıştığı görülüyor. 2002 yılından buyana Taliban ve El Kaide ile mücadele için toplam 25 milyar dolar harcayan Washington yönetimi, yine de bu ülkedeki radikal güçlerin etkisini tam anlamıyla kırmayı başaramadı. Bir de buna verilen kayıpların sürekli artması etkilenince Bush hükümetine yönelik içteki eleştirilerin artması da kaçınılmaz oldu. 2002-2004 arasında Afganistan'da her hafta ortalama bir Amerikan askeri hayatını kaybederken, son dört yılda bu sayı iki katına çıktı.

Ayrıca, tüm uluslararası çabalara rağmen, eroninin temel maddesi olan haşhaş üretimi ve ticaretinde son yılarda adeta bir patlama yaşanıyor. Bu ise teröristlerin en önemli gelir kalemini teşkil ediyor.

'Bush'un hatalı Irak stratejisi olumsuz etkiledi'

Konu, seçim yılında Amerikan iç politikasını da fazlasıyla meşgul ediyor. Demokratlar, ABD'nin Irak batağından bir türlü çıkamamasının yegâne sorumlusu olarak gördükleri Başkan George Bush'un izlediği hatalı stratejinin ayın zamanda Afganistan'daki başarısızlığın da en önemli nedeni olduğunu savunuyor. Bu görüşe göre tüm askeri ve mali kaynaklar Irak'a yönlendirildiğinden, Afganistan'a gereken önem verilmedi ve sonuçta bugünkü karamsar manzarayla karşılaşıldı.

3 bin 200 kişilik takviye birlik

Kötü gidişata ABD Başkanı George Bush daha fazla seyrici kalmadı ve Irak savaşının tüm yıpratıcı etkilerine rağmen Afganistan'a da 3 bin 200 kişilik takviye birlik gönderilmesi emrini verdi. Afganistan'da halihazırda 28 bin Amerikan askeri bulunuyor. Bu da ülkede konuşlandırılan yabancı askerlerin yarısından fazlasına tekabül ediyor. Güney ve Orta Asya'dan sorumlu Amerikan Dışişleri Bakanığı Müsteşarı Richard Boucher, bu adımla diğer NATO müttefiklerine de örnek olmayı amaçladıklarını belirtiyor. Washington'un, müttefiklerine yönelik "gerekirse sıcak çatışmaya da girmeye hazır" takviye birlik gönderilmesi talebi şu ana kadar olumlu bir karşılık bulamadı.

NATO içinde huzursuzluk artıyor

Konunun, önümüzdeki Perşembe günü Litvanya'nın başkenti Vilnius'daki NATO Savunma Bakanları toplantısı ile Cuma günü başlayacak Münih'deki Uluslararası Güvenlik Konferansı'na da damgasını vurması bekleniyor. ABD'nin yanısıra "nisbeten daha riskli" olarak tanımalan Afganistan'ın güneyinde askerleri bulunan İngiltere, Hollanda ve Kanada, diğer müttefiklerin sıcak çatışmaya girmekten kaçınmasından büyük ölçüde rahatsızlık duyuyor. Buna ilaveten Norveç, Danimarka ve Çek Cumhuriyeti'nin Afganistan'daki birliklerini ya tümüyle ya da kısmen çekmeye hazırlanması, sıkıntıları daha da artırıyor.

Hatta bu tartışmalar, İttifak'ın gerekliliği ve geleceğinin de sorgulanmasına neden oluyor. Önümüzdeki yılın Nisan ayından 60'ıncı kuruluş yıldönümünü kutlamaya hazırlanan NATO'daki anlaşmazlıkların devam etmesi durumunda Afganistan misyonunun da Irak benzeri bir bataklığa dönüşmesinden endişe edenlerin sayısı da her geçen gün artıyor.

Bu durum, Washington'un başta Almanya ve Fransa olmak üzere bazı NATO müttefiklerine "Güney Afganistan'a takviye birlik gönderilmesi" yönündeki talebinin en önemli nedeni olarak gösteriliyor. Halen Afganistan'nın kuzeyinde konuşlandırılan 3 bin 500 dolayındaki Alman askerleri, daha ziyade lojistik destek ve eğitim hizmetleri gibi görevler üstleniyor.