Mısır’da Arap–İsrail zirvesi

Radikal dinci Hamas ile El Fetih’ten oluşan Filistin milli birlik hükümetinin dağılıp Hamas’ın Gazze Şeridi’nde kontrolü ele geçirmesinden bir buçuk hafta sonra, Mısır’ın tatil beldesi Şarm El Şeyh’te Arap-İsrail zirvesi yapılıyor.

Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek’in daveti üzerine Şarm El Şeyh’e giden Filistin Özerk Yönetim Başkanı Mahmud Abbas, İsrail Başbakanı Ehud Olmert ve Ürdün Kralı Abdullah, Filistin bölgelerinde istikrarı sağlama imkanlarını görüşüyor. İsrail Başbakanı Olmert, Mahmud Abbas’ın pozisyonunu güçlendirme amacını taşıyan buluşma öncesinde, aşırı beklentilere yer olmadığını söyledi.

Filistin lideri Abbas’a uzun süre “istenmeyen kişi” gözüyle bakan ve Abbas’ı, “devlet olmaktan uzak bir yapılanmanın başındaki kişi” şeklinde tanımlamış olan İsrail yönetimi her fırsatta Ortadoğu’ya kalıcı barış getirmek amacıyla Filistinlilerle görüşmeye hazır olduklarını ancak karşılarında meşru muhatap bulamadıklarını belirtiyordu.

Bu nedenle de İsrail, Mahmud Abbas’ın konumunu güçlendirecek herhangi bir adım atmıyor ve Filistin Özerk Yönetimi’ne ait olan bloke edilmiş yüz milyonlara dolarlık gümrük vergisini serbest bırakmıyordu.

İsrail’in U dönüşü

İsrail yapıcı olmayan bu tutumunu, radikal dinci Hamas’ın Gazze Şeridi’ni ele geçirmesinden sonra terk ederek adeta 180 derecelik bir dönüş yaptı.

Washington’un da baskısıyla Mahmud Abbas’a destek vermekte karar kılan İsrail yönetimi ilk aşamada bloke ettiği 350 milyon dolarlık vergi gelirmerini serbest bırakıp Abbas yönetimine devretmeyi kararlaştırdı.

Başbakan Olmert bu kararı şöyle gerekçelendirdi:

“Gazze Şeridi’nde cereyan eden hadiselerin doğurduğu imkanları değerlendirmek ve Hamas’ın yer almayacağı yeni Filistin hükümetini güçlendirmek amacıyla Filistinliler ile dipllomatik bir süreç başlatmak istiyoruz.”

İsrail bir yandan Filistin’deki olağanüstü hal yönetimine güç kazandırmak diğer taraftan da Filistinlilerin sırt çevirmesi beklentisiyle Hamas’ı tecrit etmek istiyor. Şarm El Şeyh buluşmasında da İsrail’in düsturu bu olacak.

Gazze Şeridi’ni ekonomik ve siyasi bakımlardan mutlak abluka altına alan İsrail, elektrik, su, ilaç ve gıda maddesi dışında bu bölgeye herhangi bir şey girmesine izin vermiyor. Mısır zirvesinde Hamas’ın temsil edilmemesi bu bakımdan son derece normal.

Hamas’tan boykot

Zaten radikal Filistin örgütü de sözcüsü Fevzi Barhum’un da dediği gibi Hamas buluşmayı boykot etme kararı almıştı: “Bu aşamada, Hamas olarak böyle bir buluşmaya karşıyız. Çünkü Arap ve islam dünyasının öncelikli konusu işgale son verdirmek ve Filistinliler’e uygulanan terör hakkında dünyayı aydınlatmak olmalıdır.”

Şarm El Şeyh bundan önce de Ortadoğu barışı ile ilgili önemli buluşmalara sahnne olmuş ancak liderler arasındaki görüşmeler sonuçsuz kalmıştı.

Mahmud Abbas’ın danışmanlarından Yaser Abbed yine de ümitli ve buluşmaya büyütk beklentilerle gittiklerini belirtti. Öncelikli amaçlarının barış arayışını çıkmazdan kurtarıp barış sürecini yeniden canlandırmak olduğunu vurgulayan Abbed ilk adımı atma sırasının İsrail’de olduğunu da hatırlattı ve “Başarı, İsrail’in nihai statü müzakerelerini sürdürmeye karar vermesine ve 1967 sınırları içinde doğu Kudüs’ün başkenti olacağı bir Filistin devletini tanımasına bağlı” dedi.

Buluşmada İsrail ve Filistin heyetleriyle bir araya gelecek olan ev sahibi Mısır Devlet Başkanı Mubarek ile Ürdün Kralı Abdullah’ın Filistinlilerin nihai hedefe yaklaştırılmasında ne gibi katkıda bulunabilecekleri de merak konusu.