Libya – Batı ilişkilerinde yeni dönem

Avrupa Birliği’nin 1995 yılında başlattığı ve Avrupa-Akdeniz alanında bir barış, istikrar ve refah alanı yaratılmasını hedefleyen Barcelona sürecine, son gelişmelerin ardından Libya’yı da dahil etmesi bekleniyor. Avrupa Birliği Komisyonu’nun dış ilişkilerden sorumlu üyesi Benita Ferrero-Waldner, Libya ile yeni bir dönemin başladığını duyurdu. Yeni dönem, Libya’nın balık ve tarım ürünlerinin Avrupa pazarına girişinin kolaylaştırılmasının yanı sıra vize kolaylığı ve Libyalı üniversite öğrencilerine burs imkanı öngörüyor.

Libya ile ilişkilerin geliştirilmesinde Batının ekonomik çıkarları da büyük rol oynuyor. Petrol sektörünün önde gelen holdinglerinden British Petroleum, 900 milyon dolarlık bir anlaşmayla Libya, petrol yataklarındaki payını güvenceye aldı. Amerika Birleşik Devletleri de uzun yıllar “haydut ülke” sınıfında değerlendirdiği Libya ile ticari ilişkilerini geliştiriyor. Son üç yıl içinde Libya’da faaliyetlerine izin verilen yabancı petrol şirketi sayısı 45’e ulaştı.

Afrika’nın en zengin ülkesi

Libya, Afrika’nın en zengin ülkesi kabul ediliyor. Kıtanın en büyük petrol yatakları Libya’da yer alıyor. Zengin doğalgaz yataklarındaki faaliyetler ise henüz daha başlangıç safhasında. Uluslararası toplumun 20 yıl boyunca yaptırım uyguladığı Libya’da altyapı ve sanayinin yeni girişimlerle modernleştirilmesi, uluslararası yatırımcıların ilgisini topluyor.

Siyasi gözlemciler, Libya’daki yatırım pastasından pay alma isteğinin, Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’nin Bulgar hemşirelerle ilgili devreye girmesinde rol oynadığına işaret ediyor.

Kaçak göçmen sorunu

Avrupa Birliği - Libya ilişkilerinde öne çıkan bir başka nokta, Afrikalı kaçak göçmenlerin Libya üzerinden Avrupa’ya geçişinin önlenmesi. Libya’nın Akdeniz’e sınırının uzunluğu 2 bin kilometreye yaklaşıyor. Her yıl yüzlerce kaçak göçmen Libya’dan deniz yoluyla İtalya ve Malta sahillerine ulaşıyor. Sahra Çölü’nü aşarak Libya’ya ulaşan Afrikalı göçmenlerin sayısı 1,5 milyonu aşmış durumda.

Avrupa, Libya’dan deniz güvenliğini artırmasının yanı sıra kara sınırlarındaki kontrolü yoğunlaştırmasını talep ediyor; kaçak göçmenlerin ülkelerine geri gönderilmelerini kolaylaştıracak uygulamaların başlatılmasının üzerinde duruyor. Libya’daki insan hakları ihlallerine ilişkin iddialarla demokratikleşme sürecinin ise Avrupa Birliği-Libya gündeminde geri planda kalması bekleniyor.