Kosova görüşmeleri Viyana’da başladı

Viyana’daki görüşmelerde Sırbistan’ı Devlet Başkanı Boris Tadiç ve Başbakan Vojislav Kostinica, Kosova’yı ise Başkan Fatmir Seydiu ve Başbakan Agim Çeku temsil ediyor. Kosova'nın nihai statüsünü belirleyecek görüşmelere ev sahipliği yapan Avusturya’nın dışişleri bakanı Ursula Plassnik, tarafların müzakere masasına oturmuş olmalarını dahi olumlu bir işaret olarak değerlendirdi. Plassnik, her iki tarafı daha gerçekçi olmaya ve meselenin çözümünde daha fazla çaba harcamaya davet etti.

Siyasi gözlemciler, Kosova Aravutları ile Sırplar arasındaki görüş ayrılığının giderilemeyecek kadar derin olduğuna işaret ediyor. Uzmanlar, müzakerelerin bu turunda somut bir adım atılmasının beklenmediğini vurguluyor. Kosova Başkanı Fatmir Seydiu’nun değerlendirmesi ise bakış açısındaki bu farklılığı açık şekilde ortaya koyuyor.

Seydiu, “Toplantıda pazarlık yapılmayacak. Çünkü bağımsızlık bizim için pazarlık konusu değil. Biz, kurulacak bağımsız Kosova devletine ilişkin vizyonumuzu sunmak için zirveye katılıyoruz. Müzakere sürecinin bir an önce tamamlanarak yıl sonunda Kosova’nın bağımsızlığının ilan edilmesini hedefliyoruz” diyor.

Sırbistan bağımsızlığa karşı

Birleşmiş Milletler’in yedi yıldır himayesinde idare edilen Kosova’nın nihai statüsünün bu yıl içinde karara bağlaması bekleniyor. Ancak Sırbistan temsilcileri, Kosova’nın bağımsızlığını “kabul edilemez” buluyor. Bu nedenle Sırp heyeti, Viyana Zirvesi’ne katılmakta son ana kadar tereddüt etti. Bu tereddütte Kosova Başbakanı Agim Çeku hakkındaki gıyabi tutuklama kararı da etkili oldu. Sırp mahkemeleri, Çeku hakkında verilen tutuklama kararına Arnavut liderin savaş suçları işlediği iddiasını gerekçe gösteriyor.

Sırbistan Başbakanı Vojislav Kostunica, Kosova için “kapsamı genişletilmiş bir özerklik” öneriyor. Kostunica ayrıca, Sırplar’ın yoğun yaşadığı bölgelerde yerel yönetimleri güçlendirmeyi planlıyor. Sırp liderin bu adımı ise “Kosova’yı bölme hazırlığı” olarak yorumlanıyor.

Rusya’dan destek beklentisi

Sırplar, Kosova müzakerelerinde Rusya’nın desteğini bekliyor. Kosova ile alınacak bir bağımsızlık kararının ayrılıkçı Çeçenistan açısından da emsal meydana getirmesi, Moskova yönetimini endişelendiriyor. Makedonya’daki Arnavut azınlığın da benzer bir taleple ortaya çıkmasının “Büyük Arnavutluk” hayaline destek veren radikal çevreleri güçlendirmesi öngörülüyor.

Kosova’nın bir dizi olumsuz gelişmenin önünü açabileceğini ileri süren Sırbistan Devlet Başkanı Boris Tadiç şu görüşleri savunuyor: “Kosova’nın bağımsızlığına kavuşması, istikrarsızlık yaratabilecek pek çok benzer meselede emsal teşkil edecek. Yalnızca Balkanlar değil, dünyanın pek çok bölgesinde Kosova örnek alınacak. Bu anlamda, bağımsız Kosova fikrinin fayda getireceğine inanmıyor, bölge istikrarı açısından ciddi şekilde kaygı duyuyorum.”

Bu yılın başında başlayan ve daha alt düzeyde yapılan temaslarda, bazı konularda uzlaşma sağlandı. Kosova Sırp toplumunun hakları artırılırken, Sırp - Ortodoks kilise ve manastırların koruma altına alınmasında uzlaşmaya varıldı. Ancak bu temaslarda, Kosova'nın uzun vadeli statüsünün ne olacağı gibi tartışmalı konulara girmekten kaçınıldı.

Sırbistan’ın eli zayıf

Kosova'nın iki milyonluk nüfusunun büyük bölümünü meydana getiren Arnavutlar, bağımsızlık talep ediyor. Sırbistan’da yapılan son kamuoyu araştırmaları, halkın büyük kesiminin Kosova’nın Sırbistan’dan koptuğuna inandığını ortaya koydu. Bir yandan NATO, diğer taraftan Avrupa Birliği’ne girmek isteyen Sırbistan’dan önce bazı koşulları yerine getirmesi talep ediliyor. Washington ve Brüksel, Belgrad’dan savaş suçlusu olarak aranan Ratko Mladiç’i uluslararası adalete teslim etmesini bekliyor. Uluslararası toplumun baskısı, Kosova görüşmelerine katılan Sırp heyetinin durumunu daha da zorlaştırıyor.