Kazakistan’da cumhurbaşkanlığı seçimini Tokayev kazandı

Kazakistan'da Pazar günü yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminde Pazartesi günü açıklanan ilk sandık sonuçlarına göre, beklendiği gibi Orta Asya'nın en büyük ülkesinin lideri Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev kazandı.

Petrol zengini  ülkenin seçim komisyonu, 2019'da iktidara gelen 69 yaşındaki Tokayev'in oyların yüzde 81,31'ini aldığını açıkladı. Kesin sonuçların yurt dışından gelen oyların sayımından sonra bir hafta içinde açıklanması bekleniyor.

Tokayev'in beş rakibi çok az tanındığı için bu sonuç bekleniyordu. Hiçbiri oylamada çift haneli rakamlara ulaşamazken, seçmenlerin yüzde 5,8'inin ise "bütün adaylara karşı" seçeneğini işaretleri bildirildi. Seçim komisyonu, 12 milyon seçme hakkı olan seçmen arasında tahmini katılım oranını yüzde 69'un biraz üzerinde verdi.

Tokayev'den ilk açıklama    

Tokayev sonuçlar açıklandığında yaptığı açıklamada "Halk bana olan güvenini açıkça ifade etti ve biz de bunu haklı çıkarmak zorundayız" dedi.

Doğal kaynaklar açısından zengin ve önemli ticaret yollarının kavşağında yer alan Kazakistan, Ocak ayında yüksek hayat pahalılığı nedeniyle düzenlenen ve  238 kişinin ölümüne neden olan protestolar nedeniyle huzursuz bir dönemden geçiyor.

Tokayev bu yılın başlarında protestoları şiddetle bastırmıştı. Kazakistan o zamandan beri istikrara kavuşmuş olsa da, geçen hafta darbe girişiminde bulunmakla suçlanan yedi muhalefet destekçisinin tutuklanmasının ardından gerginlikler devam ediyor.

Pazar günkü seçim Tokayev'in iktidarını pekiştirmesi için bir fırsattı. Çalkantılı bir yılın ardından yeni bir sayfa açmayı uman Tokayev, bu seçimde "halktan yeni bir güven yetkisi" aradığını söylemişti.

Pazar günü başkent Astana'da erken saatlerde oy kullandıktan sonra, "asıl önemli olanın iktidar tekelinin olmaması" olduğunu söyledi.

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'ndan (AGİT) gözlemciler Kazakistan'ın "adayların uygunluk ve kayıt koşulları" da dahil olmak üzere seçim tavsiyelerini yerine getirmemesini eleştirdi. Gözlemcilerin Pazartesi günü seçimle ilgili bir basın toplantısı düzenlemesi bekleniyor.

Tokayev 2019'da iktidara geldi

Tokayev, eski hükümdar Nursultan Nazarbayev'in de desteğini aldıktan sonra sonucu kaçınılmaz olan bir seçimde oyların yüzde 70'ini kazanarak 2019'da iktidara geldi. Takip eden iki buçuk yıl boyunca sadık bir himayeci rolü oynadı.

Ancak  Ocak ayında protestoların patlak vermesi ve Tokayev'in kolluk kuvvetlerine göstericileri "vurarak öldürme" emri vermesinin ardından bu durum değişti.

Tokayev eski akıl hocası Nazarbayev ile arasına mesafe koydu, Nazarbayev yanlılarını yetkili pozisyonlardan tasfiye etti ve "yeni ve adil bir Kazakistan" sözü verdi. Reformları, anayasa referandumunu  ve yedi yıllık tek başkanlık dönemini ilan etti.

Kazakistan'ı otuz yıl boyunca yöneten Nazarbayev, Tokayev'i yeniden seçilmesinden dolayı ilk kutlayan kişi oldu. Bunun "halkın (Tokayev'in) reformlarına olan sarsılmaz inancının tartışılmaz bir kanıtı" olduğunu söyledi.

Nazarbayev, bu yılın başlarında yaşanan olaylara atıfta bulunarak Tokayev'in ülke için "kritik zamanlarda" sergilediği tutumu övdü.

Putin'e karşı çıktı

Moskova'nın Ukrayna'yı işgali eski Sovyet cumhuriyetlerini şoke ederken Tokayev, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e de karşı çıktı.

Saldırı, Kazakların Moskova'nın üç milyon etnik Rus'a ev sahipliği yapan ülkenin kuzeyinde emelleri olabileceği yönündeki endişelerini yeniden uyandırdı.

Buna karşılık Tokayev ülkesinin sadece Çin ile değil Avrupa ile de bağlarını güçlendirdi.  Türkiye ve Çin liderleri, üst düzey Avrupalı yetkililer ve Papa Francis bu yıl Kazakistan'ı ziyaret etti.

Haziran ayında Saint Petersburg'a yaptığı bir ziyarette Putin ile çatışan Tokayev, Moskova'nın Ukrayna'nın ayrılıkçı bölgelerini tanıma hamlesinin - o zamandan beri ilhak ettiği - "kaosa yol açacağını" söylemişti.

AFP, rtr / SSB, BÖ