Karaciç, Miloşeviç’in izinde

Hollanda’nın Lahey kentindeki, Birleşmiş Milletler’e bağlı Uluslararası Ceza Mahkemesi önünde, son günlerde büyük bir hareketlilik yaşanıyor. Dünyanın dört bir yanından gelen canlı yayın araçları ve gazeteciler, savaş suçlusu Radovan Karaciç’in Lahey’e getirilmesini bekliyor. Karaciç’in, Mahkemeye teslim edilmesinin ardından, yakın bir zaman içerisinde, hâkim karşısına çıkarılması bekleniyor.

Eski Yugoslavya’da işlenen savaş suçları için kurulan Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde geçmiş yıllarda yapılan birçok yargılama yavaş ilerlemiş, bazı zanlıların hâkim karşısına çıkarılması, aylar almıştı.

Mahkeme’de görev yapan Alman hakim Wolfgang Schonburg, Karaciç’in yargı süreci için şu değerlendirmeyi yaptı: "Elimizde gerçekleştirilmiş eylemlere ilişkin çok fazla delil var. Bu yüzden suçu oluşturan fiilleri şimdiden tespit edebiliyoruz. Tabi önceliğimiz, bu fiillerle Radovan Karaciç'in ilişkisini ve sorumluluğunu ortaya koymaktır."

En hafif ceza, ömür boyu hapis

Mahkeme yargı sürecinde, tanıkların ifadelerine başvurabilecek, diğer duruşmalara sunulan kanıtlardan ve yargılamalarda verilen hükümlerden yararlanabilecek. Bu çerçevede gündeme gelmesi beklenen olaylardan biri de, 1995 yılında 8 bin Müslüman sivilin öldürüldüğü Srebrenitza katliamı. Bu katliam Mahkeme içtihadında “soykırım” olarak tanınmıştı. Eski Bosnalı Sırp general Krstic, bu soykırımın işlenmesinde rol aldığı için, 35 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Karaciç’in, Lahey’deki yargılama sonucunda en azından, ömür boyu hapis cezasına çarptırılması bekleniyor. Ancak eski Bosnalı Sırp liderin, tıpkı tutuklu bulunduğu sırada beklenmedik bir şekilde ölen Slobodan Miloseviç gibi, dava sürecini uzatabileceği ve duruşmaları siyasi bir arenaya çevirebileceği belirtiliyor. Karaciç’in, tıpkı eski Yugoslavya Devlet Başkanı gibi, avukatları tarafından desteklenecek savunmasını, Mahkeme önünde şahsen yapması bekleniyor. Karaciç’in mahkemede kurallara uymaması ya da duruşmayı gereksiz yere uzatmak istemesi durumunda, hakim sürece müdahale edebilecek.

Karaciç'in sorumluluktan kaçması zor

Eski Yugoslavya Devlet Başkanı Miloseviç’in yargı süreci, 4 yılı aşkın bir sürede tamamlanamamıştı. Bunun en büyük nedeni, kendisine yöneltilen toplam 66 suçun, savaşın yaşandığı üç ülkeye dağılmış olması ve karmaşık bir hal almasıydı. Karaciç hakkındaki suçlamalar ise, daha somut ve açık. Eski Bosnalı Sırp liderin sorumlu tutulduğu 11 suçun hemen tamamı Bosna Hersek’te işlendi. Ve bu bölgede siyasi olarak son sözü söyleme hakkı, Karaciç’e aitti.

Bu durum, dönemin Bosnalı Sırp liderinin ve askeri birimlerin, katliamlardaki rolünü açıkça ortaya koyuyor ve dava sürecinin çok daha kolay sonuçlandırılabileceği anlamına geliyor. Resmi olarak bakıldığında, Başsavcılığın fazla vakti kalmadı. Bu yıl sonundan önce, mahkemenin ilk yargılama sürecini neticelendirilmesi gerekiyor.

‘BM, Mahkemenin süresini uzatmalı'

Mahmekede görev yapan Alman hakim Wolfgang Schonburg, Birleşmiş Milletler’in yeni bir kararla, Eski Yugoslavya için kurulan Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin görev süresini uzatması gerektiğini vurguluyor:" Tüm müdahillerin hakları göz önünde alındığında, yargılama sürecini, neticenin bir an önce alınmasına dayalı bir stratejiyle hızlandırmak olmaz."