Kara kışta alışverişe hücum

Avrupa’nın pek çok yeri gibi Almanya da buz tutuyor. Ancak Noel ve yılbaşı öncesi dükkânlar hınca hınç dolu. Özellikle birçok mağazayı tek bir çatı altında toplayan alışveriş merkezlerine rağbet oldukça fazla.

Alman Perakendeciler Birliği'nin verilerine göre, bu yıl da Noel ve yılbaşı hediyelerinde favori atkı, eldiven ve yün kazaklar… Ancak müzik seti ya da cep telefonları gibi son teknoloji ürünlerine ilgi de bir hayli yoğun.

Çocuklar için hediye arayanların bazılarıysa geç kaldı. Örneğin yarış arabaları ya da çok rağbet gören yap-boz tarzı oyuncakların tükendiği haber veriliyor. Satıcılar memnun. Perakendeciler Birliği Başkanı Stefan Genth, “Bu yılki Noel öncesi dönemdeki satışlar beklenenden iyi. Bir önceki yıla göre kasım ve aralık aylarında satış oranı yüzde iki artarak yani yaklaşık 77 milyar euro dolayına ulaştı. Alman perakendecilerin de yüzü gülüyor” diyor.

29 milyon noel ağacı

Alman perakendeciler, son beş yılın en yüksek cirosuna ulaştı. Ancak Noel ve yılbaşı öncesi satın alınan tek şey çeşitli hediyeler değil. Alman Odun İşletmeleri Birliği'nin (HDH) verilerine göre Almanlar bu yıl da ortalama 29 milyon dolayında Noel ağacı satın alacak. Odun İşletmeleri Birliği, Almanların satın aldığı ortalama çam ağacı boyunun 1,69 metre, metre fiyatının da 16 ila 22 euro arasında değiştiğini belirtiyor.

Krizi hafif sıyrıklarla atlatan Alman ekonomisi daha da gelişirken, tüketicinin alım gücü de artıyor. Bu yüzden satışların yılbaşından sonra da benzer şekilde devam edeceği beklentisi yüksek.

GfK piyasa araştırmaları şirketinin verilerine göre, kasım ayında 5,1 düzeyinde olan tüketici endeksi Aralık’ta yüzde 5,5’e yükseldi. Şirketin ocak ayına yönelik öngörüsü de 5,4 dolayında.

Peki, yılbaşı öncesi alışveriş çılgınlığının arkasında sadece toparlanmaya başlayan ekonomi ve artan alım gücü mü yatıyor? Tüketici davranışları konusunda yazdığı çok sayıda kitabıyla tanınan Psikolog Doktor Hans-Georg Häusel, Almanlarda özellikle bu yılın son döneminde artan alışveriş çılgınlığının nedenlerini şöyle sıralıyor:

“Bunun iki ana sebebi var. İlki, Noel öncesi hep daha fazla alışveriş yapılır. İkincisi de tüketicilerin, kriz nedeniyle duydukları endişeler giderek azaldı ve tüketim alışkanlıklarını engellemeyecek seviyeyi geriledi.”

Morali yüksek tut, çok para harca!

Peki, kriz nedeniyle tasarruf eğilimine giren ve geçen yıllarda alışverişlerini sınırlandıran tüketici şimdi bunun acısını mı çıkarıyor? Tüketici davranışları uzmanı Hans-Georg Häusel’e göre bu yaklaşım pek doğru sayılmaz. Häusel, “Tüketici genelde spontane karar verir. Yani duygusal davranır. O anki ruh hali alışverişte etkilidir. Eğer morali yüksekse daha çok risk alma eğilimindedir ve alışverişte çekingen davranmaz, çok para harcar” diyor.

Tüketici davranışları uzmanı Häusel, mevcut euro krizinin tüketiciler üzerindeki etkisini şöyle açıklıyor:

“Euro krizi şu an için soyutlaştı gibi. Geçen yıl ya da iki yıl önce insanlarda işlerini kaybetme korkusu oldukça fazlaydı. Komşuları ya da arkadaşları işsiz kalan insanlar için kriz daha somut bir yapıdaydı. Şimdiyse euro krizi çoğu tüketici için soyut bir tehlike olarak algılanıyor. Gerçek bir tehlikenin var olduğunu hissedip endişeye kapılanlar daha ziyade mali uzmanlar. Tüketici ise pek bu boyutta düşünmüyor diyebiliriz.”

Soğuk hava - alışveriş ilişkisi

Yoğun kar yağışı ve aşırı soğuklar Avrupa’da etkisini sürdürüyor. Almanya da kara kıştan nasibini aldı. Peki, soğuk havanın tüketici davranışları üzerinde nasıl bir etkisi var, etrafın karla kaplı olması, Noel ve yılbaşı alışverişini gerçekten tetikleyebilir mi? Profesör Doktor Hans-Georg Häusel'in bu soruya yanıtı açık:

“Dışarısı soğuk olduğunda, çevresel algılama; örneğin Noel havası, yılbaşının çağrıştırdığı, birilerine hediye verip, mutlu etme gibi dış uyarılardan etkilenme olasılığımız da artmış oluyor. Bu uyarılar tetiklenmiş oluyor. Şayet dışarısı örneğin artı 15 derece olmuş olsaydı, bu duygulara kapılmak bu kadar kolay olmazdı. Bilinçaltımızda soğuk ve karla birlikte, Noel ve yılbaşı atmosferine dair resimler daha kolay aktive edilmiş oluyor diyebiliriz. İnsanlar birbirlerine hediye vermek istiyor tüm bunlar da tüketimi artırıyor.”

© Deutsche Welle Türkçe

Derleyen: Meltem Karagöz (dw,dpa,wdr)

Editör: Murat Çelikkafa