İran yeni cumhurbaşkanını seçiyor

İran'da oy verme işlemi ruhani lider Ayetullah Ali Hamaney'in oy kullanmasıyla başladı. İranlıları oy kullanmaya çağıran Hamaney, "Seçimler çok önemli ve ülkenin kaderi halkın elinde” dedi. 56 milyon kayıtlı seçmenin bulunduğu İran'da oy verme işlemi 63 binden fazla seçim merkezinde yapıldı. Seçimde yarışan dört adaydan hiçbiri yüzde 50 oy oranını geçemezse, ikinci tura gidilecek. En çok oy alan iki aday arasında yapılacak cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçiminin 26 Mayıs'ta gerçekleştirileceği tahmin ediliyor.

Ruhani açısından sınav

Seçimler 68 yaşındaki Hasan Ruhani açısından bir referandum olarak değerlendiriliyor. İran'da Hamaney’in cumhurbaşkanı olduğu 1981 yılından bu yana tüm cumhurbaşkanları arka arkaya iki dönem seçilmeyi başardı ve hepsi toplam sekiz yıl süreyle görevde kaldı. Ancak bu durum Ruhani'nin işinin kolay olduğu anlamına gelmiyor. BM Güvenlik Konseyi daimi üyeleri (ABD, İngiltere, Fransa, Çin, Rusya) ve Almanya ile nükleer anlaşma imzalamayı başaran Ruhani ülkedeki muhafazakâr kesimlerin tepkisini çekmişti.

En güçlü rakip İbrahim Reisi

Ruhani’ye karşı yarışan üç aday arasında en güçlü rakibi 56 yaşındaki İbrahim Reisi. Muhafazakâr kanadın adayı Reisi, ruhani lider Hamaney'e yakınlığıyla biliniyor. Eski başsavcı ve hukuk profesörü Reisi, 2016 yılından bu yana İmam Rıza Türbesi'nin bakımıyla görevli Razavi Vakfı'nı yönetiyor. Vakıf, İran'ın en büyük ticari işletmesi sayılıyor. İran'da ve yurt dışında çok sayıda banka, fabrika, şirket ve otel işleten vakıf sayesinde Reisi seçim kampanyasının masraflarını karşılamakta zorlanmıyor. Reisi, işsizlik ve yolsuzlukla mücadele, yoksullara yardım vadediyor. İran'ın en yoksul bölgelerini ziyaret ediyor, sıkıntı içindeki halkla resim çektiriyor ve İmam Rıza adına un ve şeker dağıtıyor. Sıkça İran radyo ve televizyonlarının programlarına çıkıyor.

Muhafazakârlar, Reisi'ye 77 yaşındaki Hamaney'in muhtemel halefi gözüyle bakıyor. Reisi'nin adaylık kaydının ardından yaptığı konuşma yurt dışına yayın yapan İran televizyon kanalı tarafından naklen yayınlanmıştı. İbrahim Reisi, 2016 yılına kadar başsavcılık görevinde bulundu. Son 30 yılda suçluların en ağır şekilde cezalandırılmasını isteyen Reisi, zina yapanların taşlanmasını talep etmişti. 1988 yılında binlerce siyasi tutukluyu idama mahkûm eden heyette o da yer almıştı.

Mustafa Haşimitaba ve Mustafa Mir Selim

Adaylardan reform yanlısı Mustafa Haşimitaba 2001 yılında adaylığını koymuş ancak başarılı olamamıştı. Geçmişte Cumhurbaşkanı Yardımcılığı ve Sanayi Bakanlığı görevlerinde bulunan 71 yaşındaki adayın büyük bir iddiası bulunmuyor. Eski cumhurbaşkanı Haşimi Rafsancani döneminde kültür bakanlığı görevi yapan Mustafa Mir Selim (70) de yarışta yer alan ve iddialı olmayan bir diğer isim.

©Deutsche Welle Türkçe

DW/AP/AFP/Reuters,EC/CÖ