Irak yokluklar içinde kıvranıyor

Dünyanın en zengin ham petrol yataklarına sahip ülkelerinden biri olan Irak'ta başta benzin ve mazot olmak üzere enerji sıkıntısının had safhada olması, kaderin bir cilvesi olsa gerek. Hemen hemen tüm Iraklılar gibi Bağdatlı Abdül Abdullah da bu durumdan şikayetçi. Adullah, Iraklılar için elektriğin bile artık büyük bir lüks haline geldiğini, kentin büyük bölümüne günde en fazla iki-üç saat elektrik verildiğini, bazen haftalar süren kesintiler yaşandığını belirtiyor.

Sorunlar diz boyu

Temiz içme suyu konusunda da sıkıntı had safhada. UNICEF'in verilerine göre Irak'ın büyük bir bölümünde kanalizasyon şebekesi ya tümüyle devre dışı ya da yetersiz. Bu durum, zaten yetersiz olan temiz içme suyunun da kirlenmesine neden oluyor. Kolera ve tifo gibi salgın hastalıklar sonucu hergün onlarca çocuk hayatını kaybediyor. Uluslararası Kızılhaç Teşkilatı, ülkedeki tıbbî hizmetlerin de son derece kötü olduğunu, uzman doktor ve sağlık personelinin, tıpkı üniversite hocaları ya da öğretmenler gibi ülkeyi birer birer terketmeye devam ettiğini açıkladı.

Kayıp milyarlar nerede?

Altyapının bu denli tarumar olmasının en büyük nedeni, hiç kuşku yok ki ülkede hâkim olan güvensizlik ortamı ve istikrarın bir türlü sağlanamamış olması. Buna ilaveten Saddam Hüseyin iktidarı döneminde de varolan rüşvet ve adam kayırma olaylarının, Amerikan işgalinin ardından daha da artması, işleri zorlaştıran bir başka nokta.

Demokrat Partili senatör Tom Harkin, milyarlarca Dolarlık yardımın akibetinin bilinmediğini söylüyor: "Eski sivil yönetime yapılan yaklaşık 8 milyar 800 milyon Dolar'lık yardım ortada yok. Bu paralar nerede?" diye soran Harkin, "Birileri mutlaka birşeyler biliyor olmalı. Bunda elbette bizim de payımız var, bu böyle devam edemez" diyerek kanayan yaraya parmak basmıyor.

Yerin altındaki hazineye ulaşmak pahalı

Ancak şimdilik çark tıpkı eskisi gibi dönmeye devam ediyor. Kimse, kaybolan milyar dolarların akibetini bilmiyor. Kesin olan tek şey, merkezî Irak hükümetinin, tüm bu yolsuzluk çarkının baş aktörü olduğu. Bunun bilincindeki yabancı yatırımcılar, Irak'ta yatırım yapmaktan çekiniyor. Zaten varolan cangüvenliği korkusuna bir de Irak hükümetine duyulan güvensizlik eklenince, dünyanın en zengin petrol rezervleri arasında gösterilen Irak'taki ham petrol yatakları bile yatırımcıya cazip gelmiyor. Tahminlere göre Irak petrollerinin çıkarılıp işlenebilmesi için yaklaşık 75 milyar Dolar'a ihtiyaç duyuluyor.

Petrol yasası hâlâ çıkmadı

Bazı gözlemciler, hükümetin, uzun zamandır gündemde olan petrol yasasını hâlâ çıkartamamış olmasının da yatırımcıları ürküttüğünü iddia etse de Iraklı analist Sabah Muhtar aynı görüşte değil. "Şimdi bu petrol yasasını bir kenara bırakalım. İyi donanımlı, ağır silahlı Amerikan askerleri, öldürülecekleri korkusuyla tanklarla bile ortalıkta dolaşmaya korkuyorlar. Hal böyleyken çılgın bir jeolog ya da uzman Irak kırsalında petrol arayacak öyle mi? Bu saçmalıktan başka birşey değil" diyen Muhtar, sorunun kökeninin başka yerlerde aranması gerektiğine işaret ediyor.

Petrol endüstrisinin uluslararası piyasalarda rekabete hazır hale gelmesi, ülkedeki altyapının düzeltilmesi, insanî yaşam koşullarının sağlanabilmesi ve işsizliğin sona ermesi daha uzun yıllar alacak kuşkusuz. Ancak bunun için herşeyden önce Irak'ın günbegün istikrarlı ve güvenli bir ülke haline gelebilmesi için başta iktidar sahipleri olmak üzere, herkesin çok daha yoğun bir gayret göstermesi gerekecek.