Hariri suikasti için özel mahkeme

BM Güvenlik Konseyi, eski Lübnan Başbakanı Refik Hariri'nin iki yıl önce suikast sonucu öldürülmesiyle ilgili davaya bakacak özel bir uluslararası mahkeme kurulmasını kararlaştırdı. Konsey'de yapılan oylamada 10 üye mahkeme kurulması lehinde oy verirken, beş üye Rusya, Çin, Katar, Endonezya ve Güney Afrika çekimser kaldı. Belçika, Fransa, İtalya, Slovakya, İngiltere ve ABD tarafından 15 üyeli Konsey'e sunulan karar tasarısına, hiçbir ülke karşı oy kullanmadı.

Çekimser oy kullanan büyükelçiler, ülkelerinin mahkemenin kurulması fikrini desteklediklerini ve Hariri suikastinin zanlılarının cezalandırılması gerektiğini belirtti. Ancak karar tasarısının, BM Şartı'nın yedinci bölümüne referans göstermesinin usülen yanlış olacağını ve bunun Lübnan'ın iç işlerine karışma anlamına geleceğini savunan büyükelçiler, kararın bu şekilde kabul edilmesinin Lübnan'da mahkemenin kurulmasıyla ilgili yaşanan istikrarsızlığı daha da kötü hale getireceğini savundular. Zira BM Şartı'nın yedinci bölümü, Konsey'e kararlarının uygulanmasını sağlamak için yaptırım kararı alma gibi ayrıca önlem imkanı veriyor.

10 Haziran’a kadar süre

BM Güvenlik Konseyi'nin kararında, Lübnan Meclisi'ne davaya bakmak amacıyla mahkeme kurması için son bir sanş verilmesi öngörüldü. Lübnan Meclisi 10 Haziran'a kadar mahkemeyi kurmazsa Konsey'in özel mahkeme kurulması kararı otomatik olarak 10 Haziran'da yürürlüğe girecek.

Karar gereğince, Lübnan dışında kurulacak özel mahkemenin yargıçlarının çoğu ve savcısı Lübnan dışından olacak. Ayrıca kararda, Hariri suikasti zanlılarının yargılanmasını sağlamak amacıyla uluslararası bir mahkemenin kurulmasını sağlamak için, BM ile Lübnan hükümeti arasında Şubat ayında imzalanan anlaşmanın 10 Haziran 2007 tarihinde yürürlüğe girerek mahkemenin bir an önce kurulması isteniyor. Kararda, BM Şartı'nın yedinci bölümüne de atıfta bulunularak, kararın bağlayıcılığının daha da arttırılması amaçlanıyor.

BM ile Lübnan hükümeti arasında imzalanan anlaşmaya göre, Lübnan dışında kurulması öngörülen mahkemede, Hariri ve 22 diğer Lübnanlının öldüğü 14 Şubat 2005'deki suikastin zanlıları, suikasti soruşturan BM Uluslararası Bağımsız Soruşturma Komisyonu'ndan gelen bilgiler ışığında yargılanacak. Uluslararası mahkemenin, hazırlık, yargılama ve temyiz olmak üzere üç mahkemeden oluşması ve hem Lübnanlı hem de uluslararası yargıçların bulunması öngörülüyor.

Muhalafet mahkeme kurulmasını engelledi

Uluslararası Bağımsız Soruşturma Komisyonu'nun Başkanı Serge Brammertz, Güvenlik Konseyi'ne verdiği son brifingde, şu ana dek elde ettikleri delillere göre Hariri suikastını büyük bir olasılıkla Lübnanlı olmayan genç bir erkek intihar bombacısının, 1800 kilogram patlayıcı taşıyan bir araçla düzenlediğine inandıklarını söylemişti.

Mahkemenin kurulmasına yönelik anlaşma geçtiğimiz Şubat ayında BM ile Lübnan hükümeti arasında imzalanmasına karşın, Lübnan'da mahkemenin kurulmasını istemeyen muhalefet nedeniyle anlaşma bir türlü Lübnan Meclisi’ne getirilip onaylanamamıştı.

Bunun üzerine Lübnan Başbakanı Sinyora ve 70 kadar milletvekili BM Genel Sekreteri Ban'a mektup yazarak, Konsey'in, mahkemeyi kendisinin kurmasını istemişti. Sinyora, Meclis Başkanı Nebih Berri'nin mahkeme kurmak için meclisi toplamayı reddettiğini de belirtmişti.

Lübnan'da sevinç gösterileri

Bu arada, Hariri'nin öldürülmesiyle ilgili davaya bakacak özel bir uluslararası mahkeme kurulmasını kararlaştırması, Lübnan'da sevinç gösterileriyle karşılandı. Başkent Beyrut'ta sokaklara dökülen kent sakinleri, havaya ateş açarak, kararı kutladılar. Çok sayıda kent sakini, Hariri'nin kent merkezindeki Şehitler Meydanı'ndaki mezarını ziyaret etti.

Hariri'nin milletvekili olan oğlu Saad Hariri, BM Güvenlik Konseyi'nin kararını tarihi olarak nitelendirdi. Mahkemenin Lübnan'ı suçlar dizisinden kurtaracağını söyleyen Saad Hariri, Lübnan televizyonundan yayımlanan açıklamasında, “Bu Lübnan'ı korumak için tarihi bir aşamadır” dedi.

Lübnan Başbakanı Fuad Sinyora da kararın “Kardeş Suriye'ye karşı alınmadığını” vurguladı. Sinyora televizyondan yayınlanan açıklamasında, “Bu mahkeme, hiç kimseye ve özellikle Suriye'ye karşı kurulmamıştır. Bu karar, Lübnan ve Lübnanlılar için baskı ve suça karşı bir zaferdir. Bir tarafın diğerine karşı zaferi değildir” dedi.

Ancak Suriye yanlısı olarak bilenen Lübnan Meclis Başkanı Nebih Berri, söz konusu kararın Lübnan'da daha fazla istikrarsızlığa neden olacağını savundu ve BM Güvenlik Konseyi'nin mahkeme hakkında uzlaşma sağlamasını önemsemediğini belirtti. Berri, BM'yi eleştirdiği açıklamasında, devletin içinde çözümlenmesi gereken bu konuya uluslararası boyut kazandırıldığını kaydetti.

Şam: "Karar egemenliği ihlal"

Suriye ise uluslararası mahkeme kurulması kararının Lübnan'ın egemenliğini ihlal ettiği ve Lübnan'daki istikrarsızlığı daha da derinleştireceğini ileri sürdü. Resmi haber ajansı tarafından duyurulan hükümet açıklamasında, “Suriye'nin mahkeme ile ilgili tutumunda bir değişiklik yoktur denildi.

Suriye, Hariri suikastinde parmağı olmakla suçlanıyor. Şam yönetimi ise iddiaları reddediyor. Lübnan Meclisi’nde de Suriye yanlısı milletvekillerinin hayli fazla.