Filistin için uluslararası çabalar sürüyor

İsrail Başbakanı Ehud Olmert ile Filistin lideri Mahmud Abbas’ın Şarm El Şeyh’te Ürdün Kralı Abdullah ve Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek’in katılımıyla Mısır’da gerçekleştirdikleri toplantının ardından bugün Kudüs’te Ortadoğu Dörtlüsü bir araya geldi.

ABD Konsolosluğu’ndaki toplantı yaklaşık iki saat sürdü. Birleşmiş Milletler Sözcüsü Brenden Varma, Abbas ile Olmert’i iki ay sonra ilk kez bir araya getiren Mısır’daki zirvenin hemen ardından gerçekleşen toplantıyla ilgili herhangi bir açıklama yapılmayacağını duyurdu. Sözcü Varna, son gelişmeler ışığında bilgi değişimi yapıldığı söylemekle yetindi.

Abbas’a destek için Blair

Ancak uluslararası toplumun Ortadoğu barış sürecine ivme kazandırma çabaları da sürüyor. Washington, Ortadoğu Dörtlüsü’nün görev alanının genişletilerek etkinleşmesini istiyor. Görevinden ayrılan İngiltere Başbakanı Tony Blair’in Ortadoğu Özel Temsilciliği’ne atanmasının güç kazandığı belirtiliyor. Bu konun da Ortadoğu Dörtlüsü’nün toplantısında ele alındığı bildirildi. Özel temsilciyle, Filistin lideri Mahmud Abbas’a Filistin devletinin kurumlarının oluşturulması ve ekonomik ile siyasi reformların gerçekleştirilmesine destek vermek hedefleniyor. Tony Blair, başbakan sıfatıyla yaptığı son basın toplantısında da İsrail-Filistin sorununun çözümlenmesi için yardıma hazır olduğunu açıkladı.

Abbas ve Olmert, Blair’in bu misyonu üstlenmesine sıcak baksa da Hamas, itiraz ediyor. Hamas gerekçe olarak, Blair’in Irak ve Afganistan savaşlarında oynadığı rolü öne sürdü. Bazı Avrupa ülkelerinin de Blair’in ABD Başkanı George Bush’a yakınlığı nedeniyle endişeleri bulunuyor. Arapların büyük çoğunluğu da Bush’a sempatiyle bakmıyor ve İsrail’den taraf olduğunu düşünüyor.

Blair ise 10 yıllık görev süresi boyunca Bush’u Ortadoğu sorunu konusunda daha etkin bir rol oynamaya davet eden isim olarak tanınıyor. Uzmanlar bu görevin son olarak Dünya Bankası eski Başkanı James Wolfensohn tarafından yürütüldüğünü ancak Wolfensohn’un Mayıs 2006’da umudunu yitirerek görevinden ayrıldığını hatırlatıyor.

Lavrov ziyaret düzenleyecek

Ortadoğu Dörtlüsü üyesi Rusya’nın Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov bölgeye yapacağı ziyaret ve İsrail ve Filistin’deki temaslarıyla barış görüşmelerinin yeniden başlaması için nabız yoklayacak. Rusya ayrıca Gazze Şeridin’de bir insani dram yaşanmaması için çaba gösterileceğini açıkladı.

Ortadoğu zirvesine ev sahipliği yapan Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek de Hamas ile El Fetih’in yakın bir zaman içersinde farklılıklarını gidereceğini söylerken Mısır’ın bu konuda arabulucu olmaya hazır olduğunu açıkladı.

“Hamas’a baskı işe yaramaz”

Öte yandan siyasi gözlemciler Mısır’daki İsrail-Arap toplantısının barış sürecinin canlandırılması konusunda bir dönüm noktası teşkil etmediğine işaret ediyor. İsrail’in eski Almanya Büyükelçisi Avi Primor ise Hamas üzerinde baskı kurmayı hedefleyen bu stratejinin sonuç vermeyeceği görüşünde.

Primor barış için asıl Hamas ile müzakere edilmesi gerektiğini söyledi. Gerekçesini ise şöyle açıkladı: “Gerçeği ciddiye almazsanız barışı da sağlayamazsınız. Uluslararası toplumun Hamas’ı dışlama stratejisi Filistin halkını Hamas lehine daha da radikalleştirecektir. Bence diyalog hem Hamas’ın hem de İsrail’in çıkarına. Bizim güvenliğe ve sükunete ihtiyacımız var. Bunu sadece Hamas sağlayabilir. Hamas’ın da Gazze’deki Filistin halkının ihtiyaçlarını karşılayabilmek için İsrail’e ihtiyacı var. Sonunda iki taraf da bu gerçeği anlayacaktır.“

Ahram Enstitüsü uzmanı Amr Shubaki ise Mısır’daki buluşmadan sonuç alınmasının İsrail’e bağlı olduğu görüşünde: “Kanımca bu Hamas’ın Filistin’deki siyasi karar alma sürecinin dışında tutmaya dönük bir çaba. Ancak bu başarılı olamayacak. Çünkü İsrail bölgede barış için ödemekle yükümlü olduğu bedeli ödemeye hazır olduğu sinyalini vermiyor. Bu bedel Batı Şeria ve Doğu Kudüs’ten çekilmektir.