Filistin bölünmeye doğru gidiyor

Radikal dinci Hamas ile Filistin Özerk Yönetim Başkanı Mahmud Abbas’a bağlı El Fetihçiler arasındaki savaş Filistin topraklarının fiilen bölünmmesine yol açıyor. Mahmud Abbas, Gazze Şeridi'nde Hamas ve El Fetih arasında meydana gelen kanlı çatışmalar ve Hamas ile Hamas'a bağlı İzzeddin El Kassam Tugayları'nın son üç gündür Gazze'deki Filistin yönetimi kurumlarını birer birer ele geçirmesinden sonra olağanüstü hal kararları aldı.

Abbas, dün gece hem Gazze hem Batı Şeria'da olağanüstü hal ilan etti, hükümeti lağvederek geçiş dönemi için olağanüstü hal hükümeti kuracağını açıkladı. Abbas, ayrıca Batı Şeria'daki Ramallah'ta olağanüstü hal hükümeti kurulmasına ilişkin kararı da imzaladı.

Haniye kararı tanımadı

Ancak Hamas'ın tepki netti: Hamas sözcüsü Sami Ebu Zühri ise "kararları kabul etmiyoruz" dedi. Filistin Başbakanı İsmail Haniye de, ulusal birlik hükümetinin başka alternatifi olmadığını ve görevini sürdüreceğini açıkladı. Haniye, ulusal birlik hükümetinin, ilk kurulduğunda tüm Filistin halkında ve uluslararası camiada umut yarattığını, ancak bu beklentilere karşılık veremediğini ifade etti.

Hamas'ın Meclis Grubu Sözcüsü Salah Bardavil de “Devlet Başkanı’nın bir ay süreyle böyle bir karar alma yetkisi var. Bundan sonra, acil durumun devamı veya yeni hükümet için Filistin Meclisi'ne gitmek durumunda" dedi. Abbas, Filistin Kurtuluş Örgütü ve Filistin halkının tek temsilcisi olduğunu iddia ediyor.

Ulusal birlik hükümeti, Mart ayında iki grup arasındaki kanlı çatışmalara son vermek amacıyla kurulmuştu. Son çatışmmaların ardından yapılan açıklamalar Hamas ile El Fetih’i yeniden işbirliğine ikna etmenin kolay olmayacağını gösteriyor.

Filistin yönetiminin yasama konseyi üyesi Saib Erekat ise öncelikli amaçlarının daha fazla kardeş kanı akmasını önlemek olduğunu ve Mısır’ın ateş kes sağlanabilmesi için yoğun girişimlerde bulunduğunu belirtti. Erekat, Filistin’in toprak ve toplum olarak bölünmesinin felakete yol açacağını da sözlerine ekledi.

Son kale de düştü

Gazze Şeridi'ne tamamen hakim olan Hamas, Gazze Şeridi’nin İslamın hakimiyetine geçtiğini ve İsrail’li yerleşimcilerden sonra hainler olarak nitelediği El Fetih’in de bölgeden sürülmesiyle, “Gazze Şeridi’nin ikinci kez kurtarılmış” olduğunu duyurdu.

Son olarak Hamas Gazze'deki Filistin Devlet Başkanlığı binasını ele geçirdi. Böylece Mahmud Abbas'a bağlı El Fetih'in son kalesi de düşmüş, Hamas, Gazze Şeridi'ndeki tüm kamu dairelerinde kontrolü ele geçirmiş oldu.

Hamas Sözcüsü Ebu Obeida, binanın, El Fetih yetkililerinin bölgeyi daha önce terketmeleri üzerine herhangi bir çatışma olmaksızın ele geçirildiğini söyledi. Abbas'ın ise halen Batı Şeria'daki Ramallah'ta olduğu belirtiliyor.

Bu arada çatışmalar Batı Şeria’ya da sıçradı. Hamaslı militanların Batı Şeria’daki bazı dükkan ve ofislere saldırdığı haber veriliyor.

İsrail teyakkuzda

Gazze Şeridi'nin Hamas'ın kontrolüne geçmesi İsrail’i de yakından ilgilendiriyor. İsrail ordusu, dün akşam Hamas'ın eline geçen Gazze Şeridi'ndeki bütün geçiş noktalarının yeni bir emre kadar kapatıldığını açıkladı. İsrail polisi de Kudüs'teki eski kent yakınlarına polis gücü yerleştirdiğini ve Haremüşşerif'e girişleri sınırlandırdığını açıkladı.

Bununla birlikte İsrail Başbakanı Ehud Olmert'in sözcüsü, Hamas'ın denetimine geçen Gazze Şeridi'ne insani yardımda bulunmaya hazır olduklarını açıkladı. Gazze Şeridi'nde 1,5 milyon Filistinli yaşıyor.

Filistin'deki sorun, Olmert'in 19 Haziran’da ABD Başkanı George Bush ile yapacağı görüşmede de ele alıncak. Diğer Batı ülkeleri gibi İsrail de ılımlı El Fetih ve Abbas’ı destekliyor.

İsrail Dışişleri Bakanı Tzipi Livni, Hamas ile El Fetih arasındaki çatışmaların İsrail'in işine yaramadığını, çünkü çatışmaların bir barış anlaşması yapılmasını zora soktuğunu vurguladı.

AB: “Çatışmaları durdurun”

ABD'nin ardından Fransa da Filistin yönetim lideri Başkanı Mahmud Abbas'a tam desteğini yinelerken, Filistin bölgelerindeki gelişmeleri endişeyle izleyen Avrupa Birliği’nden de mesaj geldi.

AB Komisyonu’nun dış ilişkilerden sorumlu üyesi Benito Ferrerro-Waldner, çatışmalar sırasında yardım ekiplerinin de saldırıya uğraması yüzünden insani yardım çalışmalarını durdurmak zorunda kaldıklarını açıkladı. Komisyon üyesi, şiddete derhal son verilmesi durumunda AB’nin yardım çalışmalarını yeniden başlatacağını duyurdu.

“Avrupa tarafsız olamadı”

Ancak Alman Friedrich Naumann Vakfı’nın Ramallah temsilcisi Süleyman Ebu Diya’ya göre, krizin çözümünde Avrupa Birliği pek de etkin olamaz.

Diya bunun nedenini şöyle açıkladı: “Kanaatimce AB’nin imkanları son derece sınırlı. Yıllardır ABD’nin Ortadoğu politikasına asistanlık yapan AB bölgede tarafsız politikalar uygulamayı başaramaması Brüksel’in elini kolunu bağlıyor. Avrupa öncelikle İsrail karşısında kararlı ve tutarlı bir davranış sergilemediği için gelişmeler üzerinde siyasi ve askeri rol oynama imkanına sahip olamadı. Avrupa Birliği her zaman olduğu gibi yine zaman zaman tarafları yatıştırmaya çalışıp öncelikle Filistinliler’e ekonomik ve mali yardım yapmakla yetinebilir.”

Siyasi gözlemciler, El Fetih ile Hamas arasındaki köprülerin tamamen atıldığı ve tarafların barışıp yeniden işbirliği yapmalarının beklenemeyeceğini belirtiyor.