El Fetih ile Hamas "resmen" barıştı

2006 yılının Ocak ayındaki Filistin meclis seçimlerini kazanan Hamas’ın başbakan adayı İsmail Haniye bir İsrail radyosuna verdiği demeçte ABD ve Avrupa Birliği’nden, seçim sonuçlarını tanımalarını ve Hamas’ın boykot edilmesi için İsrail tarafından yapılan çağrıya kulak asmamalarını istemişti. Haniye, 'Demokrasi kurallarına uyulmasını isteyenler yabancı devletlerdi. Dolaylısıyla, Filistinlilerin demokratik ilkelere saygılı olabilmesi için, kendilerinden halkın iradesine saygı göstermelerini istiyoruz', demişti.

Hamas seçim zaferini öncelikle iktidardaki El Fetih’in yolsuzluğa karışmasına ve müzakereler yoluyla İsrail işgaline son verilmesini sağlayamamasına borçluydu. Özerk Yönetim Konseyi Başkanı ve El Fetih lideri Mahmud Abbas, İsrail ablukasının kaldırılması için, hükümeti kurmakla görevlendirdiği Hamas’ı şiddet kullanmaktan vazgeçirmeye çalıştı. Barış görüşmeleri ve hükümet kurma çalışmaları her defasında başarısızlığa uğrayınca Mahmud Abbas, 2006 aralığında erken seçim kozunu oynamaya çalıştı. Anayasaya göre, otoritenin gücünü halktan aldığını belirten Abbas, karar vermesi için tek hakim olan millete başvurulmasını öneriyordu.

Kardeş kanı

Hamas’ın Gazze’deki üst düzey otoritelerinden Mahmud Zahar, Mahmud Abbas’ı halkı oyalamak ve zaman kazanmaya çalışmakla itham etti. Zahar böyle bir seçime asla katılmayacaklarını ve oylamaya izin vermeyeceklerini söylemiş, 'Abbas yorulduysa, istifa etsin', demişti.

Söz düellosundan sonra Gazze Şeridi’ndeki Hamas ve El Fetih taraftarları arasında şiddetli sokak çatışmaları çıktı. Kardeş kavgası onlarca Filistinlinin hayatına mal oldu. 2007 yılının haziran ayında El Fetih kuvvetlerinin Mısır üzerinden Gazze Şeridi’ne girmeye çalışmasının bedeli ağır oldu. Hamas kanlı yıldırım operasyonlarıyla El Fetih’in Gazze Şeridi’ndeki siyasi varlığına son verdi. El Fetihçiler takip edildi, işkenceye uğratıldı ve hatta öldürüldü.

İşgal altındaki Batı Şeria’nın dışında sözünü geçiremeyen Mahmud Abbas eski Dünya Bankası uzmanlarından Salam Fayyaz’ı başbakanlığa atadı. Fayyaz, özerk yönetimi yeniden yapılandırıp idareye çeki düzen verdiyse de El Fetih’in siyasi desteğini alamadı.

Büyük operasyon Hamas'a yaradı

2008 yılının sonlarına doğru İsrail Başbakanı Ehud Olmert ile Mahmud Abbas arasındaki barış görüşmeleri olumlu yönde ilerlerken Hamas ile İsrail arasındaki anlaşmazlık da tırmanmaya başladı. İsrail ateşkese rağmen, Obama’nın seçildiği gece altı Hamas militanını öldürdü. Hamas’ın roketli misillemesine ise geniş çaplı bir operasyonla karşılık verdi. Gazze Şeridi’ni hedef alan üç haftalık İsrail bombardımanında 1 400 Filistinli ölmüş, binlerce ev de yıkılmıştı.

Hamas’ın parti merkez komitesi başkanı Halid Meşal, 2009 yılının ocak ayında Lübnan’dan yaptığı televizyon konuşmasında zaferden söz ediyor ve El Fetih’e barışma için ağır şartlar koşuyordu. Direnişin kazanımları temelinde milli barış istediklerini belirten Meşal, Kudüs’ün statüsünden ve mültecilerin dönme hakkından taviz vermeyeceklerini, güvenlik duvarına ve kontrol noktalarına karşı olduklarını söylüyor, özerk yönetimin tutukladığı Filistinliler'in de serbest bırakılmasını talep ediyordu.

Bu durum iki yıl değişmedi. Sadece Filistinlilerin İsrail işgali altında yaşama süresi uzadı. Arap demokrasi hareketi Yakın Doğu’nun siyasi haritasını değiştirene ve Hamas ile El Fetih’in hamileri Mısır ve Suriye’yi de etkileyene kadar.

© Deutsche Welle Türkçe

Clemens Verenkotte / Ahmet Günaltay

Editör: Murat Çelikkafa