‘Boğazlara baypas’ anlaşması

Moskova’nın ekonomik olmadığı düşüncesiyle uzun süre rafta beklettiği Burgaz-Dedeağaç petrol boru hattı projesi 15 yıl sonra yaşama geçiyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Yunanistan Başbakanı Kostas Karamanlis ve Bulgaristan Başbakanı Sergei Stanishev, Atina’da düzenlenen törenle Burgaz-Dedeağaç petrol boru hattı projesini yaşama geçirecek anlaşmayı imzaladılar.

Putin törende yaptığı konuşmada, Rusya’nın enerji potansiyeliyle Yunanistan ve Bulgaristan’ın coğrafi konumlarının enerji alanında işbirliği için mükemmel bir fırsat sağladığını söyledi. Putin, Burgaz-Dedeağaç boru hattının, enerji alanındaki karşılıklı bağımlılığı ve yakın bir diyaloğu da güçlendireceğini vurguladı.

Rus Devlet Başkanı Putin, projenin sadece imza atan ülkeleri ilgilendirmediğini de ifade etti: “Bugün, ortaklaşa attığımız bu adım, sadece bizim ülkelerimizi ilgilendirmiyor, aksine dünya ekonomisini de ilgilendiriyor. Bu, enerji alanının genişletilmesi için önemli bir katkı. Bu projeyle, dünya piyasalarına enerji taşıyan kanallarımızın çeşitlendirilmesi ve genişletilmesi sağlanacaktır.”

İkinci büyük hat

280 kilometre uzunluğunda olacak petrol boru hattının, 2011 yılında tamamlanması bekleniyor. Hat, Azerbaycan’dan Türkiye’ye uzanan Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattının ardından bölgedeki ikinci büyük petrol boru hattı projesi olarak görülüyor. Rusya’yı baypas eden Bakü-Ceyhan’dan günde 400 bin varil petrol uluslararası piyasalara taşınırken, Burgaz-Dedeağaç ile günde 700 bin varil Rus petrolünün taşınması planlanıyor.

Uzmanlar, yıllarca rafta bekleyen projede bugün atılan imzaların, petrol fiyatlarındaki büyük artışın ve Bakü-Tiflis-Ceyhan’ın yaşama geçirilmesinin ardından gerçekleştiğine dikkat çekiyor. Burgaz-Dedeağaç petrol boru hattı, Türkiye’nin bölgede enerji terminali olma hedefini ve Rus doğal gazını Samsun-Ceyhan petrol boru hattı ile taşıma planını yakından ilgilendiriyor.

"Avantaj olarak bile değerlendirilebilir"

Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi (ASAM) Genel Koordinatörü ve enerji uzmanı Necdet Pamir, Deutsche Welle’ye yaptığı değerlendirmede Burgaz-Dedeağaç projesi için şunları söyledi: “Samsun-Ceyhan’ı pek olumlu etkileyeceğini söyleyemem. Ama Türkiye’yi ne kadar etkiler derseniz: Türkiye’nin bölgede terminal ya da İngilizce tabiriyle ‘hub’ olma atılımında çok fazla olumsuz etkisi olacağını düşünmüyorum. Bir kere her şeyden önce Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı geçtiğimiz yıl Temmuz ayında faaliyete geçti ve çalışıyor. Dolayısıyla ona rakip olması mümkün değil. Bunun hemen paralelinde Şahdeniz doğal gazını getirecek Güney Kafkasya doğal gaz boru hattı da devreye girmek üzere. Dolayısıyla Doğu-Batı eksenli hatlar konusunda çok fazla sıkıntısı yok Türkiye’nin.”

Pamir sözlerini şöyle sürdürdü:“Nitekim Türkiye’den Yunanistan’a uzanacak doğal gaz boru hattı da Temmuz ayında Meriç geçişi tamamlandıktan sonra devreye girecek. O konuda da Türkiye’nin Avrupa’ya bağlantısında da ilk somut adım atıldı da diyebiliriz. Kuzey-Güney boru hatlarını da, yani Mavi Akım ve bunun Ceyhan üzerinden İsrail’e uzatılması planlarını da düşündüğümüzde ve bütün bunlarla birlikte İran’dan gelen gazı da eklemek gerek; Türkiye’nin önce kendisinin beslenmesi ve ondan sona Avrupa’ya geçen yolun üzerinde olması isteğine, serüvenine çok da aykırı bir şey yok burada. Hatta Boğazlar üzerindeki yükü azaltacağı için bizim açımızdan bir avantaj olarak da değerlendirebileceğini düşünüyorum.”