BM Darfur Barış Misyonu göreve başlıyor

Afrika ülkelerinden Sudan'ın batısındaki kriz bölgesi Darfur'da konuşlandırılması kararlaştırılan BM Barış Gücü UNAMID 31 Aralık Pazartesi gününden itibaren görevine başlıyor. Misyonun öncelikli olarak iki amacı bulunuyor: Bölgedeki sivillerin can güvenliğini korumak ve Darfur'a yapılan uluslararası yardımların ihtiyaç sahiplerine ulaşmasını temin etmek. BM Güvenlik Konseyi'nin 31 Temmuz'da aldığı karar uyarınca Darfur'a 26 bin asker ve polisten oluşan bir barış gücü gönderilmesi kararlaştırılmıştı. Ancak Hartum hükümetinin uluslararası toplumla yeterince işbirliği yapmaması sonucu ilk etapta bölgeye sadece 9 bin kişilik bir barış gücü gönderilebildi.

BM Güvenlik Konseyi'nin 1769 sayılı kararı

Güvenlik Konseyi kararıyla Darfur'da konuşlandırılan BM Barış Gücü, görevine sıkıntılı başlıyor. Sudan hükümeti "engllemeci politikasını" sürdürürken böglede durumun daha da kötüye gitmesinden endişe ediliyor"BM-Afrika Birliği Darfur Misyonu" ifadesinin İngilzce kısaltması olan UNAMID, aynı zamanda BM tarihinin en geniş kapsamlı barış misyonlarından biri olma özelliğini de taşıyor. Güvenlik Konseyi'nin Temmuz sonunda aldığı 1769 sayılı karar gereği Darfur'a 20 bin asker ve 6 bin polisin yanısıra 5 bin de sivil yardım personeli gönderilmesi planlanıyordu. Ancak başkent Hartum'daki merkezî Sudan hükümetinin uluslararası toplumla işbirliğine yanaşmaması sonucu bu sayının şimdilik 9 binle sınırlı kalması, Uluslararası İnsan Hakları İzleme Örgütü "Human Rights Watch" tarafından şiddetle eleştiriliyor: "Sudan, barış gücünü engellemek için elinden geleni ardına koymuyor" diyen örgüt, UNAMID misyonu görevlililerine gece uçuş izni verilmemesi, birliklerin konuşlandırılmasında lojistik desteğin sağlanmaması ya da geciktirilmesini buna örnek gösteriyor. Hartum hükümeti ayrıca İskandinav ülkeleriyle Nepal ve Tayland'dan gelecek Afrika harici ülkelere mensup mavi bereli barış gücü askerlerinin ülkede konuşlandırılmasına da izin vermiyor.

'Misyonla ilgili ciddi şüpheleremiz var'

Dünya Açlıkla Mücadele Örgütü Almanya Şubesi Koordinatörü Johan van der Kamp da Sudan hükümetinin anlaşılmaz tutumunun, UNAMID barış misyonunun başarılı olma şansını azalttığı görüşünde. Van der Kamp, "BM Barış Gücü sayesinde bölgede işlerin düzeleceğine dair umutluyuz. Tabii gelişmeleri beklemek zorundayız. Ancak bu barış gücünün oluşturulmasının bile ne kadar uzun sürdüğünü göz önünde bulundurursak, misyonla ilgili ciddi şüphelerimiz var. UNAMID'in tümüyle göreve hazır hale gelmesinin 2008'in ikinci yarısını bulabileceği söyleniyor. Bu da beni karamsarlığa itiyor. Barış gücüne bir yıl sonra değil, şimdi ihtiyaç var. Zira bölgede durum giderek daha da vahim bir hal alıyor" şeklinde konuşuyor.

Kronik yetersiz beslenmede artış

Gerçekten de BM'in son verileri, Darfur'da durumun ne kadar kritik olduğunu gözler önüne seriyor: 2006 yılında kronik derecede yetersiz beslenen çocukların oranı yüzde 12,9 iken 2007'de bu oran yüzde 16,1'e yükselerek BM'in "acil durum" olarak nitelendirdiği yüzde 15 sınırı geçti. Silahlı militanların son dönemde yardım kuruluşu çalışanları ve gıda yardımı taşıyan konvoyları hedef alan saldırılarının sıklaşması, açlık çeken çocukların sayısının hızla artmasının en büyük nedeni olarak gösteriliyor.

Mayıs ayında Sudan hükümeti ile Darfur'da çatışan milis grupları arasında bir barış anlaşması imzalanmıştı. Ancak aradan geçen zaman içinde bu mutabakatın sadece kağıt üstünde kaldığı ve gerçekte hiçbir değerinin olmadığı görüldü. BM ve Afrika Birliği'nin de karşıt grupların arasını bulmaya yönelik çabaları da iki ay kadar önce başarısızlıkla sonuçlandı.

El Kaide faktörü

Kahire El Ahram Siyasi ve Stratejik Araştırmalar Merkezi'nde görevli Mısırlı siyaset bilimci Hani Raslan, özellikle El Kaide faktörüne dikkat çekerek, Darfur'da durumun daha da kötüleşmesinden endişe ediyor. Raslan, "Eğer bir barış anlaşması olmadan BM birlikleri bölgeye giderse o zaman çeteler arasındaki savaş devam edecektir. Hatta mavi berelilere yönelik saldırılar bile olabilir. Durum daha da vahim bir hal alabilir. Çünkü Darfur sınırında, Libya'nın güneyinde ve Çad'ın kuzeyinde El Kaide ile yakın bağlantısı olan gruplar mevcut" değerlendirmesini yapıyor.

200 bin insan öldü

Uluslararası insan hakları kuruluşları BM Güvenlik Konseyi'ne çağrıda bulunarak, Sudan'a engelleme politikasına son verip işbirliği yapması için 30 günlük bir ültimatom verilmesini, Hartum yönetiminin tutumunu değiştirmemesi durumundaysa yaptırım uygulanmasını talep etti. İnsanlık tarihinin en büyük dramlarından birinin yaşandığı Darfur'daki iç çatışmalar ve bununla bağlantılı hastalık ve açlık nedeniyle 200 binden fazla insan hayatını kaybetti, iki milyon kişi de yerini yurdunu terketmek zorunda kaldı.