Bauhaus: 100 yıl 100 yeni eşya
Berlin’deki Bauhaus Arşivi, Bauhaus’un dünya çapındaki en büyük koleksiyonuna sahip. 2019’da 100. yıl şerefine yapılacak büyük tadilat öncesi ziyaretçilere kapılarını açan müzede en yeni 100 parça görülebilir.
Bir fikirden çok daha fazlası
Mimar Walter Gropius 1919’da Bauhaus akımını yarattı. Kuruluşundan 14 yıl sonra en saygın sanat, tasarım ve mimarlık okullarından biri olması planlanıyordu. Kısa süre sonra Bauhaus yalnızca kendi neslini değil, sonraki nesilleri de etkileyen bir oluşum haline geldi. Marianne Brandt imzalı 1924 yapımı bu çaydanlık gibi özellikle basit geometrik kalıplar bugün dahi tasarımda örnek alınıyor.
Konuşan resimler ve ifadeler
Bauhaus yalnızca ürün ve projelerle değil, resimlerle ve kelimelerle de temsil edildi. Lyonel Feiniger tarafından 1919’da çizilen ‘‘Katedraller‘‘ isimli ekspresyonist (dışavurumculuk) resim ilk Bauhaus Manifestosu'nun kapağını oluşturdu. Bu propagandanın amacı kamuoyunun ilgisini çekmekti. Kalıcı serginin bir odası da Bauhaus’un nasıl bu kadar popüler hale geldiğini anlatıyor.
Mimari Sanatı
"Tüm sanatsal aktivitelerin nihai amacı inşadır!‘‘ Bauhaus’un programının sloganı buydu. 1926’dan itibaren sanatçıların Walter Gropius’un yönetiminde çalıştığı Dessau’da bir mimari bölümü oluşturulmuştu. Aralarında Fakas Molnar’ınkinin de olduğu ilk taslaklar Weimar’da doğdu, ancak hayata geçirilmedi.
İlke haline gelen kalıplar
Bauhaus’un 1923 programında tarz anlamında ekspresyonizme veda edilmişti bile. Resimler ve ürünler tasarım ve uygulama olarak daha gerçekçi hale getirildi. Kriz zamanlarında uygulamalı sanatlardan nesnelerin uygun fiyatta ve endüstriyel anlamda yeniden üretilebilir olması gerekiyordu. Örneğin, 1926'da Anni Albers tarafından tasarlanan bu duvar kilimi 1964’de yeniden dokundu.
Ev işleri kolaylaşıyor
Pratik, basit, fonksiyonel: Evde kullanılan ürünler için bu özellikler aranıyordu. Ailelerde hemen her yetişkinin çalışma hayatına atıldığı zamanlarda evdeki eşyaların pratikliği ve ev işlerinde zaman kazandırması önem taşıyordu. Sergideki yeni bölümlerden birinde evlerde kullanılan halılar, lambalar ve diğer mobilyalar görülebilir. Örneğin 1929’dan bu mutfak grubu Marcel Breuer imzalı.
Çocuk odasında geometrik kalıplar
Yaşam alanlarında oyuncağın da her zaman yeri oldu. Friedrich Fröbel tarafından 19. yüzyılın başında özel sipariş üzerine geliştirilmiş olan parçalar 1923’te Alma Buscher tarafından bir gemiye dönüştürüldü. Buscher, Bauhaus‘un Weimar’daki Horn örnek evinin çocuk odası dekorasyonundan sorumluydu. Bauhaus Arşivi ailenin mirasından tek büyük orijinal parçayı müzayedede elde etmeyi başardı.
Goethe’nin izinde bir renk teorisi
Bauhaus büyüklük ve kalıplar konusunda kendi ilkelerine göre üretim yapmanın yanı sıra, resim ve iç dekorasyon için de kendi renk yelpazesini benimseyerek özgünlüğünü ortaya koydu. Bu anlamda Goethe’nin ‘‘Renklerin Kuramı‘‘ kitabının takipçisi oldu. Katja Rose siyah-beyaz renklere göre kategorize edilmiş bu kalıbı 1932’de öğrencilerinin derslerinde kullanıyordu.
Bauhaus ailesi
Yeni bir koleksiyondan oluşan bir odada Bauhaus çalışanlarının birbirleriyle iletişimlerinden kesitlere yer verilmiş. Lyonel Feininger’ın şu anda özel sergide kendine yer bulan küçük hayaletleri de bu Bauhaus anılarından biri. Feininger sürgündeyken bu kartpostalı o zamanlar oğlu T.Lux’la Bauhaus’da oyun oynayan Werner Jackson’a yazdı. Bu kart, Werner Jackson’ın mirasından bir parça.
Ölümsüz anlar
Lyonel Feininger’ın oğlu T. Lux, kendini her ne kadar ressam olarak görse de fotoğrafçı olarak ünlendi. Ressam Xanti Schawinsky’nin saksofon çalarkenki bu görüntüsü de ölümsüzleştirdikleri arasında. Gertrud Arndt da aslında dokumacılık alanında çalıştığı halde otomatik deklanşörle çekilen maske resimleriyle ünlendi. Fotoğraflar Berlin Müzesi’nin edindiği yeni parçalar arasında en önemlilerinden.
En son çıkan ışığı kapatsın
Ünlü Wagenfeld Lambası, Bauhaus’ta üretilen ilk lambalardan biriyken, 1932 üretimi Bormann Lambası da sonuncusu. Müzeye yeni dahil edilen parçalardan olan bu lamba Bauhaus’un metal atölyesinde tasarlanmış ve Dessau’daki fabrikada üretilmiş. Lambanın özelliği ise metal borudan olan kablosunun aynı zamanda lambanın ayağı olması. Başlığı ise ışık açısını ayarlamak için oldukça gevşek bırakılmış.
100 yıl 100 eşya
Berlin’deki Bauhaus 1932’de, Naziler 1933’te Uygulamalı Sanatlar Okulu'nu kapatmadan önce, kendine yeni bir bina buldu. Ne var ki 700 metrekarelik sergi alanı Bauhaus Arşivi’nin giderek büyüyen koleksiyonuna yetmemeye başladı. Bu yüzden ‘‘100 Yıl 100 Eşya‘‘ için 2019’a kadar bir ek yapılanmaya gidecek. Bu özel sergi, 25 Mayıs‘a kadar Berlin'de ziyaret edilebilir. © Deutsche Welle Türkçe