Balkanlar’da gözler AB’de

Yugoslavya'nın dağılmasının ardından Kosova dört ülkeyle komşu oldu: Karadağ, Sırbistan, Makedonya ve Arnavutluk. Sırbistan, Kosova'nın kendi toprak bütünlüğü içinde yer aldığı tezini kesin dille savunmaya devam etse de diğer komşu ülkeler Kosova'nın bağımsızlığı konusunda takınacakları tavrı AB, ABD ve NATO'nun tutumuna göre belirleme eğiliminde.

Makedonlar’ın tavrı

Karadağ hükümeti Kosova'nın nihai statüsüyle ilgili müzakerelerin sürdüğü son haftalarda kesin tutum belirtmekten kaçındı, ancak Kosova'nın yeni statüsü konusunda AB'yi izleyeceği mesajını verdi. Makedonya Devlet Başkanı Branko Crvenkovski de bu ay başında Arnavut meslektaşı Fatmir Seydiu ile Üsküp'te yaptığı görüşmede ülkesinin AB ve ABD'nin çizgisini izleyeceğini açıkladı: "Makedonya Kosova'nın bağımsızlığını tanıyacak ilk ülke olmayacaktır. NATO ve AB'nin kararını önceden etkileme gibi bir niyetimiz de yok. Biz onların politikasını izleyeceğiz."

Makedonya Devlet Başkanı, AB'nin Kosova'nın statüsü konusunda ortak bir tavır belirleyeceğine inandığını belirtti, ancak bu konuda Avrupa içinde yaşanacak bir bölünmenin bölgeyi ağır bir krize sürükleyeceği uyarısında da bulundu.

Berişa’dan bağımsızlığa destek

Arnavutluk Başbakanı Sali Berişa ise BM'nin Kosova özel temsilcisi Martti Ahtizari'nin Kosova için gözetim altında bağımsızlık öngören planını savunuyor.

Kosova'ya doğrudan komşu olmasa da AB'nin şu anki güneydoğu kanadını oluşturan Bulgaristan ise bölgede karmaşa çıkması durumunda bir mülteci akını yaşamaktan ve güvenliği için başka tehditlerin ortaya çıkmasından endişe ediyor. Bulgaristan Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Dimitar Tzançev bölgedeki olumsuz gelişmelerin yaratacağı olası tehlikeleri şöyle özetliyor: "Kosova'daki durumda yaşanacak olumsuz gelişmeler Bulgaristan ve diğer Balkan ülkeleri için çok büyük riskler yaratacaktır. Bu risklerden biri mülteci akını. Ama bölgede güvenlik ve istikrar konusunda da tehditler oluşacaktır."

Romanya’da Macar azınlık kaygısı

Romanya'da ise Kosova konusu gündemin üst sıralarında yer almıyor. Ancak yine de Macar azınlığın Kosovalı Arnavutlar'ı örnek alarak Harghita-Covasna bölgesinde bağımsızlık ilan etmesi endişeleri mevcut. Romanya Devlet Başkanı Traian Basescu, örnek teşkil edebilecek bu tür bir durumu hiçbir Rumen siyasetçinin destekleyemeyeceğini söyledi. Rumen politikacılar ayrıca Kosova'nın, Rusya tarafından desteklenen Trans-Dinyester'deki ayrılıkçı rejime de örnek oluşturabileceği endişesini taşıyor.

Bosna-Hersek içindeki Sırp Cumhuriyeti'ndeki siyasiler de benzer tezleri savunuyor. Başbakan Milorad Dodik, Sırbistan Devlet Başkanı Borislav Tadiç'in ziyareti sırasında yaptığı açıklamada Kosova'nın bağımsızlığını kesinlikle reddettiklerini açıklamıştı. Dodik, Bosna-Hersek'e bağlı Sırp Cumhuriyeti'nin Kosova örneğini izleyerek Bosna-Hersek'ten ayrılabileceği imasında da bulunmuştu.

”Artık Yugoslavya yok!”

Hırvatistan Devlet Başkanı Stipe Mesiç ise Kosova'nın bağımsızlığını ilan etmesi durumunda bunun örnek teşkil edecek bir olaydan ziyade, eski Yugoslavya'nın parçalanma sürecinin son hamlesi olacağını düşünüyor: "Kosova, Yugoslavya Federasyonu'nun kurucu ögelerinden biriydi. Bu federasyon artık yok, dolayısıyla bu statünün silinmesi gerekiyor. Kosova'nın Sırbistan ile bağlı olduğu da bir gerçek. Bu nedenle Sırbistan'ın statü sorununun çözümünde yardımcı olması gerek. Sırbistan, Kosova'da egemen olabilecek, hatta müzakereler yürütecek kapasiteye sahip değil. Dolayısıyla artık çözümün bulunması gerek."