Avrupa Merkez Bankası 10 yaşında

Her şey bir kehanetle başladı. 1950’lilerden kalma bu kehanet ünlü Fransız iktisatçısı ve maliyecisi Jacques Rueff’e aitti. Rueff, “Arupayı para birleştirebilir. Yoksa Avrupa yaratılamaz” diye konuşmuştu. Para birliğiyle ilgili ilk tasarılar 1950’li ve 60’lı yıllarda hazırlanmış ancak tatbikata geçilmesi için dış baskı gerekmişti. Bugün 89 yaşında olan eski Almanya Başbakanı Helmut Schmidt, Maliye Bakanlığı sırasında yaşadıklarını şöyle anlatıyor:

“Herşey Vietnam savaşı ve savaşın finansmanı için Nixon yönetiminin altının dolara dönüştürülme mecburiyetine son vermesi ve 1972, 73 yıllarında da para birimleri arasındaki sabit kur sisteminin kaldırılmasıyla başladı. Zamanın Fransız Maliye Bakanı ile birlikte, 1945 yılında Bretton Woods’ta kararlaştırılan kur rejiminin kaldırılmasına karşı çıkmış ancak ABD’nin ekonomik ağırlığına boyun eğmek zorunda kalmıştık.”

Avrupa Ekonomik Topluluğu

1972’de altı üyeyle başlayıp daha sonra sayıları dokuza çıkan Avrupa Ekonomik Topluluğu üyeleri ortak para sistemi kurmuş ve döviz kurlarını belli bir koridor içinde dalgalanmaya bırakmışlardı. Avrupa Topluluğu’ndaki mal, hizmet, ve sermaye akışını arttırması için kurulan bu sistemde milli Merkez Bankalarına müdahale yetkisi tanınıyor ve kaydi işlemler için, suni para birimi olan Avrupa Para Birimi ECU baz alınıyordu.

İlk hazırlıkları Delors yaptı

Eski Komisyon Başkanların’dan Jacques Delors’un ön hazırlıklarını yaptığı Avrupa Ekonomi ve Para Birliği ortak merkez bankası ve ortak para birimine geçişin ilk adımıydı. Zamanın Alman Merkez Bankası Başkanı Karl Otto Pöhl, ‘ortak para Alman Mark’ı kadar sağlam olmasaydı bu maceraya atılmazdık’ diyor ve şöyle konuşuyor:

“Hollanda ve Danimarka gibi ülkeler, ‘biz küçüğüz, büyük Almanya tutarlı para politikası izlerse, bize de yararı olur’, diyordu. Fransa para birliğini prestij meselesi yapmıştı. Avrupa’nın para politikasına bütün merkez bankalarının birlikte yön vermesi,esastı.”

Mr. Euro Duisenberg

On yıl önce kurulan Avrupa Merkez Bankası’nın ilk başkanı Hollandalı Wim Duisenberg euro’nun oniki ülkenin milli paralarıyla pürüzsüz bir şekilde takas edilmesini sağlayıp euro’ya istikrar kazandırdığı için adı ‘Mr. Euro’ya çıkmıştı. Duisenberg görevden ayrılırken “İnşallah halefim de benim gibi olur. Banka başkanı, istikrar ve devamlılık ilkelerini benimsetmek için elinden geleni yapmalı. Her Merkez Bankası toplumun güvenini kazanmak ve muhafaza etmek zorundadır” diye konuşmuştu.

320 milyon Avrupalı Euro kullanıyor

Euro artık, 15 Birlik ülkesinde yaşayan 320 milyon Avrupalı’nın ortak parası. Altı küçük üye de Merkez Bankası’nda oy hakkı olmamasına rağmen euro’yu kullanıyor. Diğerleri de euro kulübüne üye olacağı günü bekliyor. Helmut Schmidt Avrupa’yı ortak para biriminin birleştirdiğini söyleyen Jacques Reuff’e hak veriyor ve “Avrupa’nın gerçek anlamda birlik olması daha yarım asır sürebilir. Ama euro on yıldan kısa bir zamanda dünya parası olduğunu kanıtlamıştır” diye konuşuyor.