"Ben sizi suçlamıyorum. Olanların tamamının sorumlusu Rus devletidir." Brüksel’de düzenlenen Avrupa Birliği (AB) zirvesine video yoluyla bağlanan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, sözlerine şaşırtıcı derecede ılımlı bu sözlerle başladı. Ancak Zelenskiy, ülkesi için neyin riske edilebilir olmadığını da oldukça net bir biçimde ortaya koydu.
AB’nin devreye soktuğu beşinci yaptırım paketinin ardından 74 çocuğun öldürüldüğünü, sayısız hastane ve okulun Rus ordusu tarafından yerle bir edildiğini aktaran Ukrayna Devlet Başkanı, zirveye katılan devlet ve hükümet başkanlarına şu soruyu yöneltti: "Peki nasıl oluyor da Rusya hâlâ enerji satışından günde yaklaşık bir milyar euro kazanabiliyor?"
Öyle ya, neden? Avrupalılar, haftalarca Rusya’ya yönelik petrol ambargosunu tartıştı. Savaşın ilk haftalarında AB içinde görülen birlik hâli artık sona ermiş gibi görünüyor. Bunun yerine Blok, utanç verici bir kördüğümün içinde buldu kendini.
AB Komisyonu, önlemler için yeterli hazırlığı yapmadı. Savaşın başlangıcında birçokları tarafından Avrupa için bir lider figürü olarak yansıtılan komisyon başkanı Ursula von der Leyen, zaman zaman henüz bir sonuç almaktan çok uzak olunduğunu itiraf etmek durumunda kaldı.
Orban’ın zaferi
Putin’le empati kuranlardan Viktor Orban da kendisini ülkesinin çıkarları için mücadele eden savaşçı olarak konumlandırma fırsatını kaçırmadı. Neticede elbette burada söz konusu olan ülkesinin enerji güvenliğiydi. Ancak diğer yandan da Macaristan’daki demokrasi eksikliği nedeniyle kendisine sağlanmayan AB kaynakları da söz konusuydu.
AB liderlerinin sonunda prensipte görüş ayrılıklarını bir kenara koyabilmesi, hem Ukrayna için hem de AB için olumlu bir durum. Kaldı ki kısmi bir ambargo dahi Putin’e ve rejimine darbe vuracaktır. Almanya ve Polonya’nın yıl sonuna kadar Rus petrolünden tamamen vazgeçeceklerini açıklamaları, diplomatlara göre AB’ye gelen toplam Rus petrolünün yüzde 90’ının etkileneceği anlamına geliyor. Bu da Putin’in savaş kasasının her gün tahminen yüzlerce milyon euro zarara uğraması demek.
Avrupa kendini toparlamalı
Ne var ki her şey olması gerektiği gibi işliyor da denemez. Uzlaşmaya rağmen AB içindeki birlikte ilk çatlaklar kendini göstermeye başladı. Diğer üye devletlerin de yakın zamanda Rus petrolünün sevkiyatını değrlendirmeye alması pek olası görünmüyor.
Avrupa kendine gelmek zorunda. Aksi taktirde, Rusya zaaflarımızdan faydalanacak ve Avrupalıları birbirine düşürecek. Rusya, Hollanda’daki doğal gaz vanasını kapattı. Moskova, şimdi de Danimarka’nın vanasını kapatmaya hazırlanıyor. Bulgaristan, Polonya, Finlandiya’ya gaz ihracatı ise çoktan durduruldu.
Fiyatlar bu denli yükselmeye devam eder ve birikimlerimiz enflasyonun kurbanı olursa, Avrupa toplumlarının bu duruma daha fazla tahammül etmek istemeyeceğine yönelik de büyük endişeler var. Her kanattan siyasiler de bu korkuyu kullanıyor. Zira yeniden seçilmek istiyorlar ve ülkelerinin çıkarlarını temsil etmeye yeminliler.