ABD'de durgunluk ihtimali kaygılandırıyor

Karşılıksız kredilendirmenin ne kadar zarara yol açtığı tam olarak kestirilemiyor. Ticari bankaların bilançolarını açıklayacağı ilkbaharda krrizin hangi boyutlara varılacağı daha iyi anlaşılacak. Kredi piyasasının tepkisi ne olacak? Aslında Almanya’nın ekonomik durumu iyi. Alman Dış Ticaret Odası Başkanı Anton Börner konjonktürün bu denli uzun bir yükselişe geçmesine ender rastlandığını söylüyor:

“Alman ürünlerine ve Alman teknolojisine bütün dünyadan hiç bu kadar talep gelmemişti. 2005 yazından beri büyüme ve istihdam artışı yaşıyoruz. Almanya’nın birleşmesinden sonra hiç bu kadar uzun bir canlanma dönemi geçirmemiştik. Satış hasılatı ve kârlar yatırımları hızlandırdı. Vergi gelirlleri artan devlet te canlanmadan kârlı çıktı.”

Şirket kârları da katlanarak arttı. Lakin iyimserlik yavaş yavaş yerini ekonomik kuşkulara bırakmaya başladı:

“İşletmeler canlanma hızının kesileceği görüşünde. Ekonomik büyüme devam edecek, ama eski canlılıkla değil. İşletmelerin durumu hala beklentilerinden iyi.”

Dış faktörlerin etkisi

Almanya’nın ekonomik moralini dış faktörler bozuyor. Doların zayıflaması, hammadde ve enerji fiyatlarında patlamaya yol açıyor. İpotek krizi Alman bankkalarını da ihtiyatlı olmaya itiyor. Alman Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü uzmanlarından Christian Draeger Amerikan finans sektöründeki krizin abartıldığı görüşünde:

“ABD’deki ekonomik durgunluğun önemini kimse inkar edemez. Avrupa ve Almanya açısından da olumsuz etkisi var. Öncelikle de Asya açısından. Ancak Uluslararası Para Fonu’nun hesapladığı gibi, ABD’deki yüzde birlik büyüme kaybının Avrupa’nın büyüme hızını sadece binde bir oranında düşürdüğünü de unutmamak lazım.”

Yine de yılbaşındaki ekonomik tahminler pek iyimser değildi. Almanya Ekonomi Bakanı Michael Glos büyümeyle ilgili endişelerini Amerikan finans kriziyle gerekçelendiriyor. Maliye Bakanı Peer Steinbrück ise aşırı kötümserliğe mahal olmadığını söyllüyor:

“Manevra alanımızın daraldığı doğrudur. Ama insaflı olalım. İyimserken ertesi gün kötümser kesilmeyelim. Yüzde 1,9’luk büyüme hızı bundan iki, üç yıl öncesine kadar hayaldi. Ekonomik gelişmenin hala yere sağlam bastığını unutmayalım.”

Almanya’nın avantajı

Tabii değer kazandığı için ihracatı zorlaştıran euro evdeki hesabı bozmaz ise. Alman Ekkonomik Araştırmalar Enstitüsü uzmanlarından Klaus Zimmermann, Almanya’nın yenilikçilik ve işgücü verimliliği açısından euro bölgesindeki rakipleri karşısında avantajlı durumda olmasının şirketlerin tutarlı yatırım planları hazırlamasını mümkün kıldığını söylüyor:

“2005’ten bu yana istihdam bir milyon arttı. Tam mesaili, sosyal sigorta kapsamındaki istihdam artışı, söz konusu olan. Bu da, katma değer vergisi şokunu atlatan hanelerin daha fazla tüketmesine yardımcı oluyor.”

Almanya’nın ekonomik gidişatını tüketim harcamaları belirleyecek. Ekonomistler tasarrufa önem verilip istihdam piyasası reformlarının sürüdürülmesini ve özel sektörün güvenebileceği mali şartlara kavuşyturulmasını tavsiye ediyor: “İstihdam piyasasıyla ilgili olarak, ekonomik konjonktüre zarar verebilecek öneriler tartışılıyor. Devletin bu alanda fazla müdahaleci olmaması lazım. Son günlerde moda haline gelen asgari ücret talepleri son derece tehlikelidir. Çünkü fiyatların artmasına, artan enflasyonun Amerikan finans kriziyle birleşmesi de konjonktürün yavaşlamasına yol açar.”