"ABD ve İran arasında buzlar eriyor"

İstendiği zaman ‘imkansız’ denilen ‘mümkün’ olabiliyor. Amerikalı ve İranlılar dün Bağdat’da yapılan dört saatlik görüşmeden bu dersi çıkarabilirler. Bu buluşma uzun zamandır gündemde idi ve sürekli bir bahane bulunuyordu. ABD Başkanı George Bush, Tahran’ın yerine getirmeyeceği ön koşullar ileri sürdü. İran’ın dini lideri Ali Hamaney’in çekinceleri vardı, ama sonunda yeşil ışık yakıldı.

Neredeyse otuz yıla varan buz devrinin sonunda konuşacak çok şey var, ama Bağdat’da Yeşil Bölge’de yapılan görüşmenin hedefi ikili ilişkiler değildi. Sadece Irak’ın güvenliği ve istikrarı gündemi ile masaya oturuldu. Ve tabii bu konuda karşılıklı suçlamaları beklememek yanlış olurdu. Tahran Irak’taki şiddetten ABD’ni sorumlu tutuyor. Washington’da İran’ın Irak’taki isyancıları desteklediği görüşünde. Ama taraflar artık ‘rutin’ haline gelen bu açıklamaların ötesinde somut konularda hiç de farklı düşünmediklerini gördüler: İranlılar ve Amerikalılar barış içinde ve güvenli bir Irak istiyor.

Irak’taki gelişmeler konusunda da değerlendirmeler ortak, üstelik bu sadece dün ile sınırlı değil, daha önce de böyleydi. Buna rağmen her iki tarafın da bu gerçeği kabullenmekte zorlandıkları söylenebilir. Belki biraz daha açık olunabilir. Irak’a yardım etmek için diğer ikili sorunların da konuşulması, en azından ele alınması gerek.

Dünkü görüşme böyle bir gelişmenin temelini hazırladı. İran, Irak’ın sorunlarını tartışmak için Washington ve Bağdat’ın temsilcileri ile birlikte üçlü bir komisyon kurulmasını önerdi. ABD’nin Bağdat Büyükelçisi Ryan Crocker, buluşmanın hedefinin bu olmadığını ve kararın Washington’da verileceğini söyledi. Başkan Bush bu öneriyi reddederse hata yapar. İran da kendi attığı bu cesur adımdan korkmamalı.

İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki’nin Washington’dan önce Irak politikasını iflas ettiğini açıklamasını istemesi, Tahran’ın kendi önerisine karşı olabileceğinin ilk işareti. Amerikan vatandaşlarının İran’da tutuklanması ya da Irak’ta tutuklanan İranlılar da diyaloğun sürdürülmemesi için bahane olarak kullanılabilir, ama aslında tam tersi olmalı: Tahran ve Washignton ikmansızı mümkün kılabileceklerini göstermeli.