Savaşan çocuk askerler

1.Afganistan – 12 yaşındaki savaş kahramanı

Taliban militanları okula giderken yolunu kestikleri Vasil Ahmad'ı başına sıktıkları iki kurşunla öldürdüler. Ahmad 12 yaşında planlı cinayete kurban gitti. Taliban ile mücadelenin kahramanlarındandı ve polis üniformasıyla çekilmiş resimleri vardı. Radikal gruplar gibi Afgan polisi de çocuklarına eline silah tutuşturuyordu. Kabil yönetimi bu uygulamaya son verileceğini duyuruyor ama Afganistan'ı tanıyanlara bu sözler inandırıcı gelmiyor.

2.Suriye – Olağan üniformalı çocuk manzaraları

IŞİD gibi Hür Suriye Ordusu ve Şam yönetimi adına savaşan Hizbullah da çocuk asker kullanıyor. Birleşmiş Milletler çocukların askere alınmasının Suriye'de olağan hale geldiğini saptamış. Çocuk hakları savunucusu Rallf Willinger Kürt gruplarının da çocukları savaştırdığını söylüyor. Willinger, “çatışma bölgelerindeki bütün taraflar çocukları asker olarak kullanıyor. Kimi bunu dünyanın gözleri önünde yaparken, bazıları çocukları hekim yardımcısı ya da ajan olarak kullanıyor. Böylece onlar da tehlikeye atılmış oluyor”, diyor.

3.Irak – Son şans firar

Savaşın 2003 yılından beri devam ettiği Irak'ta çocukların durumu son derece vahim. Ralf Willinger'e göre, savaş uzadıkça erkek ve kız çocuklarının çarpışmaların uzağında kalmaları zorlaşıyor. Son çare ülkeyi terk etmek oluyor. IŞİD'in son zamanlarda çocukları da silah altına almaya başlaması yüzünden çocuk askerlerin sayısı artıyor.

4.Yemen – Komşunun da payı var

Yemen'de çarpışanların üçte birinin çocuk olduğu söyleniyor. Alman piyade tüfeklerinin tetiğini çeken eller çocuk eli olabiliyor. Willinger, Suudi Arabistan'ın havadan attığı Alman tüfeklerinin çocukların eline de geçtiğini, oysa silah sevkiyat anlaşmalarına göre bu uygulamanın yasak olduğunu söylüyor. Willinger, anlaşmaları ihlal edip insan haklarını hiçe sayan bir ülkeye Almanya'dan silah gönderilmesini anlamanın mümkün olmadığını belirtiyor.

5.Somali.- ‘Gençlik' askere çocuk alıyor

Somali ordusu da çocukları askere alıyor. Willinger, asilerle mücadelesinde Batı tarafından desteklenen hükümet kuvvetlerinin çocuk askerlerle takviye edilebilmesine akıl erdiremiyor. Bu durumun görmezlikten gelinip hükümet birlikleriyle ortak tatbikatlar yapılmasını eleştiren çocuk hakları savunucusu, BM'in tespitlerine göre, ‘gençliği' temsil ettiğini iddia eden El Şebab milisinin kullandığı çocuk asker sayısının 1 000'i bulduğunu söylüyor.

6.Güney Sudan – 16 000 çocuk asker

Çocukken savaştırıldığını anlatan 17 yaşındaki genç ‘Human Rights Watch' adlı yardım kuruluşuna yaptığı açıklamada, “O güne kadar elime silah almamıştım. Daha kaçırıldığımız gün bize silah kullanmayı öğrettiler. Sonra da cepheye sürüldük. İlk gün yedi genç öldürüldü”, demişti. Son iki yılda Güney Sudan'da eksere alınan çocuk ve gençlerin sayısı 16 bini buluyor.

7.Sudan – Vaatler lafta kalıyor

Asi gruplarının çocukların askere alınmasını yasaklayan sözleşmelere imza koymasına rağmen öncelikle çarpışmaların şiddetlendiğine dair haberlerin geldiği Darfur'da çocuklar savaşmaya zorlanıyor. BM'e göre Sudan hükümet kuvvetleri de çocuklara askerlik yaptırıyor.

8.Orta Afrika Cumhuriyeti.- Ölüm korkusu asker yaptırıyor

Çocuklar kaçırılıp asker gibi savaşmaya zorlanıyor. Çocuklar para ve cep telefonu gibi hediyelerle kandırılıyor. Hediye alan çocuk bir daha yakasını kurtaramıyor. Komutanlarını ve üslerinin yerini bildikleri için dönmelerine izin verilmiyor ve birliğinden ayrılanlar idam ediliyor.

9.Kongo Demokratik Cumhuriyeti (KDC) – Tutuklu komutan

BM, KDC'deki 10 silahlı grubun çocuk asker savaştırdığını saptamış. Ülkenin doğusundaki sayısız silahlı grup değerli hammaddeler uğruna savaşıyor. Sorumluların yakalanmasında ise ilerleme kaydedildiği belirtiliyor. Willinger, “Çocukların askere alınmasının savaş suçu olduğu bilinci artıyor”, diyor La Hey'deki Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin çocuk asker kullanmak suçundan da yargıladığı milis komutanı Thomas Lubanga 2015 Aralık'ından beri Kongo'da hapis yatıyor.

10. Nijerya – Seks köleleri ve canlı bombalar

İslamcı terör tarikatı ‘Boko Haram' Chibok'lu kızları kaçırarak kendini dünyaya tanıtmıştı. BM bu örgütü kızları seks kölesi olarak kullanmakla suçluyor. Boko Haram'ın 2014'ten beri çocukları askere aldığı ve canlı kalkan olarak da kullandığı belirtiliyor. İntihar saldırısı düzenleyen canlı bombalar arasındaki çocukların sayısı da artıyor.

11. Mali – İlerleyiş şimdilik durdurulabildi

Mali'de de çocuklar öncelikle İslamcı terör örgütleri tarafından suiistimal ediliyor. 2013 yılında uluslararası askeri müdahalenin başlamasıyla teröristlerin ilerleyişi durdurulabildi. Durum birkaç yıl öncesine göre düzeliyor.

12. Kolombiya – FARC vazgeçtiğini duyurdu

Kolombiya'nın en büyük gerilla örgütü FARC hafta içinde artık saflarında çocuk asker bulundurmayacağını duyurdu. FARC'ın bu adımı hükümetle başlattığı barış sürecini hızlandırmak için attığı tahmin ediliyor. 50 yıldır süren iç savaşı sona erdirme umudunun arttığını belirten çocuk hakları savunucusu Willinger, “FARC, elinde bir avuç dolusu 15'llik delikanlı kaldığını söylüyor ama bu doğru değil”, diyor.

13. Filipinler – Özgürlük barışın gelmesine bağlı

Filipinler'de faaliyet gösteren ‘New People's Army' arlı komünist terör örgütü hükümet kuvvetleriyle savaşta çocuk asker de kullanıyor. Willinger, “Bu savaş sona erdirilemedi”, diyor. Hükümet ile barış anlaşması imzalamasına ramak kalan Moro İslami Kurtuluş Cephesi'nin çocuk askerleri ise daha şanslı.

14. Myanmar – Terhis, ardından celp

BM, iyi not verdiği Myanmar hükümetinin ordudaki çocuk askerlerin terhisi için çalışma başlatmış olmasından memnun. Çocuklara yardım örgütü ‘Terre des Hommes'in temsilcisi Ralf Willinger, “2012 Haziran'ından bu yana yüzlerce çocuk evine döndü. Ama aynı zamanda yüzlercesi de gayrı resmi yollardan silâhaltına alındı. Çocukları bu tehlikeden koruma iradesi gösterilmiyor”, diyor.

Listede Almanya da var mı?

BM raporuna göre dünyanın birçok yerindeki silahlı gruplar çocukları da savaştırıyor. Bu bölgelere Libya ve Filistin de dâhil. Batılı demokrasilerde bile 17 yaşındaki üniformalı gençler sahici mermi ile atış yapıyor. Savunma Bakanlığı'nın bir soru önergesine verdiği yanıta göre Alman Silahlı Kuvvetleri'nin bu yaş grubundaki acemi erleri de eğitimde sahici mermi kullanıyor. Çocuk hakları savunucusu Ralf Willinger, “Almanya'nın örnek olma iddiasının gereğini yapması son derece önemli”, diyor. Nitekim Almanya Myanmmar ve Kolombiya gibi ülkelerde 18 yaşından küçüklerin askere alınmaması gerektiğini savunuyor. Alman Silahlı Kuvvetleri'nin silâhaltına aldığı 17 yaşındaki gençlerin sayısı ise 2015 yılında 1 515'e çıktı. Ancak 18 yaşından küçük askerlerin nöbet ve yurtdışı misyonları için görevlendirilmesi yasak olduğundan, silah taşımaları gerekmiyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Peter Hille