Çin’den sanal polis uygulaması

He Qinglian, Amerikan Princeton Üniversitesi öğretim görevlilerinden. “Sis perdesi ardındaki Çin” başlıklı bir kitap yazan He Qinglian, Çin’in bilgi-teknolojileri alanında büyük projeler yürüttüğünü kaydediyor.

“Çin yönetimi, elektronik ve iletişim denetim amacıyla ‘altın kalkan’ adını verdiği bir proje geliştiriyor. Altın kalkan’ın 2008’den itibaren tam kapasiteyle çalışır hale gelmesi bekleniyor. İnternet kontrolünün yanı sıra ses tanıma ve arşivlenmesi ile sürekli video gözetimini öngörüyor. Proje kapsamında, yaklaşık iki saniyelik süre içinde her türlü veriyi sınıflandırıp arşivleyebilecek, sınırsız kapasiteye sahip bir veri bankası kuruluyor. Sözkonusu veri bankası daha şimdiden internet ya da telefon üzerinden her türlü veriyi işleyebilecek konuma ulaştı. Konu, her bir Çin vatandaşını ilgilendiriyor. Belli niteliklere sahip kullanıcıları doğrudan ilgilendirmesine rağmen herhangi bir şekilde dikkat çeken sıradan kişilere ait veriler de aktif hale getiriliyor; kişinin profili çıkarılıyor.”

ABD’li firmalar destek veriyor

Çin’de vatandaşlar hakkında tutulan elektronik kayıtlardan yalnızca polis, ordu ve gizli servis birimleri değil kamuya ait telekomünikasyon ve sigorta firmaları da yararlanıyor. Princeton Üniversitesi öğretim görevlisi He Qinglian, Pekin’in bu girişimlerinde birçok Batılı firmadan destek aldığını vurguluyor.

“Özellikle Amerikan firması Cisco Systems’in aktif rol oynadığını ve ortaya çıkan pastadan payına büyük bir dilimin düştüğünü görüyoruz. Çin hükümetinin bazı ihaleleri vermek için Cisco Systems’den taleplerde bulunduğu, kamuoyuna yansıyan şirket içi bir gizli yazışmada açıkça ortaya kondu. Böylece, bu Amerikan firmasının Çin hükümeti adına virüs ve ağ filtreleri geliştirdiği açığa çıktı. Çinli internet müşterileri hakkındaki verileri güvenlik güçlerine aktaran Yahoo ve Google gibi arama motorlarının da Cisco Systems’den pek farkı yok. Bu tür ‘dostluk hizmetleri’, üç Çinli internet yazarının mahkemeye çıkarılıp mahkum olmalarına neden oldu.”

Dünya genelinde kontrol

Çin’in internet üzerinde kurduğu kontrol mekanizmasından sayıları 130 milyonu aşan Çinli internet kullanıcılarını gözetlemede değil, dünya genelinde Çin’e eleştirel yaklaşan birçok adresin susturulmasında da yararlanılıyor. Geçen aylarda Çin’de yatırım yapmamaya çağıran bir Fransız derecelendirme kuruluşuna ait internet sitesinin, Çin merkezli bir elektronik saldırı sonucu çökmesi, buna örnek olarak gösteriliyor. İnternet uzmanı He Qinglian, Çin yönetiminin bazı hedeflerine ulaşmak için uzun süre çaba harcadığını belirtiyor.

“Çin hükümetinin elektronik günlük yazarlarını mutlak kontrol altına alma girişimleri 2006 yılının mart ayına kadar sonuçsuz kaldı. Pekin bu amaçla yabancı internet firmalarına çok sayıda ihale verdi. Ancak yabancı şirketler bu konuda daha temkinli davranır oldu; firmalar doğrudan Pekin yönetimiyle çalışmaktan kaçınıyor. Buna karşılık hükümet de Çin’deki seçkin üniversitelerin araştırma projelerine ağırlık verdi. Bunun da katkısıyla elektronik günlükçüleri kontrol altına alma sürecinde önemli mesafe katedildi. Buradaki ‘denge’, asıl sorun olarak öne çıkıyor. Bir tarafta, bitmez tükenmez maddi kaynakları ve modern teknolojileriyle kontrol imkanlarını geliştirmeye çalışan Çin devleti var. Diğer tarafta ise bu dev kontrol mekanizmasına kişisel nedenlerle direnmeye çalışan küçük bir grup bilgisayar mühendisi yer alıyor.”