Prvi veliki „propagandni rat“

Mapa na slici prikazuje brutalnost kakva ranije nije viđena. Jedan nemački vojnik zabada džinovskom ruskom vojniku bajonet u nos, njegov drug po oružju iz Austrougarskog carstva obračunava se sa neprijateljem sa juga. Ali i na zapadu Nemačke je govorilo oružje. Francuskog vojnika u leđa brutalno pogađa čizma nemačkog oficira, koji istovremeno sa svojim pištoljem zaklanja malu Belgiju. Ratna zbivanja bila su veoma inspirativna za nemačkog crtača ove propagandne karte. On oštrim perom predstavlja linije fronta zaraćenih saveza u Evropi 1914. godine.

U propagandnom ratu

Propaganda je bila viševekovno sredstvo za mobilizaciji stanovništva, moralno omalovažavanje protivnika, kao i opravdanje ličnih motiva za ratovanje i ciljeva. Međutim, ni u jednom konfliktu do tada propaganda nije bila korišćena u tolikoj meri protiv protivnika kao što je bila u Prvom svetskom ratu.

Bezbrojni plakati, razglednice, karikature, pesme, novine, časopisi, leci, radovi pisaca i umetnika, predmeti za svakodnevnu upotrebu kao što su šolje i tanjiri, ali i moderni mediji kao što su fotografija i film korišćeni su u propagandne svrhe. Baš kao i karta Evrope (na slici gore), koja prikazuje svet iz nemačke perspektive podeljen na dobre i loše.

Karikatura saveznika

„Nemačka i Austrougarska dele dobre nemačke udarce na sve strane“, navodi se u pratećem tekstu. U nastavku sledi objašnjenje zašto se Nemci uopšte bore protiv Rusa. „Rusija želi da proguta sve, ali to joj uspeti neće“, piše u tekstu. Ni nemački neprijatelj na Zapadu se ne zaobilazi: „Francuska se hrabro povlači“. Što bi značilo „kukavice“. Jasno dolazi do izražaja da Nemačka sebe doživljava kao žrtvu opsade – od strane Rusije gladne teritorija i od strane krvnog neprijatelja Francuske na Zapadu. Ne treba zaboraviti ni zavidnu Veliku Britaniju, koja je na karti prikazana sa kiltom, krijući ispod skuta svoju ratnu flotu. Nemačka propaganda rat je nazivala odbrambenim i tima dala opravdanje „odbrambenoj borbi“.

Ponižavanje Francuske

Pored ruganja nemačkom ratnom neprijatelju, karta prvenstveno ilustruje nemačku dilemu: zemlja je vodila rat na dva fronta, tako je nastao problem koji je nemačka spoljna politika od osnivanje Cartva pokušavala da spreči. Nemačka nacionalna država nastala je 1871. godine, nakon što je Pruska pod vođstvom Ota fon Bizmarka sa svojim saveznicima porazila Francusku. U Dvorani ogledala francuskog kraljevskog dvorca Versaj, nemački vladari su proglasili Carstvo – poniženje za poražene Francuze. Uz to, Nemačka je anektirala regione Alzas i Lorenu. Cilj nemačke politike bio je izolacija nepomirljivog neprijatelja Francuske. Nemačko carstvo pod Bizmarkom je tek pomalo osvajalo kolonije – time izbegavši sukob sa Velikom Britanijom. Rusku neutralnost u ratu sa Francuskom, Bizmarku je garantovao Sporazum o reosiguranju iz 1887. godine. Austrougarsku, Italiju i Nemačku vezivao je Trojni savez, koji je predviđao međusobnu pomoć u slučaju rata protiv Rusije.

Raspad savezničkog sistema

Vilhelm II 1890. godine smenjuje Bizmarka sa mesta kancelara. Iste godine Nemačka odustaje od produženja Sporazuma o reosiguranju sa Rusijom. Četiri godine kasnije Francuska sklapa savez sa Rusijom – Nemačka uskoro mora da se suoči sa ratom na dva fronta. Zatim, 1904. godine, Velika Britanija i Francuska postižu sporazum nazvan „Entente cordiale“ – „Srdačna antanta“. Velika Britanija tražila je podršku za suprotstavljanje izgradnji nemačke flote pod Vilhelmom II. Britansko-francuskom savezu tri godine kasnije se priključila Rusija. Jedini verni nemački saveznik ostaje Austrougarska.

Pucnji na prestolonaslednika

Nakon što je 28. juna 1914. godine izvršen atentat na austrijskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda, po automatizmu su se pokrenuli savezi i ubrzo je čitavu Evropu zahvatio razarajući rat. Nemačka 1. avgusta 1914. godine ulazi u Prvi svetski rat, koji je bio i prvi veliki propagandni rat.