Istorija nemačkih migracija

17. vek: evropski verski ratovi

Tokom Tridesetogodišnjeg rata, mnogo ljudi pobeglo je od vojnih jedinica koje su pljačkale, činile stravične zločine i prenosile zarazne bolesti. Čitava područja su opustela. Nakon Vestfalskog mira 1648, mnogo izbeglica vratilo se u svoje ranije zavičaje. Osim toga, nemački knezovi pozivali su radno sposobne poreske obveznike iz čitave Evrope na naseljavanje. Jedna veća grupa bili su francuski protestanti koji su bežali od katoličke odmazde Luja XIV. Oko 35.000 francuskih kalvinista uglavnom se naselilo u protestantskoj severnoj Nemačkoj.

18/19. vek: nemački egzodus

Nerodne godine i glad mnoge ljude s nemačkoga govornog područja prisilile su na emigraciju. Između 1680. i 1800, oko 750.000 Nemaca odselilo se u istočnu i jugoistočnu Evropu. Tokom 19. veka migracioni pokret i dalje je rastao, ali je promenio smer. Do kraja 19. veka više od pet miliona Nemaca emigriralo je u SAD.

Krajem 19. veka: industrijalizacija – magnet za migrante

Ujedinjenje Nemačke 1871. snažno je ubrzalo njenu industrijalizaciju. Iako se tada iseljavalo manje ljudi, radnika nije bilo dovoljno. Nemačka je ponovno postala useljenička zemlja. Uoči Prvog svetskog rata, oko 1,2 miliona „radnika migranata“, uglavnom iz Poljske, radilo je u Nemačkoj.

1918. do 1933: haotična Vajmarska republika

Promene granica nakon Prvog svetskog rata prisilile su više od deset miliona Evropljana da se presele. Zbog Oktobarske revolucije stotine hiljada Rusa došle su u Nemačku. A Nemci su se, bežeći od unutrašnje-političkih i ekonomskih previranja u Vajmarskoj republici, selili u Južnu Ameriku.

1933-1945: deportacija i prisilne migracije

Stotine hiljada politički progonjenih je, između 1933. i 1939, pobeglo od nacističkog terora, uključujući 400.000 od sveukupno 500.000 Židova koji su živeli u Nemačkoj. Tokom Drugog svetskog rata, u Nemačkoj je radilo do 12 miliona stranih prisilnih radnika. Još više ljudi su proterale ili deportovale nemačke trupe kako bi bio stvoren prostor za naseljavanje „nemačkog naroda“.

1945-1955: preseljenje, proterivanje, deportacija

Od 1943. situacija se potpuno izmenila. Nemci su bežali od sovjetske Crvene armije. U posleratnim godinama sistematski je proterano oko 13 miliona Nemaca iz okupiranih područja Rajha koji danas više ne pripadaju Nemačkoj, ali i iz ostalih istočnoevropskih zemalja. Sveukupno je u Drugom svetskom ratu 50 do 60 miliona Evropljana, dakle oko deset odsto ukupnog stanovništva, izbeglo, proterano ili deportovano.

1949-1961: nemačko-nemačka migracija

Formiranjem dve nemačke države, podelila se privremeno i migraciona istorija. Zajedničko im je da su i Savezna Republika Nemačka (BRD) i Nemačka Demokratska Republika (DDR) od sredine pedesetih godina prošlog veka angažovale radnu snagu iz inostranstva. DDR je time pokušao da kompenzuje iseljavanje 2,7 miliona ljudi u Zapadnu Nemačku koji su do izgradnje zida 1961. „prešli na drugu stranu“.

1949-1989: socijalistički migracioni ugovori

Između 1966. i 1989. rukovodstvo DDR-a dovelo je oko pola miliona stranih radnika u zemlju. Radnici na ugovor dolazili su iz Vijetnama, evropskog Istočnog bloka, ali i iz drugih socijalističkih bratskih država poput Mozambika i Kube. Njihov boravak bio je vremenski ograničen, a kontakt sa stanovnicima DDR-a nepoželjan. Prilikom ponovnog ujedinjenja, u Istočnoj Nemačkoj živelo je gotovo 100.000 radnika migranata.

1955-1973: gastarbajteri za ekonomsko čudo

Saveznoj Republici je za njenu „privredno čudo“ bilo potrebno znatno više radne snage. Između 1955. i 1973. preduzeća iz Zapadne Nemačke dovela su oko 14 miliona gastarbajtera iz Italije, Maroka, Turske, Jugoslavije i drugih mediteranskih zemalja. Oko tri miliona njih je ostalo, dovelo svoje porodice i tako izgradilo jednu od najvećih grupa Nemaca migrantskog porekla.

1973-2000: dolaze potomci iseljenih Nemaca

Čak i nakon zabrane zapošljavanja novih radnika iz inostranstva 1973, broj stranog stanovništva u Saveznoj Republici je do 1989. narastao sa četiri, na pet miliona. Razlog je bio veći broj dece u gastarbajterskim porodicama, ali i priliv jedne migrantske grupe, koja je pažnju privukla tek na kraju Hladnog rata: 3,3 od 4,5 miliona nemačkih doseljenika koji danas žive u Nemačkoj, doselili su se nakon 1987. Tu su naročito brojni potomci nemačkih doseljenika iz bivšeg Sovjetskog Saveza i Rumunije.

1990-2014: ponovo rat u Evropi

Raspad Istočnog bloka doveo je do masovne potražnje za azilom u Nemačkoj. Između 1990. i 1993. podneseno je 1,2 miliona zahteva za azil. Nakon pooštravanja Zakona o azilu 1993, broj zahteva naglo se smanjio. Najveća grupa ljudi koja je dobila azil došla je iz bivše Jugoslavije tokom rata devedesetih godina. Uz uvođenje slobode kretanja unutar EU dvehiljaditih godina, porastao je i broj migranata unutar same Evropske unije. Ukupno je između 1991. i 2013. u Nemačku došlo oko 17 miliona stranaca iz EU i trećih zemalja.

2015: #WelcomeRefugees

U 2014. je 30 odsto svih zahteva za azil bilo iz zemalja bivše Jugoslavije i Albanije. Međutim, njihove šanse za uspeh su loše jer se njihove zemlje smatraju politički bezbednim. Zato je upitno da li će oni moći da ostanu u Nemačkoj. To je verovatnije za stotine hiljada izbeglica iz ratom pogođenih Sirije i Iraka koji su u međuvremenu postali najveća grupa potražilaca azila. Zvanično, nemačka vlada očekuje 800.000 potražilaca azila ove godine.