1. محتوا ته تګ
  2. اصلي مینو ته تګ
  3. د دویچه ویله نورو پاڼو ته تګ

په ايران کې ۱۶ اعتراض کوونکي د شکنجو له کبله مړه شوي

۱۴۰۱ دی ۱۵, پنجشنبه

د بندیانو د وضعیت د څار کمېټې ويلي دي چې په ايران کې د شکنجې په پایله کې ۱۶ اعتراض کوونکي وژل شوي دي. په تېرو څلورو ورځو کې ۱۰۴ بلوڅان نیول شوي دي.

https://p.dw.com/p/4LlSQ
Iran ungesühnte Todesfälle
انځور: Amnistía Internacional

په هغه راپور کې چې د چهارشنبې په ورځ خپور شوی، د بندیانو د وضعیت د څار کمېټې ویلي دي چې پر شکنجې سربیره یو شمیر وژل شوي کسان تر ټپي کیدو وروسته د اغیزمنې درملنې د مخنیوي په پایله کې وژل شوي دي.

په دې راپور کې د دغو کسانو نومونه او د وژلو څرنګوالی روښانه شوی دی. د بندیانو د څار کمېټې په لنډه توګه د ایران د اسلامی جمهوریت په زندانونو کښې د شکنجو د قربانیانو په هکله رڼا اچولې.

د دې کمېټې د معلوماتو له مخې، د سقز ښار يو اوسیدونکې اسمعيل ديزور د جدي پر شپږمه په دغه ښار کې د ولسي لاريونونو په ترڅ کې ونيول شو او تر ١٢ ورځو وروسته يې جسد د سقق روغتون ته يووړل شو.

په ایران کې د نیونو په هکله د امریکا او بریتانيا اندېښنه

کردي فعالان د روغتون د کارکوونکو په حواله په دې باور دي چې د هغه مړینه په توقیف کې د شکنجې له امله شوې ده. د دغو کسانو د شهادت له مخې، د هغه پر بدن زخمونه، په ځانګړې توګه د هغه په ​​سینه کې زخمونه او مات شوي هډوکي په ښکاره ډول لیدل کیده.

په هغه وخت کې د بشري حقونو سازمان «هېنګاو» خبر ورکړی و چې د دزوار مړی روغتون ته له لېږدولو وروسته د اسلامي انقلابي ګارډ قول اردو د روغتون په رادیولوژي تالار کې له یوې لنډې ناستې وروسته د ایران د اسلامي انقلابي ګارډ د استخباراتو مسوولینو ته خبر ورکړ. استخباراتو مشرانو د هغه د مړینې لامل د موټر حادثې په توګه اعلان کړ چې د روغتون د مسولنيو له سخت مخالفت سره مخ شو.

تر اوسه پوري ايراني چارواکو د دغو کسانو د وژنې مسووليت پر غاړه نه دى اخيستى او د هغوى د مړينې لامل يې «ځان وژنه» د زړه حمله او يا له لوړځاي څخه ټوپ وهل بللى دى.

کورنیو امنیتي بنسټونو د وژل شويو کسانو پر کورنيو ډېر فشار اچولی چې د خپلو کسانو د مړینې اصلي لامل پټ او یا دروغ ووايي. په ځینو مواردو کې د وژل شویو کسانو کورنۍ اړي شوي چې په پټه د خپلو اولادونو جسدونه ښخ کړي.

د طبي کارکوونکو له مخالفت وروسته، د سپاه پاسداران استخباراتي ځواکونو د سهار پر ۳ بجو له اجازې پرته جسد له روغتون څخه وتښتاوه او د شپې د اور وژنې ډلې په همکارۍ یې ښخ کړ.

د ایران د بشري حقونو سازمان: نږدې وخت کې به شپږ تنه اعدام شي

د يوه ۲۲ کلن ځوان حميد د جسد په پټه خښول د اجنټانو له خوا د ايزه ښار څخه بهر د «تل کيسل» په نوم سيمه کې ترسره کيږي، خو کله چې کورنۍ يې د هغه د ښخولو ځای په اړه خبر شو، نو د هغه جسد يې له قبره راوايست او په خپله کورنۍ هديره کې يې ښخ کړ.

مهدي زهیر اشکزري یو بل تبعه دی چې د تهران په لاریونونو کې د ګډون په تور نیول شوی و او د شکنجې د ټپونو له امله له موقتي خوشې کیدو څخه څو ساعته وروسته کوما ته تللی. مهدي ۲۰ ورځې وروسته په روغتون کې ومړ.

د مهدي ترور په انټرنټ کې د دغه ځوان د نيولو پر مهال د وهلو ټکولو عکس خپور کړی او ليکلي يې دي چې مهدي د خپلې مور د قبر څنګ ته ښخ شوی دی. هغې په ​​خپل انسټاګرام کې مهدي ته لیکلي: «په پام کې ونیسه چې د مور څخه د خپل ځان شکنجه شوي ټپونه او ماته شوي پوزه پټه کړي.»

د اشکزاري د هويت په اړه ويل شوي چې هغه په ​​١٣٧٠ لمريز کال کې زېږېدلى، يزد او يو ايرانى محصل و، چې په ايټاليا کې يې زده کړې کړې وې او د خپلې مور د مړينې له امله ايران ته ولاړ او د تهران په لاريونونو کې يې برخه اخيستې وه.

ايران،د مهسا اميري د وژل کيدو له کبله په ايران کي اعتراضونه
انځور: ZUMA Press Wire/picture alliance

«حال وش» په نوم د سیستان او بلوچستان په چارو کښې د رسنیو ډلې د چهارشنبې په ورځ د جنورۍ پر څلورمه د زاهدان په بيلا بيلو سیمو کښې د ۱۰۴ بلوڅانو د نیول کیدو خبر ورکړ.

حال وش لیکي، چې د زاهدان په بېلابېلو سیمو کې د عام بازار، کوثر سټې، بعث او مزدا پارک او نورو سیمو کې د امنیتي او پوځي ځواکونو په عملياتو کې ۱۰۴ کسان نیول شوي دي.

حال وش د یو شمېر نیول شویو کسانو هویت هم خپور کړی، خو د ډېرو نیول شویو کسانو د برخلیک په اړه معلومات نشته.

د ترکمن صحرا د بشري حقونو فعالانو سازمان «توهرا» په اق قلعه کې د دریو ترکمن اتباعو د نیولو خبر ورکړی دی. د بشري حقونو د دغه سازمان په وینا، نیول شوي کسان «د عامه ذهنیت په ګډوډولو او د ګډوډۍ د رامنځته کولو» په تور نیول شوي دي.