لومړۍ نړیواله جگړه د سینما پر پرده

«وزرونه» لومړی سینمايي صامت فلم وو چي په ۱۹۲۷م کال کي يې د اوسکار جایزه وگټله. دغه امریکايي فلم چي جوړونکی يې ویلیم ولمن وو، د دوو داسي پیلوټانو عملیات او د هغوی له غمه ډک پای ترسیموي چي په جگړه کي يې گډون کړی وو. نامتو لوبغاړي گرې کوپر د همدغه فلم له لاري، وروسته په سینما کي خپل هنري فعالیتونه پیل کړل.

«په لويديځ کي هيڅ خبره نه سته» په ۱۹۳۰م کال کي د جگړې پر ضد يو کلاسيک اثر دی. ل ويس مايلستون دغه فلم د اريش ماريا رمارک د مشهور رومان پر اساس جوړ کړی وو. په دغه فلم کي د جگړې، انساني ضد خواص په اغيزمن ډول ښودل کيږي.

د "ساتنمن يورک" په نامه فلم چي په ۱۹۴۱م کال کي هاوارد هاکس جوړ کړی، د يورک په نامه يوه کليوالي سړي ژوند انځوروي چي په فير کولو کي د مهارت په ښودلو سره جنگي اتل کيږي. په فلم کي د يورک نقش گري کوپر لوبوي چي له همدې کبله يي د اوسکار جايزه هم وگټله.

د "وياړونو لاري" په نامه فلم چي استنلي کوبريک په ۱۹۵۷م کال کي جوړ کړ، د سينما په تاريخ کي د جگړې پر ضد يو مهم اثر بلل کيږي. په دغه فلم کي کيرک داگلاس، د يوه فرانسوي سرتيري په نقش کي راوځي. دغه فلم تر ډيره وخته جنجالي وو، دا ځکه چي جنگ يي د انسان وژني يو ډول ښودلی وو.

د "عربستان لارنس" په نامه فلم د لومړۍ نړيوالي جگړې پر پيښو استوار دی. يو بريتانوی سرتيری چي د عثماني حاکمانو پر ضد د عربستان د ځواکونو پاڅون سازماندهي کوي. په دغه فلم کي پيتر اوتول د لارنس نقش لوبولي چي يو افسر او انگريزی جاسوس دی. عمر شريف هم د همدې فلم له لاري نړيوالي سينما ته راووت.

د «گاليپولي» په نامه فلم چي په (۱۹۸۱) کي جوړ سوی، پکښي د ترکيې د جگړې په جبهو کي د آستراليايي سرتيرو کړاوونه انځور سوي دي. هغوی د دښمن په پرتله د خپل پوځ له نادانو مشرانو څخه کړاوونه گالي. ددغه فلم اصلي نقش را مل گيبسون لوبولی دی.

بريتانوی فلم "په مينه او جنگ کي" چي په (۱۹۹۶م) کي جوړ سوی، د ايټاليا په سنگر کي، د امريکايانو په جامه کي د ځوان ارنست همينگوی گډون دی. دغه زخمي سرتيری په روغتون کي پر يوې مهرباني نرسي باندي مين کيږي. همينگوي خپلي د ځواني دغه کيسه «له وسلو سره مخه ښه» په نامه رومان کي ترسيم کړې ده.

د "نيکمرغه کرسمس " په نامه فلم چي په ۲۰۰۵م کال کي جوړ سوی، په ۱۹۱۴م کال کي د فرانسې په شمال کي د جگړې په سنگر کي د کرسمس د اختر پای ښيي. ددغه جشن په شپه، فرانسوي، آلماني او سکاتلندي سرتيري خپلي وسلې پريږدي، له سنگرونو راوځي او مېلې کوي. سهار بيرته د دښمنانانو په توگه يو د بل په وژلو پيل کوي.

"بسور بارون" د يوه آلماني فلم نوم دی چي په ۲۰۰۸م کال کي جوړ سوی دی. دغه فلم چي نيکولای مولرشون جوړ کړی، د آلماني نامتو پيلوټ مانفرد فون ريشتهوفن، د ژوند کيسه د سينما پر پرده باندي انځوروي.

استيون اسپيلبرگ، په ۲۰۱۱م کال کي د «جگړې آس» په نامه فلم جوړ کړ، چي د جوی په نامه آس سره د آلبرت په نامه يوه ځوان ملگرتوب ښيي. کله چي آس د پوځ له خوا رانيول کيږي نو آلبرت هم په خپله خوښه د امريکا د پوځ په ليست کي خپل نوم ليکي او اروپا ته استول کيږي.