1. محتوا ته تګ
  2. اصلي مینو ته تګ
  3. د دویچه ویله نورو پاڼو ته تګ

ایران کې د افغانانو سوځونې ته غبرګونونه او د حکومت مسئولیت

۱۳۹۹ خرداد ۱۸, یکشنبه

افغان حکومت وايي، په ایران کې د افغانانو د سپرلۍ پر موټر ډزې او په هغه کې د یو شمېر افغانانو د سوځېدنې په اړه څېړنې کوي. خو د خلکو او عامو افغانانو باور څه دی؟

https://p.dw.com/p/3dOaE
Frankreich | Unruhen in Nantes nach tödlichem Polizeieinsatz
انځور د دویچه ویله له آرشیف څخه انځور: Getty Images/AFP/S. S. Gomis

د افغانستان د بهرنیو چارو وزارت د مالوماتو پربنسټ، ایراني ځواکونو د تېرې چهارشنبې پر ورځ د هغه هېواد په یزد ولایت کې د افغانانو پر سپرلۍ موټر ډزې کړي، چې له امله یې یوشمېر افغانانو خپل ژوند له لاسه ورکړی.

د دغه وزارت خبرپاڼه وايي چې په ایران کې میشت افغان سفیر عبدالغفور لیوال د پېښې ځای کتلی او د وژل شویو افغانانو د مړو ساتنې او لېږدونې لپاره یې اړین تدابیر نیولي.

خبرپاڼه کې د دې پیښې د جدي څېړنې خبره شوې: «په ایران کې د افغانستان اسلامي جمهوریت سفارت د پلټنې او ارزونې د پایلو له رارسېدو وروسته به د افغانستان بهرنیو چارو وزارت، له ایراني لوري سره د نږدې کار کولو له لارې، د دغه دردونکې پیښې په اړه هر اړخیزه اقدامات ترسره کړي.»

بهرنیو چارو وزارت دا هم ویلي چې د ایران د یزد ولایت حکومتي چارواکو منلې چې د ایران انتظامي ځواکونو د افغان اتباعو د سپرلۍ موټر په ډزو ویشتی.

په ایران کې د کډوالو چارو یوې فعالې اصفه ستانکزۍ دویچه ویله ته وویل، په موټر کې ۱۳ افغانان او یو پاکستانی سپاره وو، چې په پېښه کې ۳ کسه وژل شوي، ۵ ټپیان او پاتې نور ورک دي:

«دا یواځې یوه بیلګه ده یا یو موټر دی چې مونږ یې په رسنیو کې ګورو چې بدبختانه په دغه ډول یي اور اخېستی. خو د انساني قاچاقچیانو له امله ښايي هره ورځ د دواړو هېوادونو ګډه پوله کې، دښتو او غرونو کې افغانان وژل کیږي، خو له هغوی نه خبریږو.»

Afghanistan Herat | Untersuchungen | Ertrunkene Migranten
د قربانيانو کورنيو او ژغورل سوو کسانو ادعا کړې ده چي هغه ۵۳ افغان کارگران چي په غيرقانوني توگه د ايران خاوري ته اوښتي ول، د ايران سرحدي ځواکونو تر وهلو او شکنجې وروسته هريرود ته واچوله. انځور: DW/S. Tanha

په ټولیزو شبکو کې یوه ویډیو لاس په لاس کیږي چې یوې کرولا ډوله موټر اور اخېستی او پکې ناست څو تنه د سوځېدو په حال کې دي.

#لږې_اوبه_راوړه _وسوځېدم

دا د هغه افغان فریاد دی چې اوس په ټولیزو شبکو کې د یوه هشتګ په بڼه لاس په لاس کیږي.
غبرګونونه

د چارو کتونکي دا د افغانانو پرضد د ایراني حکومت د ظلم او زورزیاتي دوام بولي.

سیاسي فعالې مریم اروین دویچه ویله ته وویل، ایران کې له افغانانو سره روان چلند د بشر ضد جنایت دی چې باید په جدي توګه یې څېړنه وشي. نوموړې وايي:

«زمونږ حکومت باید د دغسې پیښو د تکرار مخنیوي لپاره بنسټیز کار وکړي او د افغانستان له خلکو هم غواړم کله چې داسې پیښې رامنځته کیږي نو له قومي او ژبني توپیر پرته د خپلو خلکو غږ پورته کړي.»
اغلې اروین زیاتوي چې د حکومت ترټولو بنسټیز کار به دا وي چې په هېواد کې د بې وزلۍ ختمولو لپاره د کارموندنې فرصتونه رامنځته کړي.

خو یوشمېر عام افغانان بیا د دغسې پیښو په حکومتي څېړنو باور نه لري.

د کابل ښار اوسېدونکي توریالي منګل دویچه ویله ته وویل:

«څه وخت مخکې هم ایران افغانان په اوبو کې ډوب کړل چې افغان حکومت یې د تحقیقاتو ژمنه کړې وه. خو تراوسه یې د تحقیقاتو نتیجه خلکو سره شریکه نه کړه. حکومت باید په دې برخه کې یو جدي تصمیم ونیسي.»

د افغانستان د بهرنیو چارو وزارت وايي، د یزد ولایت حکومتي چارواکو ډاډ ورکړی چې د پیښې عاملان به د عدلي او قضایي بنسټونو له لارې تعقیب کړي.

هاخوا د ایران د بهرنیو چارو وزارت دغه ادعا رد کړې چې ګواکې د افغانانو د سپرلي په موټر دې د هغه هېواد سرحدي ځواکونو ډزې کړې وي.

اسماعیل شاکر – کابل