Światowy Dzień Uchodźcy. Kto i dokąd ucieka?
20 czerwca 2024
Konflikty, prześladowania i inne zagrożenia sprawiły, że pod koniec 2023 roku statystyka uchodźców obejmowała około 117 milionów ludzi. Tak wynika z najnowszego sprawozdania Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (najnowszego sprawozdania Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR). Zadaniem tego urzędu jest udzielanie pomocy uchodźcom na całym świecie.
Opublikowany w tym miesiącu raport informuje o ludziach mających już status uchodźców, ale także o tych, którzy jeszcze czekają na decyzję w sprawie swojego wniosku o azyl, oraz o osobach uciekających wewnątrz swojego kraju.
Poniższych dziewięć diagramów pokazuje, z których krajów ucieka większość ludzi i które kraje ich przyjmują.
1. Uchodźców jest dziś więcej niż dziesięć lat temu
W 2014 roku na 1000 osób na świecie osiem uznawano za wypędzone. W roku 2023 wskaźnik ten wynosił 14 na 1000.
W liczbach absolutnych wypędzonych ze stron rodzinnych jest obecnie o 58 milionów ludzi więcej niż w roku 2014. Tyle liczy cała ludność Włoch.
2. Większość wypędzonych nie opuszcza swojego kraju
Spośród 117,3 mln wypędzonych na całym świecie, ujętych w sprawozdaniu UNHCR, 68,3 mln uznaje się za uchodźców wewnętrznych. Musieli oni opuścić swoje domy i gminy, ale znajdują się nadal w granicach ojczystego kraju. Tyle liczy cała ludność Wielkiej Brytanii.
Statystyka UNHCR obejmuje tylko osoby wypędzone wskutek przemocy i wojen. International Displacement Monitoring Centre śledzi losy kolejnych ok. 7,7 mln osób, które musiały opuścić strony rodzinne z powodu klęsk żywiołowych i zmian klimatycznych.
3. Najwięcej uchodźców wewnętrznych znajduje się w Afryce i na Bliskim Wschodzie
Spośród 68,3 milionów uchodźców wewnętrznych na całym świecie ok. 48 procent pochodzi z krajów afrykańskich, a ok. 21 procent z Bliskiego Wschodu.
Najwięcej, bo około dziewięciu milionów uchodźców wewnętrznych znajduje się w Sudanie. Stanowi to 14 procent łącznej liczby taki osób na świecie. Wielu uciekinierów jest również w granicach Syrii (7,2 mln), Demokratycznej Republiki Konga (6,7 mln) i Jemenu (4,5 mln).
Spośród dziesięciu krajów o największej liczbie uchodźców wewnętrznych tylko trzy znajdują się poza Afryką i Bliskim Wschodem: Kolumbia (5 mln) w Ameryce Południowej, Afganistan (4,1 mln) w Azji Środkowej i Ukraina (3,7 mln) w Europie.
4. Wielu uchodźców jest również wewnątrz niektórych krajów europejskich
Ale również w innych regionach – także w Europie – wielu ludzi zmuszono do ucieczki ze stron rodzinnych.
Między innymi na Cyprze, gdzie za wypędzonych uznaje się dziś ponad 240 tysięcy osób, czyli jednego na pięciu Cypryjczyków. Wynika to przede wszystkim z konfliktu terytorialnego między Cyprem a Turcją, który trwa już od pół wieku.
Podobna jest sytuacja w Gruzji, Azerbejdżanie, Serbii oraz Bośni i Hercegowinie. Często nawet po wielu dekadach ludzie nie mogą wrócić do swoich stron rodzinnych.
5. 90 procent uchodźców pochodzi tylko z dziesięciu obszarów
Według UNHCR na całym świecie ok. 43,4 milionów ludzi mieszka poza swoimi krajami ojczystymi jako uchodźcy lub w ramach innych międzynarodowych programów ochrony. To więcej, niż wynosi liczba mieszkańców Polski.
87 procent wszystkich uchodźców pochodzi z Afganistanu, Syrii, Wenezueli, Ukrainy, Terytoriów Palestyńskich, Sudanu Południowego, Sudanu, Birmy, Demokratycznej Republiki Konga lub Somalii.
6. Większość uchodźców szuka ochrony w krajach sąsiednich
Kraje przyjmujące najwięcej uchodźców często graniczą z państwami, w których dochodzi do kryzysów humanitarnych. Według sprawozdania UNHCR 69 procent uchodźców mieszkało w 2023 roku w jednym z krajów sąsiednich.
Iran, Turcja, Kolumbia i Jordania udzieliły schronienia największej liczbie uchodźców, którzy uciekają głównie z Afganistanu, Syrii, Wenezueli i Terytoriów Palestyńskich.
Największym wyjątkiem są Niemcy, które przyjmują setki tysięcy ludzi z odległych krajów, takich jak Ukraina, Syria, Afganistan, Irak i Erytrea.
7. Kraje rozwijające się przyjmują ponadproporcjonalnie wielu uchodźców
Spośród wszystkich krajów UE najwięcej uchodźców przyjmują Niemcy – na koniec 2023 roku było ich tam ponad 2,5 mln. Jest to jednak liczba wyraźnie mniejsza niż w przypadku Iranu, Turcji, Jordanii czy Kolumbii.
Licząca 11 milionów mieszkańców Jordania przyjęła najwięcej ludzi poszukujących ochrony w stosunku do liczby ludności: przebywają tam ponad trzy miliony osób pochodzących z pobliskich obszarów palestyńskich. Na 100 mieszkańców przypada więc w Jordanii 27 uchodźców.
Niektóre najuboższe kraje świata udzieliły schronienia największej liczbie uchodźców. W Czadzie znalazło się ich na przykład ponad milion takich osób, chociaż jest to jeden z najsłabiej rozwiniętych krajów świata. Na milion mieszkańców przypada tam ponad 60 tysięcy uchodźców, czyli w przybliżeniu dwa razy więcej niż w Niemczech.
8. Decyzje w sprawie azylu nie nadążają za nowymi wnioskami
Oprócz uchodźców wewnętrznych i osób o uznanym już statusie uchodźców na świecie jest około siedmiu milionów ludzi czekających na rozstrzygnięcie ich wniosku o azylprzez kraje przyjmujące.
Liczba decyzji nie dotrzymuje obecnie kroku liczbie wniosków. W 2023 roku na całym świecie złożono 5,6 mln nowych wniosków o azyl, ale wydano tylko 1,4 mln decyzji.
Ta różnica nie była jeszcze nigdy tak wielka, a sytuacja pod tym względem wciąż się pogarsza. Dla osób wypędzonych oznacza to prawny stan zawieszenia.
9. Uchodźcy często wracają do krajów, które są nadal niebezpieczne
W 2023 roku około 1,1 mln uchodźców wróciło do krajów pochodzenia. Taki powrót bywa często niebezpieczny. Większość powracających trafia bowiem do krajów, w których wciąż panują wojny i konflikty. Przykłady to między innymi Ukraina i Sudan Południowy.
Artykuł ukazał się pierwotnie na stronach Redakcji Angielskiej DW