„Szukajcie kobiety“: chusta chuście nierówna

Muzułmanki, które ukrywają swoje włosy nie są żadnymi marionetkami wiary, uważa Nilbar Güres. Swoje wideo (2206) zatytułowała „Soyunma/W negliżu“. Na zdjęciu jego cztery kadry. Artystka zdejmuje na nich chustę po chuście mamrocząc przy tym imiona kobiet w swojej rodzinie.

W autoportrecie „Covered“ (2009) artystka Anna Shteynshleyger ma na głowie dwie peruki. Peruka jest codziennym nakryciem głowy wierzącej Żydówki. Do końca XVII wieku żydowskie kobiety okrywały swoje włosy chustami (tichel). Kiedy w modę weszły peruki, stały się perfekcyjną alternatywą tradycyjnego nakrycia głowy, tzw. schajtel.

Chusta mała, duża, krótka, długa, luźno udrapowana lub ciasno owinięta wokół szyi – co oznaczają te tak różne warianty muzułmańskich chust i ich noszenia? Wystawa tłumaczy i pokazuje, do jakiego kręgu kulturowego, jakiego odłamu islamu należą poszczególne chusty i jakie jest ich przesłanie. Dla wielu wierzących muzułmanek noszenie chusty jest jednym z podstawowych obowiązków religijnych

Codzienność religijna w Berlinie. Fotograf Marija Mihailova dokumentowała zwyczaje w rosyjskim kościele prawosławnym. Podczas nabożeństwa kobiety okrywają włosy chustą – zwyczaj, którego prawie nie spotyka się już w kościele katolickim czy protestanckim.

Długie, ciemne włosy odpowiadają w krajach arabskich ideałowi piękna. W instalacji irańskiej artystki Mandany Moghaddam „Chelgis I” (2002) są nieposkromione. Ich przepych ukrywa jednocześnie tożsamość dziewczyny. Instalacja jest aluzją do perskiej baśni o uwięzionej dziewczynce z 40 warkoczami.

Tichel lub tiechel, to nazwa chusty noszonej przez religijne Żydówki. Na zdjęciu z 2001 r. Leora Laor dokumentuje Mea Szearim, dzielnicę ortodoksyjnych Żydów w Jeruzalem. Włosy uważane są za bardzo zmysłowe, dlatego kiedy kobieta wychodzi za mąż, powinien je widzieć już tylko mąż. Chusta jest przy tym tylko umownym pojęciem; nakrycia głowy sięgają od prostych chust po wytworne kapelusze i peruki.

Żydówki na plaży Coney Island w Nowym Jorku na fotografii Federici Valabrega. Wszystkie kobiety mają nakrycia głowy, co nie znaczy, że nie widać spod nich włosów. Zwyczaj okrywania włosów pozostawia mnóstwo możliwości interpretacji.

Pluskać w morzu nie wypierając się swojej wiary? Dla muzułmanek jest to możliwe tylko w burkini, kostiumie pokazującym tyle ciała, ile dopuszcza religia. Dla wielu osób na Zachodzie jest to problemem, ale nie dla rynku, bo burkini (burka i bikini) przekonuje także wiele niemuzułmańskich pań i podbija świat mody. Wystawa „Cherchez la femme“ w Muzeum Żydowskim w Berlinie czynna jest do 2 lipca 2017.